«Захоўваць жалезны спакой»

Нашы ўчынкі і павароты лёсу, апроч разгортвання тут і цяпер, могуць закладаць і праграмаваць рэакцыі на дзесяцігоддзі наперад. Таму трэба ўсведамляць адказнасць. І захоўваць жалезны спакой.

* * *

Калі я казаў табе, што многія гэта перажывалі да нас, меў на ўвазе найперш Беларусь. Але калі шукаць паралелі, дык у ХХ стагоддзі праз такое праходзіла большасць еўрапейскіх нацый. Як сем’і, так і нацыі салідарызуе, у першую чаргу, вялікае супольнае перажыванне. Бо без гэтага перажывання людзі жывуць і не разумеюць часта, што між імі можа быць супольнага — кожны заглыблены ў сваё і па дробязях не падабаецца іншым. Пасля адбываецца штосьці глабальнае — і надыходзіць яснасць, што галоўнае, што не, хто твой сябар, на каго можна разлічваць і г.д.

* * *

Выходныя і святы тут — гэта штосьці процілеглае, бо рэжым дня той самы, а напаўнення няма ніякага (за выключэннем таго, якое арганізуеш сам). Гэтыя дні дзіка дэзарганізуюць, проста ў анабіёз упадаеш.

* * *

Снілася сёння, што я з двума фатографамі — Грыцом і Бужан, здаецца — ездзіў у нейкую пушчу рабіць матэрыял. Міма нас прабягалі статкі зуброў, некаторыя цяляты з цікавасці падыходзілі бліжэй — мы збіраліся лезці на дрэва ад іх хавацца. Праўда, выглядалі гэтыя цяляты прыкладна як бычок з Прастаквашына (Гаўруша, здаецца, яго звалі). У выніку ніхто не пацярпеў:)

* * *

Адносна таго, што я акуратна выглядаю: дык у нас тут, як у новагвінейскіх папуасаў, у прынцыпе, мала іншых заняткаў, апроч як сачыць за ўласнай знешнасцю.

У сваіх паводзінах таксама не бачу нічога выбітнага — тут абсалютная большасць так трымаецца, хоць часам людзі ў найдзічэйшых сітуацыях знаходзяцца — ну, мы пра гэта ўжо гаварылі. Уяўляю, як мы нагаворымся пасля ўсяго гэтага!

* * *

Хацеў яшчэ напісаць табе пра Каляды. У мяне першая вялікая асацыяцыя з імі — 1992 год, 6 студзеня, мне 13 год. Мы з мамай чакаем тату з Мінска (ён вучыўся завочна і ездзіў на сесію). Мама паслала мяне па хлеб у магазін насупраць школы (было гадзін 18-19, вялізная чарга, ліпкі мядзельскі хлеб, дзве булкі ў адны рукі). Таксама ў нас тады было шампанскае з вінаграднага лісця (бацькі эксперыментавалі), чорная поліўка грыбная… Запомнілася яшчэ група «Кар-мэн» па тэлевізары, у калядным канцэрце: «Фортуна, дай мне шанс, молю — everybody dance with me and you»:))

А колькі яшчэ розных файных Калядаў у нас наперадзе!

* * *

Мне здаецца, узровень стрэсу вельмі залежыць ад таго, з якой перспектывы глядзіш: калі дзён-тыдняў — усё, канечне, дзіка выглядае; калі з большай — па-іншаму.

* * *

Ты пішаш, што 2021 для цябе скончыцца, калі скончыцца гэта ўсё. Не, усё ж год скончыўся, і мы паказалі сябе як вялікія малайцы. Таксама 2021-ы адчыніў нам новыя накірункі для будучага, паказаў, у які бок можна яшчэ развівацца.

* * *

…Ты даслала фотку літоўскай сякеры, адшуканай пад Крэвам. Тэма ўсходніх балтаў інтрыгуе — вельмі цікава даведацца больш! … Я б глянуў у бок гідронімаў. Што значыць Вяча, Нача, Сэрвач, Нарач і г.д. Ну і тапонімы (Даўбені, Дубіна, Даўжані, Даўгінаў — гэта ўсё нібыта ад аднаго слова dubinai — «нізіна»). Яшчэ ўспомніў, што літва ўзгадваецца ў «Слове пра паход Ігараў»: «Ізяслаў жа сын Васількаў пазваніў мячамі ў шаломы літоўскія і лёг на крывавай траве» ці неяк так. Варта было б і нешта з антрапалогіі зачапіць, і прозвішчы заходнебеларускія, канечне: усе гэтыя Юркойці, Пашкуці, Гімбуты і г.д.

Калі сфармуляваць пра назвы балцкія: яны дасталіся нам не ад іншых народаў, якія тут жылі, а з мовы, якой мы не карыстаемся.

* * *

Некалькі дзён таму прыйшоў леташні яшчэ часопіс «Непрікосновенный запас: дебаты о політіке і культуре» — у Расіі выдаецца. Даўно складаных тэкстаў не чытаў, вельмі карысна. Там рознае: і рэцэнзія на біяграфію (дарэвалюцыйную) Сталіна; і гісторыя посткамуністычных трансфармацый Польшчы, Чэхіі і Венгрыі; і гісторыя паўставання незалежных краін арабскага свету ў пачатку ХХ стагоддзя (гэта я нават заканспектую, бо ніколі не мог як след разабрацца ў тэме). Прагледзеў таксама кнігу пра кітайскае прадпрымальніцтва і паўставанне іх сусветна вядомых кампаній. Спазнавальна, але мала прымяніма ў нас — занадта там іншыя ўмовы (часам на жаль, часам на шчасце для нас). Неяк адзначыў для сябе, што Цяньаньмэнь адбыўся ў часы рэфарматара Дэн Сяапіна.

* * *

Падумалася, што гэты першы дзіцячы ўзроставы крызіс трох гадоў звязаны з тым, што дзіця пачынае разумець, што свет не створаны выключна для яго задавальнення і зручнасці, а існуе сам па сабе. Зрэшты, мо гэта і пазнейшыя думкі: некаторыя праз гэты крызіс да 50 гадоў не могуць прайсці.

* * *

Ты пішаш, што вы знайшлі мае «раннія творы». Я, відаць, магу святкаваць 33-годдзе творчай дзейнасці. Памятаю, штуршком да яе стала тое, што я знайшоў чарніла і пяро. Ну а такімі прыладамі трэба пісаць нешта ўзвышанае — напрыклад, вершы:)

* * *

Усё гэта абавязкова скончыцца, і мы больш ніколі не будзем развітвацца надоўга (і ўвогуле — развітвацца).

Віншуй усіх ад мяне з Новым годам — хай ён будзе для нас удалы і шчаслівы.