Па стане на раніцу 25 лістапада ў Беларусі 143 чалавекі прызнаныя палітычнымі зняволенымі. Выкладчыца БДУІР — адна з іх. Супрацоўнікі КДБ затрымалі яе 12 лістапада пасля ператрусу ў яе дома. Ёй выставілі абвінавачанне па ч. 1 арт. 342 КК — «Арганізацыя альбо ўдзел у групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак». Другі тыдзень Вольгу трымаюць пад арыштам. Spring96.org паразмаўляла з сынам палітвязняволенай Іванам і распавядае гісторыю Вольгі.
Хто такая Вольга Філатчанкава?
Вользе 41 год, яна працавала асістэнткай кафедры «Праграмнага забеспячэння інфармацыйных тэхналогій» у Беларускім дзяржаўным універсітэце інфарматыкі і радыёэлектронікі.
У Вольгі двое дзяцей — сямігадовая дачка і 18-гадовы сын Іван. Ён вучыцца ў гэтым жа ўніверсітэце, дзе працуе яго мама, толькі на іншым факультэце — факультэце інфакамунікацый.
Як распавядае Іван, Вольга шмат чым захаплялася ў вольны ад працы час:
«Яна ўсё жыццё танчыць — гэта ў нас сямейнае. Апошнія некалькі гадоў яна вывучала нацыянальную культуру. Таксама яна цікавілася прыватнымі дзіцячымі садамі».
«Гэта можа закрануць кожнага». Што вядома пра грамадзянскую пазіцыю Вольгі
26 кастрычніка ў Беларусі пачалася раней анансаваная нацыянальная забастоўка. Яе падтрымалі многія ўстановы і работнікі Беларусі, у прыватнасці студэнты і выкладчыкі. Вольга Філатчанка, з'яўляючыся выкладчыцай БДУІР на факультэце камп'ютарных сістэм і сетак, таксама ўзяла ўдзел у забастоўцы. У гэтым універсітэце першапачаткова да страйку адкрыта далучыліся 38 выкладчыкаў.
Пра сваю грамадзянскую пазіцыю Вольга заявіла ў сумесным відэазвароце выкладчыкаў БДУІР супраць гвалту. У ім выкладчыца на беларускай мове звярнула ўвагу на палітычны пераслед студэнта 4-га курса іх універсітэта, члена стачкама Дзмітрыя Мазуру, якога за ўдзел у акцыях пратэсту па артыкуле 23.34 КаАП у сукупнасці асудзілі на 38 сутак арэста.
«Наш студэнт Дзмітрый Мазура публічна выказаў сваю грамадзянскую пазіцыю аб тым, што нельга быць абыякавымі і што гэта можа закрануць кожнага з нас. Вынік — 38 содняў арышту», — кажа Вольга ў відэа.
Вядома таксама, што Вольга была незалежнай назіральніцай за выбарамі на гэтай прэзідэнцкай кампаніі. Сілавікі пры ператрусе забралі ў яе ўсе дакументы і запісы, звязаныя з гэтым.
Сын выкладчыцы Іван не можа дакладна сказаць, чаму яна вырашыла назіраць на гэтай прэзідэнцкай кампаніі.
«Напэўна, таму што сітуацыя ўжо зусім абуральная. Усё ж такі ўлада павінна мяняцца», — лаканічна сказаў Іван.
Вольга, як і многія ў нашай краіне, выступала супраць гвалту пасля жнівеньскай падзей. Яна падпісалася пад зваротам беларускіх навукоўцаў ад 13 жніўня да ўладаў з патрабаваннем неадкладна спыніць любы гвалт у дачыненні да мірных грамадзян і вызваліць усіх затрыманых дэманстрантаў і палітвязняў. Зварот падтрымалі больш за дзве тысячы навукоўцаў, выкладчыкаў, супрацоўнікаў навуковых устаноў Рэспублікі Беларусь.
«Яшчэ пару хвілін — і яны б пачалі ламаць дзверы»
Вольга Філатчанкава была затрыманая супрацоўнікамі Камітэта дзяржаўнай бяспекі 12 лістапада пасля ператрусу ў сябе дома. Іван распавёў, як у іх дома праходзіў ператрус:
«Праводзілі ператрус трое невядомых аператыўнікаў і адзін старшы лейтэнант КДБ. У кватэру мы іх упусцілі самі, бо яшчэ пару хвілін — і яны б пачалі ламаць дзверы. Яны ўжо выклікалі сілавую групу, і калі мы іх пусцілі, то яны тэлефанавалі і казалі: «Усё, хлопцы, не трэба, мы ўвайшлі».
Ператрус адбываўся бязладна. Незразумела было, якія прычыны для ператрусу. З пастановы не было ясна, на якіх падставах склаліся здагадкі аб тым, што па дадзеным адрасе могуць быць нейкія дакументы. Ператрус праходзіў без адваката, бо яе адмовіліся пусціць. Ды і наогул ператрус быў больш падобны на агляд з прыхільнасцю. Яны не пераварочвалі дом уверх дном, але як быццам шукалі нешта канкрэтнае. У выніку канфіскавалі ўсю тэхніку: мамы і маю. Таксама забралі мамін працоўны сшытак назіральніка і нейкія дакументы з нагоды назірання на выбарах».
Саму Вольгу затрымалі адразу пасля гэтага ператрусу. Сказалі, што яе вязуць проста на гутарку, але дамоў яна не вярнулася.
Яе змясцілі ў СІЗА КДБ, а потым перавялі ў СІЗА-1 на вуліцы Валадарскага. Вользе выстаўленае абвінавачванне паводле ч. 1 арт. 342 Крымінальнага кодэкса — «Арганізацыя альбо ўдзел у групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак». Санкцыя гэтай нормы прадугледжвае да трох гадоў пазбаўлення волі. Мера стрымання — утрыманне пад вартай. Аднак у чым канкрэтна абвінавачваюць выкладчыцу — невядома.
У адваката Вольгі, як і ў многіх іншых адвакатаў па палітычных справах, узялі падпіску аб неразгалошванні.
23 лістапада беларуская праваабарончая супольнасць прызнала Вольгу Філатчанкаву палітзняволенай.
Адрас для лістоў Вользе: СІЗА-1, вул. Валадарскага, 2, г. Мінск, 220030
