Прага. Фота: pixabay.com
Алег Іцхокі, рускі і амерыканскі эканаміст, звярнуў увагу на паказальны факт: Румынія абагнала Расію па ВУП на душу насельніцтва, піша thinktanks.by.
ВУП Румыніі ў 2020 годзе на душу насельніцтва складаў 12,9 тыс. долараў, у Расіі — 10,1 тыс., у Беларусі — 6,4 тыс. долараў.
Але ж Румынія — гэта краіна без прыродных рэсурсаў, яна заўсёды была сатэлітам Савецкага саюза, прычым адным з самых бедных.
Алег Іцхокі падкрэсліў, што эканомікі ўсіх краін Усходняй Еўропы, за выключэннем Беларусі, Украіны і Расіі, рухаюцца па адной агульнай траекторыі.
Гэтае паступальнае развіццё з прыкладна чатырохпрацэнтным ростам штогод на працягу апошніх 25—30 гадоў.
Там не было скачкоў росту з наступнай рэцэсіяй, як у Беларусі і Расіі.
І рухаючыся плаўна наперад, Усходняя Еўропа дасягнула вынікаў, якія ўражваюць.
Чэхія па ВУП на душу насельніцтва ўжо практычна дагнала Францыю — ён складае 95% ад французскага.
Гэта значыць, фактычна яна перайшла ў разрад развітых краін. Хоць Чэхія таксама была «малодшым братам» Савецкага саюза.
За Чэхіяй ідуць Эстонія, Славенія — сёння гэта сапраўды багатыя краіны. Потым ідуць Польшча, Венгрыя, Славакія. А за імі падцягваецца Румынія, а таксама яшчэ адстаюць Сербія і Балгарыя.
«Усе яны рухаюцца па тых жа траекторыях. Калі мы паглядзім, дзе знаходзіцца Румынія — яна проста на дзесяць гадоў адстае ад Чэхіі. А Балгарыя і Сербія адстаюць яшчэ на 5 гадоў. Можа быць, калі пройдзе 10 гадоў развіцця, яны дагоняць Францыю», — прагназуе эканаміст.
Для сусветнай эканомікі гэта ўнікальная сітуацыя. Таму што ў свеце практычна не было краін, якія завяршылі пераход ад стану краін, што развіваюцца, да развітых.
З буйных краін мы можам казаць толькі пра Паўднёвую Карэю, якая завяршыла гэты пераход. А цяпер цэлы рэгіён скончыць сваю трансфармацыю ў развітыя краіны — за кошт заходнееўрапейскага інстытуцыйнага прыцягнення.
Ва Украіны, Беларусі і Расіі павінен быў быць падобны шлях развіцця. Але апошнія 10—12 гадоў гэтыя эканомікі практычна не растуць. Скачок росту ў 2000-х прывёў да моцнай тэрытарыяльнай няроўнасці, калі багацце канцэнтравалася ў буйных гарадах, а за іх межамі людзі жылі бедна.
Калі паглядзець на Польшчу ці Румынію — там рост значна больш раўнамерны. Гэтыя краіны ператвараюцца па сваёй структуры ў свайго роду Нямеччыну, хаця бяднейшую. Нямеччыну, дзе няма гарадоў, якія моцна выдзяляюцца і значна апярэджваюць сельскую мясцовасць. Паняцце сельскай мясцовасці ў Германіі — гэта багатыя вёскі, дзе жывуць багатыя людзі.
Ва Усходняй Еўропе раўнамерны рост стварае вялікі сярэдні клас. І гэта тое, што было б у інтарэсах і Беларусі, і Украіны, і Расіі.
Аднак розніца ў палітычным ладзе абумовіла скатванне на іншую траекторыю, лічыць Алег Іцхокі.
