Berhman. Čałaviek, jaki spračaŭsia z Boham

Na našych vačach – na ekranie – razhortvałasia drama, jakaja apošni raz apisvałasia ŭ Starym Zapaviecie.

31.07.2007 / 14:34

Inhmar Berhman naradziŭsia 14 lipienia 1918 h. va ŭniversyteckaj Upsale, u siamji pastara. U 1944 hodzie zavieršyŭ fakultet litaratury i mastactva Stakholmskaha ŭniversytetu. Pracavaŭ režyseram u pravincyjnych teatrach.

Z kanca 60‑ch hadoŭ stavić spektakli na scenie Karaleŭskaha teatru, byŭ jahonym dyrektaram. Pracu ŭ kino raspačaŭ scenarystam. U 1946 hodzie — režyserski debiut («Kryzis»).

Apošnija hady pražyŭ samotnikam na vyśpie Faro. Pamior 30 lipienia 2007 hodu.

Skazać, što Inhmar Berhman - Vialiki režyser, jaki źmianiŭ suśvietny kinematohraf – značyć nie skazać ničoha. Šved, jaki staŭsia symbalem svajoj krainy, majstra j pradaŭžalnik Strynberha, Čechava, Kirkiehara, Šekśpira, teatralny tvorca i kinahienij.

U filmach švedzkaha režysera ludzi z roznych kutkoŭ śvietu paznavali siabie j adkryvali samyja schavanyja tajny svajoj dušy. Viera i biaźvierje, pakutlivaja samota, trahičny razład dušy, bol…

Adkul takoje viedańnie čałavieka? Čamu tvory Berhmana znachodzili vodhuk u samych roznych sercach?

Na našych vačach – na ekranie – razhortvałasia drama, jakaja apošni raz apisvałasia ŭ Starym Zapaviecie.

Syn pastara Inhmar zapytvaŭsia, jak starazapavietny Joŭ: “Čamu vakoł stolki zła? Dzie Božaja miłasernaść? Dzie – adkaz Hospada?” I hety pakutlivy dyjaloh – išoŭ siońnia – srodkami kinamovy.

Rycar spaviadajecca Śmierci ŭ svaim biaźvierji (“Siomaja piačatka”), stary adčuvaje ciažar ułasnych hrachoŭ i śnić ułasnaje pachavańnie (“Suničnaja palana”), a dźviuch siaścior łučyć nianaviść i maŭčańnie Boha ŭ ichnym sercy (“Maŭčańnie”). U karcinach Berhmana ateisty molacca za viernikaŭ ("Pryčaście"), luboŭ i nianaviść śplatajucca (“Šepty i kryki”, i dźvie dušy znachodziać kantakt praz emblemu-tvar (“Persona”).

Kino jość tajamnicaj Uvasableńnia, jakoje adbyłosia 2000 hadoŭ tamu – i kino jość staražytnaja mahija, jakaja isnavała ŭ dachryścijanskija časy. Berhman cudoŭna viedaŭ hetuju praŭdu – i ź lohkaściu pracavaŭ z realnaściu i sa snami. U "Fani i Alaksandru" - najlepšaj svajoj karcinie - režyser spuskajecca ŭ malenstva...

Švedzki tvorca pieražyŭ antyberhmanaŭskaje paŭstańnie maładych režyseraŭ, jakija abvinavačvali aŭtara ŭ metafizyčnaści, mizantrapii i elitarnaści. Ale sam Inhmar Berhman pad pseŭdanimam Ernesta Ryfe ŭžo vyśmiajaŭ svaje ŭjaŭnyja i realnyja zahany. Na pasadzie dyrektara “Dramatena” – Karaleŭskaha dramatyčnaha teatra – Berhman kardynalna źniziŭ košty na kvitki i skaraciŭ praciahłaść spektaklaŭ da 1,5 hadzin – kab zrabić mastactva ahulnadastupnym.

Adnojčy Berhman i Tarkoŭski sutyknulisia na adnym z festaŭ. Jany zbajalisia padyści adzin da adnaho, niahledziačy na hłybokaje ŭzajemnaje šanavańnie. Na mahile Tarkoŭskaha napisana: “Čałaviek, jaki bačyŭ anioła”. Pozirk Berhmana kudy zmračniejšy...

Pakutlivyja pošuki “Pryčaścia” i “Tvaru”, balučyja “Sceny šlubnaha žyćcia” i “Vosieńskaj sanaty”...

Ci adkazaŭ Haspodź Berhmanu? Leviafany dušy, huł i hrymoty, strach i trymcieńnie – hladzicie karciny Berhmana i vy ŭbačycie, jakim byŭ Adkaz.

Filmahrafija:

1944 – Ckavańnie / HETS scenaryst, asystent režysera

1946 - Doždž nad našym kachańniem / Det regnar pa var karlek

1946 - Kryzis / Kris

1947 - Karabiel u Indyju / Skepp till India land

1948 - U partovym horadzie / Hamnstad

1948 - Muzyka ŭ ciemry / Musik i morker

1949 - Smaha / Torst

1949 - Turma / Fangelse

1950 - Vysokaja napruha / Sant hander inte har

1950 - Oda radaści / Till gladje

1951 - Letniaja hulnia / Sommarlek

1952 - Sakrety žančyn / Kvinnors vantan

1953 - Viečar błaznaŭ / Gycklarnas afton

1953 - Leta z Monikaj / Sommaren med Monika

1954 - Urok kachańnia / En Lektion i karlek

1955 - Žanočyja mary / Kvinnodrom

1955 - Uśmieški letniaj nočy / Sommarnattens leende

1957 - A voś i spadar Śliman / Herr Sleeman kommer

1957 - Suničnaja palana / Smultronstallet

1957 - Jak zdymałasia "Suničnaja palana" / Bakomfilm smultronstallet

1957 – Siomaja piačatka / Det Sjunde inseglet

1958 - Šalenstva / Rabies

1958 - Vieniecyjaniec / Venetianskan

1958 - Tvar / Ansiktet

1958 - Na parozie žyćcia / Nara livet

1960 - Dziavockaja krynica / Jungfrukallan

1960 - Djabalskaje voka / Djavulens oga

1960 - Štorm / Ovader

1961 - Skroź ćmianaje škło / Sasom i en spegel

1962 - Pryčaście / Nattvardsgasterna

1963 - Hulajučy ŭ śnie / Ett Dromspel

1963 - Maŭčańnie / Tystnaden

1965 - Usio ab hetych žančynach / For att inte tala om alla dessa kvinnor

1965 - Don Žuan / Don Juan

1966 - Persona / Persona

1967 - Simulatary / Stimulantia

1968 - Soram / Skammen

1968 - Hadzina vaŭka / Vargtimmen

1969 - Rytuał / Riten

1969 - Žarść / En Passion

1970 - Ab vyśpie Faro ŭ 1969 / Farodokument 1969

1971 - Dotyk / Beroringen

1972 - Šepty i kryki / Viskningar och rop

1973 - Sceny šlubnaha žyćcia / Scener ur ett aktenskap

1974 - Mizantrop / Misantropen

1975 - Čaroŭnaja flejta / Trollflojten

1976 - Tvaram da tvaru / Ansikte mot ansikte

1977 - Źmiainaje jajka / The Serpent's Egg

1978 - Vosieńskaja sanata / Hostsonaten

1979 - Ab vyśpie Faro / Faro-dokument

1980 - Z žyćcia maryjanetak / Aus dem Leben der Marionetten

1982 - Fani i Alaksandar / Fanny och Alexander

1983 - Škoła žonak / Hustruskolan

1984 - Tvar Karyny / Karins ansikte

1986 - Błasłavionyja / De Tva saliga

1986 - Paśla repietycyi / Efter repetitionen

1986 - Fani i Alaksandr. Chroniki stvareńnia filmu / Dokument Fanny och Alexander

1992 - Markiz de Sad / Markisinnan de Sade

1993 - Vakchanki / Backanterna

1995 - Apošni vykryk / Sista skriket

1997 - U prysutnaści błazna / Larmar och gor sig till

2000 - Razryŭ vyjavy / Bildmakarna

2003 - Sarabanda / Saraband

Kinaterminy

Kinapadziei

Usie filmy

Kinatvorcy