vedomosti.ru
Прэзідэнт Казахстана Нурсултан Назарбаеў распавёў суседзям па СНД пра рэформы дзяржкіравання. На сустрэчы з кіраўнікамі ўрадаў краін СНД, якія сабраліся ў казахстанскім пасёлку Бурабай, ён зноў прадставіў сваю праграму інстытуцыйных рэформаў. «У цяжкія часы трэба рабіць цяжкія рэформы», — канстатаваў ён.
У аснову плана Назарбаева легла яго перадвыбарная праграма: 100 крокаў, падзеленых на пяць блокаў — «прэзідэнцкіх рэформаў»: фарміраванне сучаснага дзяржаўнага апарату, забеспячэнне вяршэнства закона, індустрыялізацыя і эканамічны рост, фарміраванне «нацыі адзінай будучыні» і «транспарэнтная падсправаздачная дзяржава».
Назарбаеў растлумачыў калегам прыярытэты плана. Спачатку трэба «ператрэсці» ўвесь дзяржаўны апарат, перайсці да прызначэння выключна ў залежнасці ад кваліфікацыі і заслуг, кантраляваць падрыхтоўку дзяржслужачых. Другі блок рэформаў — забеспячэнне вяршэнства закона. Пытанне, актуальнае для ўсіх прысутных, адзначыў Назарбаеў. Суд павінен стаць месцам, дзе чалавек можа вырашыць свае праблемы, заклікаў ён: адзін з першых крокаў — павышэнне патрабаванняў да суддзяў, іх кваліфікацыі і вопыту.
Калі выканаць першыя два крокі — забяспечыць якаснае дзяржкіраванне і судовую ўладу — вырашыцца і трэцяя задача: будзе развівацца малы і сярэдні бізнэс, пойдзе індустрыялізацыя і эканамічны рост, працягваў Назарбаеў.
Калі першыя тры пункты будуць выкананыя, атрымаецца ажыццявіць і чацвёрты — сфармаваць «адзіную нацыю будучыні». Калі ўсе будуць ведаць, што прымаюць удзел у кіраванні дзяржавай, што дзяржапарат і суды працуюць у інтарэсах чалавека, то грамадства будзе адзіным, разважаў Назарбаеў.
Апошні пункт можна было б назваць дэмакратызацыяй, але не хочацца выкарыстоўваць гэтае слова, працягнуў ён. Пад дэмакратызацыяй такія рэчы робяцца, паскардзіўся ён. Дэмакратызацыя ў Казахстане павінна заключацца ў тым, што дзяржава стане падсправаздачнай грамадству: калі гэта не дзяржтаямніца, усе справы павінны быць адкрытыя. А парламент і ўрад павінны атрымаць больш паўнамоцтваў: «Да гэтага часу ў нас была прэзідэнцкая ўлада, і вы ведаеце — гэта сур'ёзная вертыкаль, моцная прэзідэнцкая ўлада. Але па меры росту колькасці сярэдняга класа, напэўна, трэба аслабляць(…) і больш даваць магчымасці самастойна працаваць ураду і больш перадаваць паўнамоцтваў парламенту».
План Назарбаева нядаўна высока ацаніў прэзідэнт Ашчадбанка Герман Грэф, які і сам выступаў з ідэямі рэформы дзяржкіравання ў Расіі. План здольны ператварыць Казахстан у «прынцыпова іншую дзяржаву», казаў Грэф. «Калі прачытаў гэты дакумент, я адчуў культурны шок», — дзяліўся ён: нагадвае праграму ўрада Сінгапура, ды і многія краіны Еўропы маглі б пазайздросціць.
