Выява: Pixabay
Навукоўцы з Вялікабрытаніі сцвярджаюць, што яны здзейснілі прарыў у геннай інжынерыі: стварылі эмбрыён мышы без неабходнасці выкарыстання яйцаклеткі або спермы. У эмбрыёнаў, створаных са ствалавых клетак, на працягу тыдня пачалі развівацца мозг, сэрца і іншыя органы. Даследчыкі мяркуюць, што іх праца аднойчы зможа дапамагчы адказаць на пытанне, чаму ў многіх жанчын здараюцца праблемы з цяжарнасцю на ранніх стадыях развіцця эмбрыёна. Таксама даследаванні дапамогуць здзейсніць прарыў у вырошчванні органаў для трансплантацыі.
Праца, апублікаваная яшчэ ў жніўні, з'яўляецца кульмінацыяй шматгадовых даследаванняў навукоўцаў з Кембрыджскага ўніверсітэта. Каб стварыць свой эмбрыён, яны аб'ядналі тры асноўныя тыпы эмбрыянальных ствалавых клетак у спецыяльных умовах, імітуючы тое, што адбываецца натуральным чынам падчас эмбрыянальнага развіцця. Клеткі пачалі арганізоўвацца ў асноўныя структуры эмбрыёна і пачалі праходзіць праз раннія стадыі развіцця, уключаючы фарміраванне мозга і сэрца. Эмбрыёны жылі восем з паловай дзён.
Гэта каманда не першая, якая заявіла аб стварэнні сінтэтычнага эмбрыёна мышы. Раней у бягучым годзе навукоўцы з Ізраіля апублікавалі артыкул, у якім падрабязна апісалі свой эмбрыён, атрыманы ў лабараторыі. Брытанскія аўтары адзначылі, што іх праца праходзіла рэцэнзію каля года, яшчэ да таго, як ізраільскі дакумент быў падрыхтаваны для публікацыі, і яны сцвярджаюць, што іх мадэль больш складаная і дасканалая.
«Гэта сапраўды першая мадэль, якая дазваляе вывучаць развіццё мозгу ў кантэксце ўсяго развіцця мышынага эмбрыёна», — кажуць аўтары даследавання, дадаючы, што праца павінна дапамагчы вызначыць мноства прычын, з-за якіх могуць узнікаць праблемы на ранніх этапах цяжарнасці. Таксама гэта можа дапамагчы больш дакладнаму выяўленню дэфектаў плода на ранніх этапах. Мінулая праца паказала, напрыклад, што не ва ўсіх эмбрыёнаў з дыягназам дэфектных клетак развіваюцца праблемы са здароўем, бо эмбрыён у пэўнай ступені можа сябе аднаўляць. І ў канчатковым выніку гэта можа дапамагчы ў стварэнні цалкам функцыянальных сінтэтычных органаў.
Тым не менш, праца знаходзіцца яшчэ ў пачатку, хапае і этычных пытанняў. Летась Міжнароднае таварыства даследаванняў ствалавых клетак змякчыла свае рэкамендацыі па культываванні чалавечых эмбрыёнаў у лабараторыі.
Аднак цяпер самай вялікай праблемай з'яўляецца стварэнне сінтэтычных мышыных эмбрыёнаў, якія могуць выжыць пасля ранніх стадый развіцця ў лабараторыі (на поўнае развіццё мышэй патрабуецца каля 20 дзён). Імаверна, што такія дасягненні запатрабуюць стварэння штучных матак або падобных да плацэнты структур, і навукоўцы таксама ўпарта працуюць на гэтым фронце. Летась тая ж каманда з Ізраіля прадэманстравала, што можна вырошчваць эмбрыёны ў шклянцы да шасці дзён, і каманда з Кембрыджа кажа, што яны таксама працуюць над сваім падыходам.
