• Навіны
  • Вайна
  • Эканоміка
  • Грамадства
  • Усяго патроху
  • Культура
бел / рус
  • Эканоміка
  • Грамадства
  • Здарэнні
  • Свет
  • Спорт
  • Аўто
  • Меркаванні
  • Ад рэдакцыі
  • Вайна
Меркаванні
Фота 1 з 2
21.05.2022 / 01:13

Гісторык Акудовіч: «Радзівіл здрадзіў», таму запаўняюць пустку рускім шавінізмам

Гісторык Цімафей Акудовіч у інтэрв'ю Радыё Свабода адказвае на пытанне, якую ідэалогію прапаноўвае цяперашні рэжым, разважае, ці можна назваць яе фашызмам, і тлумачыць, чаму не ўдалося зрабіць прыгожую ідэю з беларуска-савецкай спадчыны.

— Доўгі час у беларускага рэжыму не было нейкай уцямнай ідэалогіі, акрамя ідэі ўтрымання ўлады любой цаной. Але апошнім часам у прадукцыі прапагандыстаў усё больш з'яўляецца наратыву, уласцівага расійскім шавіністам і імперцам. Раней ён быў маргінальны і выпадковы, але цяпер становіцца мэйнстрымам. Ці можа зараз афіцыйна запанаваць выразна рускаміраўская ідэалогія?

— Не, мне падаецца, гэта проста рэакцыя на сітуацыю і эклектыка, сумесь розных элементаў.

Цімафей Акудовіч

Дзяржава ўжо спрабавала аднойчы, на пачатку нулявых, асэнсавана стварыць ідэалогію, калі былі запушчаныя пасады ідэолагаў, калі спрабавалі напісаць падручнік беларускай ідэалогіі, стварылі музей. Не атрымалася, і ўсе гэта прызналі. І дзяржава ў пэўны момант нават пагадзілася абаперціся на ідэалогію, прапанаваную беларускім грамадствам. Скарына, Еўфрасіння Полацкая, ВКЛ, «Пагоня» ў гербе Віцебскай вобласці. Беларуская незалежнасць, ідэнтычнасць — на нейкім этапе нават быў пэўны кансэнсус.

Але калі грамадства гэтак няўдзячна «здрадзіла» дзяржаве, то гэтая ідэалогія была адкінутая. І на пустое месца прыйшлі тыя, хто не баіцца запэцкаць рукі ў хлусні, падтрымаць злачынствы. Гэта былі прыхільнікі ідэяў «вялікага Сталіна», якія занялі месца, што пуставала. І таму тая «ідэалогія», якая цяпер пануе, — гэта хутчэй сведчанне бяссілля ўлады, а не яе нейкай трансфармацыі.

— Калі раней сапраўды прысутнічаў кансэнсус па такіх тэмах, як беларускі суверэнітэт, ці па такіх дзеячах, як Каліноўскі і Касцюшка, якія яшчэ з савецкіх часоў успрымаліся як нацыянальныя героі Беларусі, — то цяпер атака ідзе і на іх постаці. У цяперашняй сітуацыі ніхто ва ўладзе не рызыкуе сказаць нешта супраць прарасійскага імперскага наратыву?

— Я думаю, гэта проста спроба ў змаганні з палітычнымі апанентамі змагацца з іхнімі сімваламі. Ва ўлады якая ідэалагічная аснова? «Вялікая Айчынная вайна», і нічога іншага няма. Усё астатняе, што грамадства спрабавала выгадаваць, а дзяржава была нібыта не супраць (бо гэта сімпатычна выглядала, Нясвіж, помнікі Сапегу), — гэта ўсё раптам стала сімвалам грамадства.

І зараз яны на гэта нападаюць, бо на гэта зручна нападаць, бо ёсць напрацаваныя метадычкі, у рускіх шавіністаў. Крытыка ідзе звычайна па ўжо падрыхтаваных каналах. І ідэолагі такім чынам б’юць па сваіх апанентах. Іх не дужа цікавіць Касцюшка, я думаю. Яны, можа, і на адкрыцці гэтага помніка былі. Яны каштоўнасць гісторыі не разумеюць, для іх гэта проста інструмент змагання з палітычнымі апанентамі.

— А як варта назваць цяперашнюю новую форму, якую набывае дзяржаўная практыка і структура з улікам апошніх хваляў рэпрэсіяў? Аналітыкі ўжо гавораць пра пераход ад аўтарытарызму — да таталітарызму альбо да фашызму…

— На жаль, мы ўсё больш падыходзім да параўнання з фашызмам альбо сталінізмам. Відавочная спроба пабудаваць дыктатуру дзеля захавання ўлады. Мы і раней параўноўвалі, але раней гэта было да канца не апраўдана. А цяпер сучасная Беларусь усё бліжэй да фашызму і сталінізму.

Іншая справа, што ў іх нічога не атрымаецца. Бо фашызм — гэта рэпрэсіі плюс моцная ідэалогія, якая ўсіх захоплівае. А ў нас рэпрэсіі ёсць, але моцнай ідэалогіі няма і быць не можа.

— Сапраўды, усе дыктатарскія рэжымы, ад левых да правых, мелі сваю ідэалогію: ад сацыялізму Кастра на Кубе ці апоры на ўласныя сілы, «чучхэ» ў Паўночнай Карэі — да кансерватыўных і рэлігійных каштоўнасцяў лацінаамерыканскіх дыктатараў ці Франка ў Іспаніі. Чаму рэжыму Беларусі, па-вашаму, не ўдасца пабудаваць уласную ідэалогію?

— Людзі павінны падтрымліваць тое, што робіць дзяржава, любыя рэжымы доўгатэрмінова трымаюцца толькі на згодзе, хаця б дастаткова істотнай часткі гэтых людзей. Сапраўды, усе дыктатарскія рэжымы XX стагоддзя трымаліся на пэўнай падтрымцы, якая дасягалася па-рознаму. Заўсёды была нейкая згода людзей, што менавіта так трэба. Была вера, што ўлада ўсё робіць правільна, вера, якой і блізка няма ў Беларусі.

— У Расіі, як падаецца, больш за палову грамадзян вераць, што вайна — гэта добра, Пуцін вялікі. Такі ў іх на сёння грамадскі кансэнсус (які, вядома, існуе да першай вялікай паразы). Чаму ў нас не можа быць гэтаксама?

— Бо ў нас іншае грамадства. У Расіі грамадства больш падтрымлівае рэпрэсіі і ўсё, што робіць улада. Беларусы непазбежна больш еўрапейскі народ, у нас людзі больш разумеюць, што такое самастойнасць, самаарганізацыя і ўплыў грамадства на дзяржаву. Мы, як паказаў 2020 год, гэтага хочам, хочам, каб дзяржава была ўладкаваная менавіта з улікам думкі грамадства.

— Цяперашні ўхіл у шавіністычны расійскі наратыў — гэта неабходная даніна Крамлю як галоўнаму спонсару мінскага рэжыму ці самадзейнасць асобных прарасійскіх прапагандыстаў?

— Ідэалогія — гэта не тое, што можна сесці і напісаць на аркушы паперы. Яна складаецца з таго, што ёсць, з гісторыі і геаграфіі. Да жніўня 2020 года была даволі ўтульная для ўсіх ідэалогія беларускай дзяржаўнасці, дзе была «Вялікая Айчынная вайна», а побач Радзівіл і Нясвіж. Але раптам, у разуменні ўлады, «Радзівіл здрадзіў». І трэба запоўніць пустку. І яны бяруць тое, што ёсць, найбліжэйшае. Найбліжэйшае — гэта корпус шавіністычных рускіх ідэяў. Я не думаю, што гэта нейкі хітры план.

— Але яны маглі б узяць нешта беларуска-савецкае. Расійска-шавіністычнае ва ўлады заўсёды выклікала пэўны недавер, яны ніколі гэта не прымалі так, як цяпер.

— Ведаеце, дзіўная штука атрымалася з «беларуска-савецкім». Яго дзяржава не змагла пераўтварыць у ідэалогію нават тады, на пачатку нулявых, калі было заданне. Яны запусцілі піянераў, БРСМ — але так і не змаглі стварыць з савецкай ідэнтычнасці нейкую ідэю, якая запальвала б, абнавіць яе.

А пасля 2020 года ўжо ніхто не ўзяўся будаваць гэтую складаную канцэпцыю адноўленай БССР, не да гэтага было. І яны ўзялі тое, што гарантавана магло па-хуткаму даць нейкі вынік. І гэта расійскі шавінізм. Тут зразумела, што гаварыць, зразумела, як будзе адгукацца. Таму яны гэта і ўзялі, у іх выбару не было.

Клас
19
Панылы сорам
Ха-ха
3
Ого
Сумна
3
Абуральна
1

Nashaniva.com

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй ананімна і канфідэнцыйна? Пішы ў наш Тэлеграм

Чытайце яшчэ
«Сёння варта біць па ўсіх франтах цемрашальства». Гісторык Цімафей Акудовіч пра цені вайны і перафарматаванне краіны
«Разведка далажыла». Чаму заява ўкраінскага Генштаба пра 13 тысяч беларускіх вайскоўцаў смешная 9
«Яны самі прыйдуць да Азарава і Сахашчыка: «Гаварыце, чаго не хапае палку Каліноўскага?» Чаму сілавы варыянт супраціву стаў мэйнстрымам 12
Яўген Лівянт: Уступная кампанія праваленая, панабіралі «троечнікаў» 4
Каментары
Храналагічна Спачатку новыя Спачатку папулярныя
Каб пакінуць каментар, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзеру
Палітыка і грамадства
Старадаўнюю капліцу на Вайсковых могілках у Гродне адрамантуюць
Wizz Air выдзеліў 100 тысяч бясплатных квіткоў для ўкраінцаў 2
Літва працягвае выдаваць візы тым, каму пагражае небяспека ў Беларусі
У суботу і нядзелю каля Палаца спорту будзе працаваць вялікі школьны базар
Краязнаўца Ігара Хмару затрымалі — магчыма за размову на беларускай мове на вуліцы 9
На Слуцкі цукроварафінадны завод прызначылі маладога дырэктара
У Польшчы збіраюцца судзіць мясцовага дзівака, які пырснуў беларусу ў твар з пярцовага балончыка
Усяго патроху
Каляндар дачніка: пра што варта не забыцца ў агародзе ў жніўні
Спёка вяртаецца, На выхадных да +32
Скандынавы — самыя шчаслівыя народы свету. Вось некалькі сакрэтаў, як ім гэта ўдаецца 1
«Камунарка» змяніла чырвона-белы дызайн цукерак  6
Ноччу можна будзе назіраць да 100 метэораў на гадзіну 2
Аптычная ілюзія 19 стагоддзя: знайдзіце пацыентаў доктара 9
На «Гродна Азоце» з’явілася ўнікальная рэлакс-зона 4
Спорт
Кіраўнік федэрацыі футбола Базанаў спрабаваў выехаць у Польшчу, яго не пусцілі 5
Легендарная тэнісістка Серэна Уільямс у 40 гадоў завяршае кар’еру
Па нулях! Апошняя беларуская каманда бясслаўна вылецела з футбольных еўракубкаў 6
Беларусы не возьмуць удзелу ў чэмпіянаце Еўропы па лёгкай атлетыцы
Азаранка згуляе ў дабрачынным матчы ў дапамогу Украіне 4
Азаранка не паедзе на турнір у Канаду, ёй не далі візу 4
Трэніраваць зборную Беларусі па тэнісе перакінулі спецыялістку з Федэрацыі рукапашнага бою 1
Здарэнні
Размалявалі вайсковую тэхніку, выстаўленую ў скверы ў цэнтры Барысава
У Гомелі мужчына вылічыў жонку-здрадніцу па камерах відэаназірання ў бары. Адміністратара ўстановы могуць пакараць 1

У ерэванскім гандлёвым цэнтры прагрымеў моцны выбух
Каля Макдональдса ў мінскім Сухараве згарэў аўтамабіль
У Слоніме падчас свята горада разбіўся аэраплан. Экіпаж загінуў 
Абноўлена
У Чачэрскім раёне мужчына ўдарыў жонку, выстраліў у яе і падпаліў хату
У Магілёве ў гаражы загінуў падлетак, другі — шпіталізаваны
Збілі наркакур’ерку і вырабілі порна з непаўналетняй. «Прыгоды» навучэнцаў Гомельскай кадэцкай вучэльні 6
Карысная інфа
Жоўты ўзровень небяспекі праз спякоту абвешчаны ў Беларусі 15 жніўня 1
У суботу будзе спякотна, да +32 4
Спёка вярнулася. У пятніцу да +33°С 2
Вялікая хваля дажджоў ідзе з захаду ў цэнтр Беларусі 4
Здароўе
Як пачаць правільна харчавацца і займацца фітнесам? Спыталі ў трэнера
Калі занадта шмат думаць, гэта можа нашкодзіць здароўю 2
Доктар: Калі аднагадовае дзіця глядзіць мульцікі на тэлефоне, то да школы ў яго разаўецца блізарукасць
Ніякай бяссонніцы: прапануем метад, з якім вы можаце заснуць за хвіліну 2
Мова
На ўпакоўках Pepsi з'явіцца беларуская мова 4
«Вывучыла беларускую, каб толькі ўразіць свайго беларуса». Украінка дае парады, як за 2 месяцы загаварыць па-беларуску
Бабруйская настаўніца робіць настолкі, каб вывучаць беларускую мову гуляючы 1
Хочаце на роднай мове? Вось пяць рэсурсаў, дзе можна паглядзець кіно па-беларуску 5
Аўто
«Толькі з Германіі, без прабегу па Беларусі». Якія люксавыя аўтамабілі беларусы прыганяюць для перапродажу  7
Арыштаваны беспілотны электрааўтобус прадаюць на беларускім аўкцыёне 3
«Каля 80% купцоў — з Расіі». Што колькі каштуе на аўтарынку ў Малінаўцы і чаго чакаць далей
«Расіяне вывозяць машыны цэлымі аўтавозамі». Перагоншчыкі машын уражаны наплывам кліентаў з Расіі 4
Эканоміка
У МАРГ расказалі, чаму растуць цэны
Беларускі порт у Расіі плануюць дабудаваць да канца 2022 года
У Беларусі дабудавалі нафтаправод, які цяпер не надта і патрэбны
Лукашысты адправілі гэтага айцішніка на хімію. А ён уцёк і стварыў стартап па пераводзе тэксту ў аўдыё
Меркаванні
«Нашу Ніву» фінансуюць яе чытачы — падтрымаць проста
«Сёння варта біць па ўсіх франтах цемрашальства». Гісторык Цімафей Акудовіч пра цені вайны і перафарматаванне краіны
«Разведка далажыла». Чаму заява ўкраінскага Генштаба пра 13 тысяч беларускіх вайскоўцаў смешная 9
«Яны самі прыйдуць да Азарава і Сахашчыка: «Гаварыце, чаго не хапае палку Каліноўскага?» Чаму сілавы варыянт супраціву стаў мэйнстрымам 12
Гісторыя
Гісторык правёў прамую лінію на карце паміж Рыгай і Наваградкам і выявіў містычнае 24
Падчас раскопак на мінскім гарадзішчы знайшлі донца гаршка з гербам князя Ізяслава ФОТА 4
Курапаты: на сёння вядома амаль усё
+ карты пачынаючы з 1933 года і кранальныя рэчы, знойдзеныя ў магілах 
59
Янка Брыль: як шчасліва пражыць нешчаслівую эпоху
Што ўтойвае Біблія Скарыны? 1
Шукаюць валанцёраў на раскопкі гарадзішча, дзе знаходзіўся старажытны Мінск
Маршрут для незабыўных выхадных. На Нарачы вы ўсе бывалі. А паглядзіце, што можна пабачыць вакол Блакітных азёр 2
Культура
«Выклічам на дыван знакамітых беглых беларусаў». Чыноўнікі ў выкананні купалаўцаў перазапускаюцца — чаго чакаць на «ЧынЧынЧэнэл»?
«Кацяня не хоча спаць, падстаўляе спінку». Новы мультверш ад Андрэя Скурко  1
Рух да сэрца і «Б як свабода». Падвялі вынікі конкурсу плакатаў, прысвечанага гадавіне беларускай рэвалюцыі  1
Калекцыю аўтэнтычных строяў Волі Дземкі пакажуць на Metropolitan Fashion Week у Лос-Анджэлесе 1
Што паглядзець. «Курорт» — з пляжнай казкі ў таямнічую гісторыю 4
Страшны сон работнікаў культуры — змены ў Кодэксе аб культуры, падпісаныя Лукашэнкам 3
У гурта AKUTE выйшла першая за доўгі час песня
Навука і тэхналогіі
Вось якую карціну намаляваў робат на запыт «Беларусь беларусаў» 1
Ці здолееце вы рашыць гэтую простую задачу з касцямі? Большасць не здолее 2
Даследаванне: мужчыны выглядаюць больш прывабнымі, калі выводзяць гуляць маленькага сабачку 5
Хакер узламаў баявога робата з ЗША і расказаў, як гэта можа зрабіць кожны 1
Тлумачым, якім чынам сілавікі знаходзяць карыстальнікаў Telegram і як гэтага пазбегнуць 17
Любіце сачыць за самалётамі палітыкаў і знакамітасцяў праз анлайн-трэкеры? Расказваем, як яны працуюць
Ці бачаць павукі сны? Гэта магчыма 2
Каханне і сэкс
«Зло — не займацца сэксам». Ксёндз Вячаслаў Барок адказаў на пытанні, якія вы саромеліся задаць 2
Джэй Ло і Бен Афлек нарэшце ажаніліся! Згадваем іх гісторыю кахання
«У тыдні сем дзён — ніяк ночы напалову не дзеляцца». Як завесці поліаморны шлюб з мужам і палюбоўнікам і выжыць у ім 33
Інтымны пірсінг паляпшае аргазм? Асабісты досвед дзяўчыны 6
«Ён не ведаў, што мне падабаюцца дзяўчаты». Бісэксуалка расказала пра свой досвед 26
Ад кахання да скону да судовага пазову. Гісторыя складаных адносін Шакіры і Жэрара Піке
«Мне доўга здавалася, што ў мяне маленькі. І вось што я прыдумаў казаць, каб дзяўчына не збегла»
Свет
«Вы маўчыце, значыць, не змагаецеся»: Зяленскі зноў звярнуўся да расіянаў
У Расіі пачнуць рыхтаваць для арміі баявых святароў
Памёр аўтар графіці з пацалункам Брэжнева і Хонэкера
Мужчына на аўтамабілі атакаваў Капітолій у Вашынгтоне, а потым застрэліўся
Польшча анансавала спыненне выдачы віз расіянам
У Егіпце больш за 40 чалавек загінулі падчас пажару ў копцкай царкве
Прэзідэнт Латвіі: Варта ануляваць дазволы на жыхарства і візы тым, хто настроены па-пракрамлёўску 3
Галоўнае
«Выклічам на дыван знакамітых беглых беларусаў». Чыноўнікі ў выкананні купалаўцаў перазапускаюцца — чаго чакаць на «ЧынЧынЧэнэл»?
ПВТ пакідае кампанія, якую кантралюе Джордж Сорас
У МАРГ расказалі, чаму растуць цэны
«Вы маўчыце, значыць, не змагаецеся»: Зяленскі зноў звярнуўся да расіянаў
Мінздароўя канстатавала рост захворвання на каранавірус
Рух да сэрца і «Б як свабода». Падвялі вынікі конкурсу плакатаў, прысвечанага гадавіне беларускай рэвалюцыі  1
Памёр аўтар графіці з пацалункам Брэжнева і Хонэкера
Усяго патроху
«Старэць прыгожа» я не буду». 20-гадовая дзяўчына выдаткоўвае 1600 рублёў на месяц, каб даглядаць сябе 10
У Нарвегіі ўсыпілі маржыху, бо яе надта любіў народ 2
«Адольф» з «Першага аддзела»: як былы спецслужбіст кашмарыць «Беларусьфільм» 1
Размалявалі вайсковую тэхніку, выстаўленую ў скверы ў цэнтры Барысава
Фота / Відэа
Два вядучыя супрацоўнікі АНТ сышлі з канала і з'ехалі за мяжу 17
Святары трох канфесій урачыста закруцілі слоік памідораў. Як у Іўі прайшло мясцовае свята «Іўеўскі памідор». ФОТА 2
Апытанка
Самае чытанае
Два вядучыя супрацоўнікі АНТ сышлі з канала і з'ехалі за мяжу 17
«Адольф» з «Першага аддзела»: як былы спецслужбіст кашмарыць «Беларусьфільм» 1
Былы амапавец Кулажанка пакінуў Полк Каліноўскага пасля таго, як яго «павучылі» 14
«Зараз мы цябе ў аўтазак да тлустых закінем». Як склалася гісторыя маладзёнаў са страшнага фота, якое абляцела ўсю краіну
Гісторык правёў прамую лінію на карце паміж Рыгай і Наваградкам і выявіў містычнае 24
Самае лайканае
Гісторык правёў прамую лінію на карце паміж Рыгай і Наваградкам і выявіў містычнае 23
«Разведка далажыла». Чаму заява ўкраінскага Генштаба пра 13 тысяч беларускіх вайскоўцаў смешная 9
Былы амапавец Кулажанка пакінуў Полк Каліноўскага пасля таго, як яго «павучылі» 13
Пазняк заклікаў падтрымаць Сахашчыка 24
Фінляндыя і Эстонія аб’яднаюць сістэмы берагавой абароны. Гэта закрые Фінскі заліў для расійскага флота 2
Гарачыя тэмы
«Нашу Ніву» фінансуюць яе чытачы — падтрымаць проста
Былы амапавец Кулажанка пакінуў Полк Каліноўскага пасля таго, як яго «павучылі» 13
«Зараз мы цябе ў аўтазак да тлустых закінем». Як склалася гісторыя маладзёнаў са страшнага фота, якое абляцела ўсю краіну
Лукашысты адправілі гэтага айцішніка на хімію. А ён уцёк і стварыў стартап па пераводзе тэксту ў аўдыё
Гісторык правёў прамую лінію на карце паміж Рыгай і Наваградкам і выявіў містычнае 24
«Прыбыў і ўсё праверыў. Як вы і казалі, Зянон Станіслававіч, адна агентура на маргінезе». 10 найлепшых твітаў тыдня 3
Збілі наркакур’ерку і вырабілі порна з непаўналетняй. «Прыгоды» навучэнцаў Гомельскай кадэцкай вучэльні 6
Ці будуць адкрываць крамы лукашэнкаўскага мерча па ўсёй краіне? Адказ вас здзівіць 11
Дзяўчыну знялі з рэйса Варшава — Мінск. Сама вінаватая? 8
PDF версія
Каляндар
Каб скарыстацца календаром, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера
пн аў ср чц пт сб нд
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31
Версія для смартфонаў
Навіны Вайна Эканоміка Грамадства Усяго патроху Культура Нашы партнёры
  • Эканоміка
  • Грамадства
  • Здарэнні
  • Свет
  • Спорт
  • Аўто
  • Меркаванні
  • Ад рэдакцыі
  • Вайна
  • Тэсты
  • Здароўе
  • Нерухомасць
  • Моды
  • Ежа
  • Навука і тэхналогіі
  • Надвор'е
  • Каханне і сэкс
  • Гісторыя
  • Мова
  • Кіно
  • Літаратура
  • Культура
Кантакты
© Усе правы абароненыя. Выкарыстанне платных матэрыялаў забаронена без пісьмовага дазволу. Выкарыстанне бясплатных рускамоўных версій матэрыялаў забаронена без пісьмовага дазволу. Выкарыстанне бясплатных беларускамоўных версій матэрыялаў дазваляецца пры ўмове наяўнасці актыўнай гіперспасылкі на Nashaniva.com у першым абзацы.
Дызайн сайту — арт-студыя PRAS
Уверх