Першае, што спаткаем, — вазон зь беларускімі кветкамі валошкамі. Сьветлыя калідоры, аздобленыя фатаздымкамі Георгія Ліхтаровіча. На фатаздымках — беларускія замкі і цэрквы, драўлянае беларускае дойлідзтва пачатку мінулага стагодзьдзя. Мяккія дываны на падлозе, паўсюдная ахайнасьць шляхетная. А гімназісты, якіх чатыры сотні, — у строгай форме. Чатыры гады назад тут зрабілі рамонт. Усё — эстэтычна прыгожа, таму і вучні, відаць, нейк імкнуцца падвышаць свой узровень.
Гімназія — а да 2002 г. школка №23 — адна з найстарэйшых навучальных установаў Менску. У 1936—1940 гг. у будынку разьмяшчалася вучэльня па падрыхтоўцы ваенных лётчыкаў. З 1947 па 1955 г. — жаночая беларускамоўная 10‑гадовая школа №23 Варашылаўскага раёну Менску. У 1955 г. у школу сталі прымаць і юнакоў, а ў 1959 г. перавялі на расейскую мову навучаньня. Роднамоўныя клясы адкрываюцца ў 1990 г.
У гімназіі ёсьць кітайцы, якія навучыліся па‑беларуску. Ёсьць дзеткі, якіх завуць па‑беларуску Вітаўтамі, Барбарамі альбо Адэлямі. Ёсьць урокі працы — незвычайныя. Гімназісты ашчадна і марудна выразаюць з паперы беларускія выцінанкі — папяровыя ўзоры і малюнкі. Ствараюць саламяныя сланечнікі. Народныя беларускія рамёствы складаюць 30% ад школьнай праграмы ўроку «праца». А вось у школьным гуртку «Блізкая прырода Беларусі» майструюць беларускамоўныя фільмы па прыродазнаўстве.
Але… беларуская мова жыве ў падручніках, жыве ў вучнёўскіх сшытках. А вось на перапынках, дзе віруе свабода думкі, гучыць шмат расейскай мовы і мала — беларускай. Колькі навучэнцаў выносяць мову на вуліцу?
Наступіць на нагу незнаёмцу ў перапоўненым аўтобусе і сказаць: «Прабачце». «Як маецеся?» — запытацца ў суседа. Ёсьць кніжкі, ёсьць прыгожыя вершы Рыгора Барадуліна, а ёсьць жыцьцё — з эсэмэскамі і цыдулкай, хутка накрэмзанай за паўхвіліны і пакінутай на кухонным стале для мамы.
