19 ліпеня былы старшыня Беларуска-амерыканскага задзіночання Антон Шукелойць святкаваў 100-годдзе. На святочны банкет у Нью-Ёрку сабралася некалькі дзясяткаў чалавек. Святочнае слова сказаў і іншы дзеяч беларускай грамады ў ЗША Янка Запруднік.
Шукаючы метафары для ацэнкі ролі нашага юбіляра ў жыцці амерыканска-беларускай грамады, я падумаў пра гіраскоп. Гіраскоп, нагадаю — гэта прылада, якая служыць для падтрымлівання ў стане раўнавагі розных канструкцыяў: самалётаў, ракетаў, караблёў ды шмат якіх іншых.
Гіраскоп пабудаваны на прынцыпе вярчэння кола. Галоўная ягоная частка — кола, што круціцца вакол свае восі. Гіраскоп, які круціцца, супраціўляецца змену кірунку ягонае восі, ён стабілізуе канструкцыю, у якой з'яўляецца часткай яе. Фізічны закон, паводле якога дзеюць гіраскопы, ведамы з таго, што мы назіраем у космасе. Планеты, прыкладам, круцяцца вакол свае восі, і гэта надае ім стабільнасць.
Вось жа ёсьць свайго роду і людзі-гіраскопы, якія здольныя надаваць стабільнасць грамадзе, у якой жывуць і дзеюць. А стабільнасць у грамадзе патрэбная, бо мы шугаем на хвалях жыцейскага мора й патрабуем людзей-стабілізатараў.
Вось такога стабілізатара я бачыў у асобе спадара Антона Шукелайця. Для яго сэрцавінай нашага грамадскага жыцця былі — як тая вось у гіраскопе – дэмакратычнае права асобы на сваю думку і разам з тым справа свабоды й незалежнасці Бацькаўшчыны-Беларусі.
У імя гэтых двух ідэалаў-прынцыпаў — права мець свой погляд на рэчы і дбаць пра волю Бацькаўшчыны — наш юбіляр садзейнічаў згодзе з людзьмі й паміж людзьмі.
Я блізка супрацоўнічаў з ім на грамадскай ніве, пачынаючы з 1957 года, і магу з поўнай падставай засведчыць ягоны дабрадзейны, стабілізацыйны ўплыў на жыццё нашай грамады.
Так што пра спадара Антона Шукелайця, 100-гадовага патрыёта-дэмакрата, пра ягоную ролю ў гісторыі і сучаснасці я хачу сказаць абагульняльна такімі словамі:
У шматгалосай нашай грамадзе,
дзе не зусім зьнік дух дыктатара,
каб Справу Бацькаўшчыны
не паддаць ліхой бядзе,
ён спраўна выканаў закон Стабілізатара.
Антон Шукелойць, Вітаўт Кіпель і Янка Запруднік, фота Сяргея Трыгубовіча
