Нарыс пра намесніка міністра ўнутраных спраў, камандуючага ўнутранымі войскамі генерал-маёра Юрыя Караева, якога рыхтуюць у дзяржсакратары Рады бяспекі, апублікаваў часопіс «Армія». Вытрымкі з інтэрв'ю прыводзіць «Беларускі партызан».
Афіцыйная біяграфія Юрый Караеў добра вядома. Але з'явіліся цікавыя дэталі.
Худы і доўгі
Дзяцінства прайшло ў сталіцы Паўночнай Асеціі — горадзе Арджанікідзэ (цяпер Уладзікаўказ). Будучы генерал рос у простай асецінскай сям'і, далёкай ад войска. Бацька — Хаджымурат Цімафеевіч — электраслесар, мама — Раіса Міхайлаўна — працавала інжынерам.
Асаблівым спрытам у дзяцінстве маленькі Юра не адрозніваўся: доўгі, вуглаваты, нязграбны — бацька ледзь не штурхелямі выганяў на вуліцу пагуляць з хлапчукамі ў футбол. Але хлопчык футбол не любіў, любіў чытаць. Дамаседа ў секцыю бокса проста сілком прывёў дзядзька — Саламгірэй Царахаў, палкоўнік Унутраных войскаў. Менавіта ён, як прызнаецца Караеў, адыграў у яго жыцці лёсавызначальную ролю.
У 1983 годзе пасля заканчэння школы Юрый Караеў паступае ў Саратаўскую вучэльню імя Дзяржынскага, але і сёння не можа патлумачыць, чаму зрабіў такі выбар.
«…Курсант першага курса Караеў быў далёкі ад атлетычнага ідэалу. Ды што там ідэал?! Ён і падцягваўся з цяжкасцю. Чытанне кніг значна пашырыла кругагляд, але мала спрыяла фізічнаму развіццю. Таму ваенныя навукі даваліся Караеву досыць лёгка, а вось з фізічнай падрыхтоўкай справы ішлі інакш …»
Няўдачнікаў па фіза ў вучылішчы раз на тыдзень выводзілі перад строем і курсант Караеў нярэдка стаяў у гэтым шэрагу, гатовы праваліцца скрозь зямлю. Справа ў тым, што ў кнізе пра руска-турэцкую вайну калісьці вычытаў выказванне царскіх генералаў пра асецінаў: маўляў, адважная нацыя, і ў баі заўсёды наперадзе, а калі бываюць апошнімі, то толькі пры адступленні. І Караеў пачаў узмоцнена займацца сабой.
— За чатыры гады я цалкам змяніўся. Майстрам спорту, праўда, не стаў, але ўсё спартыўныя дысцыпліны да заканчэння вучылішча здаў на выдатна: тры кіламетры, падцягваннне, марш-кідок, пад'ём з пераваротам, прыёмы рукапашнага бою. Усё выконваў лёгка і без праблем. Але за гэтай лёгкасцю стаяла тытанічная праца, — прызнаецца Караеў.
Як трапіў у Беларусь?
Вучылішча Караеў скончыў з адзнакай летам 1987 года. Хацеў трапіць на Далёкі Усход, але атрымаў размеркаванне ў Беларусь (тады БССР).
Першае месца службы — Магілёў. Але гэта было не доўга. Праз паўгода яго пераводзяць у мінскі полк аператыўнага прызначэння МУС СССР, вядомы ўсім сёння як брыгада спецназа. Літаральна праз месяц палыхнуў Каўказ і ў Караева пачаліся камандзіроўкі — Ерэван, Баку, Сцепанакерт, Нагорны Карабах, Агдам.
«Мы стаялі на гэтай распаленай да чырвані зямлі ў якасці таго раздзяляльнага шчыта, які перашкаджае знішчэнню аднага народа другім толькі таму, што ў іх венах цячэ іншая кроў. Агулам за чатыры гады я правёў там са сваім падраздзяленнем 22 месяцы», — распавядае Юрый Караеў.
Менавіта з тых часоў Караеў запомніў, што такое стаяць перад раз'юшаным натоўпам.
У прыватнасці, у інтэрв'ю часопісу «Армія» Караеў успамінае, як яны, 25 чалавек, стаялі перад рыкаючым, нібы вулей, натоўпам на вузкай горнай дарозе на Аскеран. Па скронях сцякаў пот. Рука адпрацаваным рухам слізганула да кабуры з табельнай зброяй.
— Ведаеце, страху я не адчуваў зусім. Відаць, пад уздзеяннем адрэналіну. Як бы гэта напышліва ні гучала, але я адчуваў за сваёй спінай моц дзяржавы. На мне ляжала адказнасць за жыцці тысяч людзей. Таму для мяне ў той момант нашмат важнейшым было невыкананне загаду, — прызнаецца Караеў.
Вось яшчэ адзін эпізод з тых гадоў.
«Страляць людзей, у руках якіх былі толькі, хай і важкія, але камяні, афіцэр не спяшаўся. Ён браў у рукі спецыяльны шматфункцыянальны карабін КС-23, які страляе гумовымі кулямі, і адмыслова, на вачах натоўпу, у найлепшых традыцыях вестэрна, перазараджаў яго», — гэта таксама пра Караева.
А потым «прыйшлося рыхтаваць аўтаматы з магазінамі з баявымі патронамі і прымяняць зброю па прызначэнні». Аднак з нарысу выходзіць так, што страляў Караеў не па людзях, не па пратэстантах або мітынгоўцах. «Па іх стралялі, як правіла, усляпую, на шум працуючых рухавікоў. Караеў з байцамі таксама ўсляпую агрызаўся — на гук стрэлу».
У Беларусі ў Караева таксама велізарны досвед — быў камандзірам міліцэйскай брыгады ў Гомелі, батальёна ў Бабруйску, камандзірам 3-й брыгады спецназа, камандаваў сталічным АМАПам. Але асабліва ўспамінае менавіта спецназ, дзе стаў уладальнікам крапавага берэта.
Без гальштука
«На паліцах кніжнай шафы ў працоўным кабінеце камандуючага можна ўбачыць томікі Аляксандра Купрына, Льва Талстога, Фёдара Дастаеўскага, гістарычныя працы Ключэўскага і Салаўёва. Тут жа стаяць кнігі Імануіла Канта і Фрыдрыха Ніцшэ».
«У свой час ён сур'ёзна вывучаў турэмны фальклор, зладзейскі жаргон, гісторыю «сучай вайны»… І ў рэдкую вольную часіну любіць абмяркоўваць нюансы гэтай пікантнай для абывацеля тэмы з цветам беларускай інтэлігенцыі, напрыклад, з унікальным знаўцам іх — вядомым беларускі журналістам і грамадскім дзеячам, Паўлам Якубовічам».
Гэта цытаты з нарыса.
