Pamior viadomy biełaruski architektar i restaŭratar Siarhiej Druščyc
Jamu było 74 hady.
16.07.2015 / 20:35
Siarhiej Druščyc naradziŭsia ŭ 1941 hodzie ŭ Pružanach u siamji biełaruskich intelihientaŭ. Baćka — dyrektar škoły, maci — nastaŭnica. Adzin dziadźka, Vasil Druščyc, byŭ prafesaram-historykam, staršyniom kamisii Inbiełkultu pa historyi haradoŭ. Jaho represavali i rasstralali ŭ 1937 hodzie. Druhi dziadźka, Uładzimier Druščyc — viadomy prafesar-paleantolah. Dziacinstva Siarhieja Druščyca prajšło ŭ Biarozie Kartuskaj. Paśla škoły jon abraŭ prafesiju architektara.
Siarhiej Druščyc byŭ adnym z zasnavalnikaŭ restaŭracyjnaj spravy ŭ Biełarusi. Faktyčna jon stvaryŭ restaŭracyjnyja arhanizacyi, byŭ hałoŭnym architektaram restaŭracyjnych majsterniaŭ. Na praciahu doŭhaha času ŭznačalvaŭ vytvorčaje abjadnańnie «Biełrestaŭracyja» i instytut «Biełspecprajektrestaŭracyja», u jakim pracavali lepšyja specyjalisty Biełarusi: architektary, kanstruktary, historyki, mastactvaznaŭcy, archieolahi. Faktyčna pry im u kancy 1970-ch — pačatku 1980-ch byŭ stvorany novy kirunak u sfery achovy spadčyny — architekturnaja archiealohija, jakaja dazvoliła daskanała pravodzić daśledavańni pomnikaŭ architektury i prymać abhruntavanyja, uzvažanyja prajektnyja rašeńni pa ich restaŭracyi, kanservacyi, inšych vidach rabot.
Raspaviadaje načalnik upraŭleńnia pa achovie historyka-kulturnaj spadčyny Ministerstva kultury Ihar Čarniaŭski:
«Jon źjaŭlaŭsia navukovym kiraŭnikom mnohich niaśviskich abjektaŭ: heta i ratuša, i Słuckaja brama, heta i kaścioł Božaha Cieła, u jakim ciapier vykonvajucca raboty. Jon byŭ navukovym kiraŭnikom pracaŭ u pałacy Radziviłaŭ, i niepasredna pad jahonym kiraŭnictvam byŭ vykanany ŭvieś kompleks pa restaŭracyi, rekanstrukcyi, prystasavańni Niaśviskaha zamka. Jon šmat pracavaŭ na hetym abjekcie. Dapazna — i ŭ vosiem, i ŭ dzieviać hadzin viečara jaho možna było sustreć na ryštavańniach, dzie jon tłumačyŭ rabočym realizacyju tych ci inšych prajektnych rašeńniaŭ. Čałaviek całkam addavaŭsia hetaj spravie.
Heta bieź pierabolšańnia cełaja epocha ŭ biełaruskaj restaŭracyi. Na žal, takich ludziej, padobnych jamu pa maštabu, na siońniašni dzień i nazvać nielha».
Siarhiej Druščyc pracavaŭ da apošniaha dnia. U aŭtorak skončyŭ pracu, uviečary jašče sustrakaŭsia z kalehami ŭ budynku «Biełrestaŭracyi», pahavaryŭ z kalehami. A ŭnačy pryjšła sumnaja navina.
Architektar Alaksandar Kanavalenka znajomy ź Siarhiejem Druščycam ź dziacinstva — u Kanavalenki maci Druščyca była klasnaj kiraŭnicaj:
«Potym tak skłałasia, što adnu prafesiju nabyli — i jon, i ja — architektary. I z 1969 hodu my razam ź im pačali pracavać u restaŭracyi. Heta byŭ hod, kali zakładałasia hetaja sprava ŭ Biełarusi. My byli maładymi, zusim «zialonymi» architektarami, razam staleli. Siarhiej Alaksandravič doŭhi čas byŭ hieneralnym dyrektaram «Biełrestaŭracyi». Ja pierakanany, što jon samy daśviedčany, samy hałoŭny čałaviek u hetaj spravie ŭ Biełarusi. My rabili sumiesnyja prajekty i ź JUNESKO, i z našymi susiedziami. Siarhiej Alaksandravič vielmi šmat zrabiŭ u restaŭracyi mnohich biełaruskich zamkaŭ. Hałoŭny jahony abjekt — heta pomniki architektury ŭ Niaśvižy. Niahledziačy na toje, što byli ŭžo prablemy sa zdaroŭjem, praciahvaŭ pracavać na restaŭracyi zamka ŭ Navahradku, dzie pavinny byli razhortvacca vialikija pracy pa adradžeńni hetaha pomnika. Nie paśpieŭ… Dla mianie heta vielmi vialikaja strata. Heta čałaviek, jaki mała dumaŭ pra siabie. Jon zaŭsiody dumaŭ pra spravu i pra inšych ludziej».
Architektar Vadzim Hlińnik zusim maładym architektaram pryjšoŭ u restaŭracyjnyja majsterni, jakija ŭ 1970-ja byli, jak jon vykazaŭsia, «asiarodkam intelektualnaj svabody»:
«U cełym heta byli dobryja časy. Nu, pa-pieršaje, my byli maładyja, a pa-druhoje, restaŭracyjnyja majsterni Ministerstva kultury ŭ toj čas, davoli smurny (kaniec 1970-ch — pačatak 1980-ch), byli takim asiarodkam intelektualnaj svabody, u tym liku i dziakujučy asabistaj pazycyi tahačasnaha dyrektara Siarhieja Alaksandraviča Druščyca. Heta vielmi prystojny čałaviek, dobry prafesijanał. My pačuvali siabie davoli svabodna, pisali vieršy, zajmalisia lubimaj spravaj — vyvučali historyju architektury».
Siarhiej Druščyc nie bajaŭsia razmaŭlać pa-biełarusku, kaža staršynia Tavarystva biełaruskaj movy Aleh Trusaŭ, jaki ŭ 1976 hodzie pryjšoŭ na pracu ŭ restaŭracyjnyja majsterni, jakija ačolvaŭ Siarhiej Druščyc:
«Ja ŭpieršyniu ŭbačyŭ vialikuju hrupu ludziej na čale z Druščycam, jakija ŭ pracoŭny čas pamiž saboj razmaŭlali pa-biełarusku. Heta mianie nastolki ździviła, što ź ciaham času ja i sam pierajšoŭ na biełaruskuju movu. Tudy časta prychodziŭ Zianon Paźniak. U mianie pra Siarhieja Druščyca vielmi śvietłyja ŭspaminy jak pra biełaruskaha patryjota. Navat paśla taho, jak byŭ tak zvany «mašeraŭski razhrom biełarusaŭ» u 1973 hodzie (ja, darečy, pamiataju hety razhrom, kali jašče studentam byŭ), majsterni zastavalisia ŭ Miensku adnoj ź niešmatlikich vyspačak, dzie ludzi razmaŭlali pa-biełarusku padčas pracy. I restaŭrataram jon byŭ vielmi talenavitym, zdolnym, šmat abjektaŭ zrabiŭ. Da jahonych restaŭracyjaŭ staviacca pa-roznamu, heta asobnaja tema — biełaruskaja restaŭracyja. Ale Biełaruś straciła vielmi cikavaha čałavieka, patryjota, jaki nie bajaŭsia prajaŭlać biełaruskaść navat u ciažkija 1970-ja hady».
Spravu baćki praciahvaje syn — architektar Michaił Druščyc, jaki pracuje ŭ «Minskhrada».
Raźvitańnie adbudziecca 17 lipienia a 12-j hadzinie ŭ rytualnaj zali 9-ha kliničnaha špitala na vulicy Siamaški, 8. Pachavajuć Siarhieja Druščyca na Paŭnočnych mohiłkach.