Жыццё ў акупаваных украінскіх гарадах: расійскія салдаты забіваюць мірных грамадзян, марадзёры шукаюць прадукты
Сярод пастаяльцаў цэнтра для бежанцаў, што месціцца ва ўкраінскім Запарожжы, ёсць шмат былых жыхароў захопленых Расіяй гарадоў. Яны распавялі амерыканскім журналістам пра жыццё пад маскоўскай акупацыяй.
15.03.2022 / 19:24
Бежанка на ўкраінска-малдаўскай мяжы. Фота: АР.
Уцекачы расказваюць гісторыі пра галодных і нетрэніраваных расійскіх салдат, якія страляюць у бяззбройных людзей, узломы ў магазінах і рэйды па хатах у пошуках ежы і каштоўных рэчаў, бо самі акупанты маюць вялікія праблемы з пастаўкамі, піша Wall Street Journal.
64-гадовая Валянціна Ходас з вёскі Мірнае некалькі дзён хавалася ў склепе з дачкой і ўнукам, пакуль расійскія салдаты абшуквалі дом за домам. Жанчына расказвае пра гэта так: «Яны проста нахабна заходзяць, без аніякага сораму, і бяруць усё, што жадаюць».
Валянціна кажа, што два яе суседа, якія вадзілі машыну з украінскім сцягам, былі на мінулым тыдні застрэленыя расійскім патрулём. Іх целы ніхто не прыбраў.
Тым часам Масква сцвярджае, што яна не планіруе акупіраваць Украіну — хутчэй, Крэмль жадае яе «вызваліць». Расійскі рэжым кажа, нібыта ён наносіць удары толькі па ваенных цэлях, а любыя ахвяры сярод мірных людзей — віна так званых нацыяналістаў і экстрэмістаў.
Жанчына выбірае сабе адзенне ў цэнтры для бежанцаў, Запарожжа. Фота: Wall Street Journal.
У спробах заняць Кіеў і Харкаў Расія пакуль сутыкаецца з жорсткім супраціўленнем украінцаў. Але за першы тыдзень вайны акупанты здолелі захапіць некалькі рэгіёнаў на поўдні краіны, у тым ліку часткі Запарожскай, Мікалаеўскай і Херсонскай абласцей. Апошняя зараз цалкам знаходзіцца пад кантролем Расіі.
Гэта дазволіла стварыць сухапутны калідор паміж Расіяй і Крымам, які Масква анексіравала яшчэ ў 2014 годзе. Ёсць прыкметы, што Крэмль збіраецца доўга імі кіраваць.
Будучыня акупіраваных земляў
Міністр замежных спраў Украіны Дзмітрый Кулеба папярэджваў, што ў Херсонская вобласці акупанты рыхтуюць рэферэндум аб аддзяленні яе ад Украіны і абвяшчэнні так званай «народнай рэспублікі». Аналагічным чынам Расія ў свой час адарвала ад Украіны Крым і часткі Данецкай і Луганскай абласцей.
У акупіраваным Мелітопалі Расія прызначыла новага мэра — Галіну Данільчанка, былую дэпутатку Мелітопальскай гарадской рады. Былы мэр горада, Іван Фёдараў, быў выкрадзены.
У рэгіёнах, занятых рускімі, праходзяць праўкраінскія дэманстрацыі. Тыдзень таму тысячы людзей прайшлі па цэнтру Херсона, і разам з імі быў вялікі ўкраінскі сцяг. Вялікі мітынг прайшоў і ў Мелітопалі на наступны дзень пасля знікнення мэра. Бліжэй да канца мітынгу да мелітопальскіх дэманстрантаў пад’ехала чорная машына. Нехта кінуў дымавую шашку, з машыны выскачылі людзі ў чорным і проста з мітынгу скралі 54-гадовую Вольгу Гайсумаву, вядомую гарадскую актывістку.
На наступны дзень прыкладна тысяча мелітопальцаў сабралася пад сценамі штаб-кватэры расійскіх войскаў, каб спытаць, дзе іх мэр і дзе зараз Гайсумава. Рускія салдаты адштурхнулі тых з мелітопальцаў, хто спрабаваў падысці бліжэй да будынка. Як сведчыць Кулеба, у той жа дзень акупанты скралі і мэра горада Днепраруднае каля Мелітопаля.
Праўкраінскі мітынг у акупіраваным Херсоне. Фота: pravda.com.ua.
Украінскія ўлады кажуць, што ўсе палітыкі і дзяржслужбоўцы, якія будуць супрацоўнічаць з акупантамі, будуць абвінавачаныя ў здрадзе і жорстка пакараныя. Але ж для Масквы вельмі важна, каб украінскія службоўцы пераходзілі на яе бок, бо так акупацыйны рэжым атрымае легітымнасць.
Гісторыі з захопленай Украіны
Дэманстранты з Мелітопаля кажуць пра тое, што акупантаў здзіўляе, наколькі мясцовыя жыхары ім не рады. 40-гадовая Таццяна Кумок, дызайнерка вясельных сукенак, апісвае гэта так: «Яны не могуць паверыць, што людзі выходзяць пратэставаць не за грошы і што мы не маем адзінага лідара».
Шмат хто з жыхароў акупіраваных рэгіёнаў вераць у хуткае вяртанне ўкраінскай арміі. Валянціна Ходус з Мірнага распавядае пра гутаркі з расійскімі салдатамі, якія пыталіся ў вяскоўцаў, ці цэняць яны тое, што рускія прыйшлі іх «вызваляць». Жыхары Мірнага адказвалі акупантам, што ім не трэба было «дапамагаць».
Цэнтр для бежанцаў у Запарожжы. Фота: Wall Street Journal.
Іншы бежанец, Аляксандр Сітнікаў, каля двух тыдняў хаваўся ў склепе з тры малымі дзецьмі без доступу да водазабеспячэння і электрычнасці. Ён расказвае пра паводзіны акупантаў: «Калі рускія заходзяць у вёскі, яны марадзёрствуюць усімі магчымымі спосабамі, грабяць і расстрэльваюць людзей. Там вельмі цяжка».
Дар’я Прыступа, былая афіцыянтка, была вымушаная перасячы лінію фронту разам з двухгадовай дачкой Сафіяй. Яна кажа, што ў яе горадзе Малачанску, акупіраваным рускімі, ёсць вялікія праблемы з ежай, там няма ні солі, ні цукру, ні лекаў. На расійскім КПП, што на шляху ў Запарожжа, салдаты даюць украінцам праехаць толькі пасля таго, як атрымаюць ад іх ежу ці цыгарэты. Адмовіцца нельга — рускія настаўляюць на цябе зброю.