Святлана Алексіевіч ужо доўгі час жыве за мяжой, алепа-ранейшаму палітычна і творча актыўная: піша новую кнігу, выступае на разнастайных еўрапейскіх канферэнцыях і творчых вечарынах, прысвечаных Беларусі, вядзе аўтарскую калонку ва ўплывовым шведскім выданні. На Кніжным кірмашы ў шведскім Гётэборгу пісьменніца адказала на пытанні «Беларускага партызана».
— Святлана, у вашым выступе на Кніжным кірмашы больш дамінаваў палітычны падтэкст, чым творчы…
— Згодная з вамі. Рэч у тым, што на падобныя мерапрыемствы прыходзяць людзі, якія хочуць паслухаць не толькі пра творчасць, але і ў прынцыпе болей даведацца пра Беларусь. Даведацца, што ж гэта за краіна такая, што знаходзіцца ў самым цэнтры Еўропы, а на практыцы — на яе задворках.
Цікаўнасць еўрапейцаў да Беларусі вельмі вялікая і яны шчыра не разумеюць, як мы можам трываць усё гэта, што цяпер у нас адбываецца, як і чаму мы з усім гэтым пагаджаемся.
— Вы асабіста лічыце сябе палітычна актыўным чалавекам?
— Думаю, што так. Хоць я і не хачу жыць на барыкадах, але…
як можна не быць палітычна актыўным, калі невінаватыя людзі сядзяць у турмах? Як можна маўчаць пра гэта?Не казаць пра гэтыя рэчы немагчыма! Замоўчванне падобных праблемаў — гэта не зусім сумленна, на мой погляд. Пісьменнік не можа заставацца ўбаку ад таго, што адбываецца ў яго дома. Іншымі словамі, ступень палітычнай актыўнасці пісьменніка вызначае сама ўлада, сітуацыя ў краіне. І мой прынцып: пісьменнік заўсёды мусіць казаць праўду. І ў сваёй творчасці я распавядаю пра праблемы не як палітык, а выкарыстоўваю такі творчы прыём як «маленькі чалавек сам расказвае пра сябе». Праз звычайнага чалавека, яго эмоцыі я імкнуся распавесці пра нашае жыццё ў цэлым, пра глабальныя праблемы.
Што ж датычыцца творчасці і палітыкі, то хацела б яшчэ адзначыць, што я захапляюся мужнасцю і грамадзянскай пазіцыяй Уладзіміра Някляева. Гэта не толькі вельмі моцная творчая асоба, але і вельмі моцная і яркая фігура ў палітычным плане. Яго ўчынкі і дзеянні, рашучасць і прынцыповасць заслугоўваюць вялікай павагі. Ён не пабаяўся рэпрэсій: ані пагрозаў, ані турэмнага зняволення…
— У працяг тэмы — літаральна нядаўна па ўказу кіраўніка дзяржавы большасць палітвязняў нарэшце выйшлі на волю. Гэта што, прыступ гуманізму?
— Безумоўна, не. Гэта звычайны гандаль, прычым, жывым таварам. Беларуская ўлада канчаткова загнаная ў кут. Гандляваць ёй няма чым, прадаваць няма што.
Адзіны тавар на сённяшні дзень — гэта людзі, палітвязні. Таму ніякіх ілюзіяў датычна прыступаў гуманізму быць не можа.Але я вельмі рада, што большасць хлопцаў зараз на волі. Я захапляюся гэтымі людзьмі. Тым, на якой вышыні аказаліся яны самі, іх сем’і, родныя, блізкія, каханыя…
На Плошчу выходзяць найлепшыя — найбольш смелыя, шчырыя, прыстойныя. Гэтыя людзі сапраўдныя героі сучаснай Беларусі.
— Тым не менш, нагодаў для аптымізму пакуль не стае… У турмах працягваюць утрымліваць палітзняволеных, а афіцыйны беларускі лідэр намякае, што «нікуды з Беларусі з’язджаць не збіраецца»…
— З гэтай нагоды магу сказаць наступнае: так, рэвалюцыя не адбылася, але адбываецца відавочная рэвалюцыя грамадства. Так, рэвалюцыі не адбылося, але ёсць яе героі!.. І тое, што мы пераможам, — гэта без сумневаў. Пытанне толькі ў тым, якім коштам, таму што гэтая ўлада за коштам не пастаіць. Але перамога, яшчэ раз хачу гэта падкрэсліць, абавязкова будзе за намі.
