Водгукі на мінулы постынг справакавалі згадку пра фэномэн "Знамени юности" застойных часоў.
У яе рэдакцыю мяне ўзялі на штатную працу з трэцяга курсу ўнівэрсытэту. З аднаго боку, гэта было велізарнай удачай, бо ў папулярную моладзевую газэту мог патрапіць ня кожны ахвотны журналіст (тым болей студэнт, што пару разоў прайшоў там летнюю практыку). Зь іншага боку, працу прапанавалі сабачую — зьменным сакратаром. Трэ' было ня толькі пісаць артыкулы, але й маляваць макеты палосаў, па сто разоў на дзень лётаць высалапіўшы язык у друкарню, бо на вёрстцы заўжды нешта ня клеілася… ("Зараз гэтым марзанам прыб'ю!" — крычалі раззлаваныя вярстальшчыцы, калі хтосьці рабіў недакладны макет. Марзанам называўся мэталёвы брусок для забесьпячэньня прабелаў між палосамі. Гэты аргумэнт спрыяў хуткаму росту прафэсійнага майстэрства:) Звыш усяго, даводзілася дзяжурыць начамі, калі ў нумар ішлі гістарычныя прамовы Леаніда Ільіча. Бо гэта быў пік брэжнеўскага застою.
Памятаю, як аднойчы ў калідорах "Знаменки" зашапталіся: прысылаюць новага рэдактара — з ЦК камсамолу! Хтосьці думаў: ну, закруціць гайкі! У нас жа, як ва ўсялякім творчым калектыве, любілі розныя нефармальныя традыцыі — кшталту "разьвярстаць" пры канцы працоўнага дня пляшку на толькі што прынесеным з друкарні заўтрашнім нумары.
Але Міхась Кацюшэнка, трэба думаць, толькі і марыў пакінуць той ЦК, каб атрымаць пляцдарм для творчай самарэалізацыі. Ён быў журналістам паводле адукацыі і духу, спрабаваў сябе як пісьменьнік (пісаў выключна па-беларуску!) і ў супрацоўніках "Знамени юности" зь першага дня стаў усяляк заахвочваць тое, што зараз модна называць крэатывам. Газэта на вачах станавілася ўсё болей разьняволенай. (У першай палове 90-х адбудзецца другое прышэсьце Кацюшэнкі ў "Знаменку", і зноў ён будзе рабіць газэту з драйвам.)
Што ж да засьцярогаў наконт усталяваньня сухога закону, дык яны хутка разьвеяліся. Неўзабаве надышло рэвалюцыйнае сьвята. Звычайна ў такія дні атрымліваліся прымітыўныя, сумныя нумары: велізарная справаздача з дэманстрацыі працоўных, казённыя прамовы… Дзяжурным накручвалі хвасты, каб крый божа не прапусьцілі палітычны ляп. А тут выклікае рэдактар нашу дзяжурную групу ў кабінэт — і ставіць на стол некалькі пляшак чырвонага сухога "Мэрло":
— Ну, хлопцы, давайце дзеля натхненьня!
І някепскі нумар потым забамбавалі, дакладу я вам:) Афіцыёз сьціснулі да мінімуму (пасьля "Мэрло" ён надта добра скарачаўся:), а рэшту плошчы адвялі пад чытво (Кацюшэнкава, дарэчы, слоўца).
Канешне, даводзілася друкаваць і камсамольскія пастановы, але ў кожным нумары была як мінімум адна паласа забойнага чытва: "Клюб аматараў фантастыкі" (суцэльны выклік сацрэалізму!), "Пятніца" (сатыра і гумар), "Спартовы аўторак"… Дарэчы, дзьве апошнія вёў Павал Якубовіч. Літаратурным кансультантам працаваў Уладзімер Някляеў. У "Знамени юности" тых застойных часоў была, безь перавелічэньня, зорная каманда.
Зрэшты, парадокс толькі ўяўны. Бо Сыстэма ўжо заўважна здавала. Анэкдоты пра Брэжнева распавядалі без асаблівай засьцярогі. Стала забывацца эпоха сталінскіх чыстак, калі касілі ўсё, што вытыркалася над узроўнем шэрасьці. Між тым генэраваліся новыя таленты, і спакваля ў структуры Сыстэмы, якая трохі мусіла дбаць аб прытоку мазгоў, інтэгравалася ня так ужо мала людзей нестандартных, творчых, са сваёй галавой на плячах. Сапраўдных беларусаў, у рэшце рэштаў. Мне ўжо даводзілася прыводзіць прылады: Сяргей Законьнікаў загадваў сэктарам літаратуры ў аддзеле культуры ЦК КПБ, Генадзь Бураўкін быў на чале Дзяржтэлерадыё (гэта ўвогуле фантастыка: беларусізаваў этэр пры савецкай імпэрыі!).
Мне ж і сёньня прыемна згадваць, што таксама меў нейкае сьціплае дачыненьне да фэномену зорнай "Знаменки".
На здымку з архіву аўтара зьлева Міхась Кацюшэнка.
ЗЫ. Сёньняшняя Сыстэма, як падаецца, ладзіць значна болей грубую сэлекцыю кадраў. Да д'ябла крэатыў, была б адданасьць!
