«Для многіх кліентаў стала таксічным працаваць з камандамі з Беларусі»
Выданне пагаварала з двума дзясяткамі работнікаў EPAM, і ўсе яны заяўляюць, што беларускі офіс працуе ў звычайным рэжыме і гаворка пра закрыццё пакуль не вядзецца.
— Аркадзь Добкін не раз казаў на званках пра тое, што EPAM будзе заставацца ў Беларусі так доўга, як гэта будзе магчыма, і сыдзе толькі ў выпадку немагчымасці працягваць працу, — кажа супрацоўнік кампаніі Рыгор. — ЕРАМ у Беларусі і ЕРАМ у Расіі — гэта розныя рэчы. У другім выпадку сыход ‒ гэта больш іміджавы ход. А вось сыход з Беларусі, калі ён здарыцца, то будзе звязаны са знешнімі абставінамі: або новымі законамі беларускіх уладаў, якія зробяць немагчымай працу тут, ці з новымі санкцыямі супраць Беларусі накшталт крымскіх, ці ў тым выпадку, калі наша краіна ўступіць у вайну.
Па словах супрацоўнікаў, з пачаткам вайны для многіх кліентаў стала таксічным працаваць з камандамі з Беларусі. Большая частка заказчыкаў паставіла ЕРАМ перад выбарам: альбо рэлакацыя, альбо пераход да іншага выканаўцы.
— Яны кажуць: можна нам іншую каманду, не з Беларусі. Неабавязкова, што каманда дрэнная, але вось сама лакацыя, на жаль, для іх ужо непрымальная, — кажа супрацоўнік кампаніі Альберт. — Таму для такіх заказчыкаў EPAM вывозіць каманды і людзей (хто згодны, вядома) у іншыя краіны.
— Шмат каму далі 1-4 месяцы на рэлакацыю каманды. Калі не, то будзе звальненне з праекта. Не з самога ЕРАМ адразу. Але, думаю, у перспектыве, кампанія ўсё ж такі будзе прыбіраць такіх людзей, — лічыць Сяргей, які працуе на кліентаў кампаніі з ЗША.
Пакуль так паступаюць далёка не ўсе заказчыкі. Ёсць і тыя, хто гатовы працягнуць працу з праграмістамі, якія знаходзяцца ў Беларусі. Нашы суразмоўцы кажуць, што такіх каля 25%, астатнія альбо адмовіліся, альбо яшчэ не вызначыліся. Акрамя таго, ёсць заказы і ўнутры краіны.
— Улічваючы, што ў Беларусі знаходзіцца шмат персаналу, праца якога завязаная на функцыянаванне ўнутранай кухні, то офісы тут наўрад ці закрыюць, — кажа Яўген. — Думаю, гэта чыста фінансавае пытанне: пакуль ёсць прыток грошай, офіс будзе адкрыты. Але, як вы самі разумееце, сітуацыя можа змяніцца літаральна за некалькі тыдняў.
Нягледзячы на тое, што пакуль няма размоў пра закрыццё офіса ў Беларусі, многія непакояцца пра перспектыву. Колькасць заказаў для тых, хто застаецца ў краіне, няўмольна зніжаецца.
— Новыя заказчыкі не прыходзяць, таму сярод тых, хто вырашыў застацца, атрымліваецца вялікая канкурэнцыя ўнутры. Нават «сіньёры» не так проста могуць уладкавацца, не кажучы пра тых, хто ніжэй, — дзеліцца думкамі Генадзь.
Таму, як кажуць нашы суразмоўцы, кампанія не настойвае, але вітае ад'езд у іншую краіну мінімум на 9-12 месяцаў ці хаця б камандзіроўку на пару месяцаў.
— Усеагульная рэлакацыя афіцыйна не абвешчаная, але колькасць запытаў па ёй, натуральна, павялічваецца. І кампанія яе ўсяляк падтрымлівае, — распавядае праграміст Іван.
Масавыя ад'езды
Хваля ад'ездаў супрацоўнікаў за мяжу пачалася ў 2020-м. Суразмоўцы адзначаюць: з часам яна ўзмацнілася. Новай крытычнай кропкай стала вайна ва Украіне. Ацэнкі таго, колькі супрацоўнікаў беларускага офіса ўжо пакінула краіну, у суразмоўцаў адрозніваюцца. Лічба даходзіць да 40%.
— Рэлакацыя і так ішла вельмі вялікімі тэмпамі, і толькі набірала абароты і маштаб з 2020 года. Цяпер гэта ўжо сапраўды амаль кожны другі, — кажа Уладзімір. — Па адчуваннях, пасля пачатку вайны тэмпы шматкроць паскорыліся. З'явіліся дадатковыя праграмы і варыянты, знізіліся крытэрыі. Падобна на тое, што кампанія хоча вывезці як мага больш людзей.
— Ведаю дакладна, што амаль усе тыя, з кім я знаёмы, з'ехалі, — кажа адзін з супрацоўнікаў кампаніі. — На праекце ў Беларусі застаўся я і яшчэ адзін чалавек, які ў бліжэйшыя тыдні ляціць. Астатнія, з кім працаваў раней, меў зносіны — амаль усе ўжо пераехалі.
— З маёй каманды (каля 100-150 чалавек) цяпер тут прыкладна 40-30%, — тлумачыць Сяргей. — Некаторыя вярнуліся пасля першаснага шоку, каб вырашыць некаторыя праблемы з дакументамі. Многія сямейныя чакаюць траўня, каб даць дзецям магчымасць скончыць бягучы клас.
Думаю, да восені тут нікога не застанецца. Можа, толькі «эйчары», якія будуць наймаць людзей і адразу адпраўляць у іншыя краіны. Магчыма, яшчэ пару менеджараў, каб зусім не закрываць офіс. Працы тут амаль не засталося.
— Нармальныя праекты ў Беларусь яшчэ не хутка пачнуць прыходзіць з-за рэпутацыйных і бізнэс-рызык. Дастаткова шмат калегаў ужо пераехала, я сам у працэсе, — дадае Яўген.
Фота: dev.by
— Ёсць знаёмыя з іншых кампаній, там сітуацыя падобная. Хтосьці з'ехаў, хтосьці спрабуе яшчэ пасядзець, але ўсе прадумваюць планы, як гэта зрабіць, — кажа яшчэ адзін супрацоўнік. —
Усе разумеюць, што наўрад ці праз 3-6 месяцаў тут наогул нешта застанецца ад сферы, калі актыўныя ваенныя дзеянні не скончацца. Карацей, праграмістаў засталося на тры дні, і гэты жарт пачынае станавіцца рэальнасцю.
«Ёсць аднаразовы бонус на рэлакейт: $1500 плюс яшчэ па $500 на кожнага члена сям'і»
Па словах суразмоўцаў, варыянтаў пераезду для работнікаў ЕРАМ шмат. Выбраць можна практычна любую краіну. Як тую, у якой ёсць офіс кампаніі, так і тую, у якой няма. Па словах праграмістаў, усё залежыць ад праекта.
— Ёсць краіны для хуткай рэлакацыі: напрыклад, Арменія, Грузія, Казахстан, Кыргызстан, Узбекістан і Турцыя, — тлумачаць супрацоўнікі. — Таксама хутка перавозяць у Польшчу, Літву і Чарнагорыю.
Акрамя таго, супрацоўнікаў гатовыя перавозіць у Азербайджан, Венгрыю, Сербію, Балгарыю. З экзатычных краін — В'етнам, Мексіка, Калумбія і Індыя.
— Пры жаданні кажуць і пра магчымасць рэлакацыі і ў Аўстралію, і ў Тайланд. Але гэта хутчэй адзінкавыя кейсы, — дадаюць работнікі.
Што тычыцца ўмоў, то акрамя дапамогі ў легалізацыі, кампанія дапамагае з пошукам жылля, афармленнем медыцынскіх страховак на сям'ю, уладкаваннем дзяцей у дзіцячы сад, перавозкай рэчаў і гэтак далей.
— Таксама ёсць аднаразовы бонус на рэлакейт. Мінімум $1500 плюс яшчэ па $500 на кожнага члена сям'і, — кажа праграміст. — Абяцаюць, што зарплата будзе перагледжаная пасля пераафармлення згодна з заробкам па рынку.
«Калі глядзець на сітуацыю з халоднай галавой, то цяпер усюды ў свеце будзе складана»
Ёсць і тыя, хто пакуль не з'язджае з-за дзяцей, хворых сваякоў або стану здароўя. Але яны кажуць, што запасны план на ўсялякі выпадак маюць.
— Я быў тым, хто хацеў быць да канца, максімальны час застацца тут, каб хоць неяк уплываць на сітуацыю знутры ў лепшы бок, — тлумачыць работнік ЕРАМ. —
Падобна, цяпер нават такія, як я, разумеюць, што праз 2-3 месяцы можна застацца наогул без працы. Таму амаль усе цяпер альбо выехалі, альбо на чамаданах.
«Мэйнстрым айцішкі ўжо з’ехаў». Вядомы венчурны інвестар — пра тое, што чакае беларускі ІТ-сектар
