Фота: Pixabay
Дзеці не баяцца бруду. Іх цягне да лужын, як магнітам, а плямы на абутку і адзенні іх не страшаць. Вядома, бацькі звычайна ад такога не ў захапленні, але бруд для дзяцей бывае карысны, расказвае BBC.
Псіхічнае аднаўленне
Многія псіхалагічныя перавагі гульняў на свежым паветры ўжо добра вядомыя. Наш мозг развіваўся ў прыродных ландшафтах, і нашы сістэмы ўспрымання асабліва добра падыходзяць для дзікіх адкрытых прастораў.
Адно даследаванне 2009 года паказала, што дзеці з сіндромам дэфіцыту ўвагі і гіперактыўнасцю лепш канцэнтруюцца пасля 20-хвіліннай прагулкі ў парку ў параўнанні з 20-хвіліннай прагулкай па добраўпарадкаваных вуліцах гарадскога раёна.
Таксама гульня на свежым паветры дае каштоўны вопыт навучання. Напрыклад, па словах псіхатэрапеўтаў, лепка і змешванне бруду або пяску спрыяе сэнсаматорнаму развіццю. Гэта дазваляе дзіцяці паступова разумець сігналы свайго цела.
Гэтак жа гульня на прыродзе дапамагае малым знайсці спосабы справіцца з эмоцыямі, якія цяжка вывучыць у іншых умовах, дапамагае вучыцца выказваць свой эмацыйны стан, не кажучы ўжо пра фізічныя практыкаванні.
Апошнія высновы, аднак, сведчаць аб тым, што гульні ў натуральным асяроддзі могуць мець мноства іншых пераваг — і сакрэт можа зводзіцца да самога бруду.
Фота: Pixabay
Старыя сябры
Новае даследаванне прапануе новы погляд на «гігіенічную гіпотэзу», упершыню высунутую ў канцы 1980-х гадоў. Згодна з гэтай ідэяй, вялікае скарачэнне дзіцячых інфекцый у 20-м стагоддзі мела непажаданы пабочны эфект на імунную сістэму людзей. Мяркуецца, што вынікам стала павелічэнне астмы і розных алергій, у тым ліку харчовай.
Аднак многім навукоўцам зараз не падабаецца тэрмін «гігіенічная гіпотэза», паколькі ён можа перашкаджаць такім важным паводзінам, як мыццё рук. І яны адмаўляюцца ад думкі, што інфекцыі самі па сабе карысныя для дзяцей.
Замест гэтага фокус зараз нацэлены менавіта на неінфекцыйныя арганізмы. Гэтыя «старыя сябры» былі побач на працягу большай часткі нашай эвалюцыйнай гісторыі. Яны ў асноўным бясшкодныя і трэніруюць імунную сістэму змякчаць сваю актыўнасць, а не празмерна рэагаваць на любога патэнцыйнага захопніка.
Важна тое, што наша цела сустракае гэтых старых сяброў кожны раз, калі мы праводзім час на прыродзе. З ростам урбанізацыі і памяншэннем гульняў на свежым паветры многім дзецям не хапае гэтага ўздзеяння, што робіць іх імунную сістэму больш адчувальнай да любой пагрозы і з большай імавернасцю пераводзіць яе ў рэзкі стан.
Дружалюбныя мікробы ў кішачніку могуць палепшыць наша здароўе, і яны таксама могуць дзейнічаць праз нашу скуру. Розныя даследаванні пацвярджаюць гэтую ідэю. Людзі, якія выраслі на фермах, як правіла, менш схільныя да развіцця астмы, алергіі або аўтаімунных захворванняў.
Знешні пласт нашага цела змяшчае шмат відаў мікробаў, і людзі з такімі захворваннямі, як атапічны дэрматыт (распаўсюджаная форма экзэмы) і псарыяз, здаецца, маюць збяднелую супольнасць мікраарганізмаў. Разнастайнасць мікробаў, здаецца, нават звязана з такімі захворваннямі, як артрыт.
Фота: Pixabay
У здаровым целе — здаровы дух
Самае дзіўнае, што ўсе гэтыя мікробы могуць нават змякчаць рэакцыю арганізма на стрэс. Калі мы адчуваем сябе ўразлівымі і пад пагрозай, імунная сістэма пачынае выклікаць запаленне ў целе, якое з'яўляецца адным з першых сродкаў абароны ад інфекцыі. Але запаленне менш карыснае для тых стрэсаў, з якімі сёння сутыкаецца большасць людзей.
Характэрна, што людзі, якія правялі большую частку свайго дзяцінства ў сельскай мясцовасці, як правіла, дэманструюць больш спакойную рэакцыю на стрэсавыя падзеі, такія як, напрыклад, публічныя выступы.
Перасадкі лесу
Улічваючы важнасць ранняга кантакту з дружалюбнымі бактэрыямі, многія навукоўцы даследуюць карысць большага кантакту з прыродай у дзяцінстве. У амбіцыйным праекце ў Фінляндыі ў чатырох дзіцячых садках даследчыкі замянілі асфальт і жвір на школьным двары глебай і расліннасцю, узятымі з лясной посцілкі, а таксама выдзелілі скрыні для агарода.
Праз месяц у дзяцей з'явіліся прыкметы падвышанай разнастайнасці мікробаў на скуры і ў кішачніку, а таксама палепшылася імунная функцыя. У іх было больш тых рэгулятарных клетак, якія дапамагаюць змякчыць рэакцыю арганізма на бяскрыўдных захопнікаў. Доля супрацьзапаленчых малекул у плазме крыві таксама павялічылася, што яшчэ раз паказала на лепшае рэгуляванне імуннай сістэмы. У будучыні даследчыкі спадзяюцца праверыць доўгатэрміновыя наступствы гэтых змен.
Улічваючы вядомыя псіхалагічныя перавагі, многія дзіцячыя садкі і школы ўжо заахвочваюць большы кантакт з прыродай: урокамі на свежым паветры, рэгулярнымі прагулкамі на прыродзе і будаўніцтвам спецыяльных пляцовак.
