У чацьвер ва ўправе Партыі БНФ адбылася прэзэнтацыя кнігі Аляксандра Адзінца «Паваенная эміграцыя: скрыжаванні лёсаў». Кніга выйшла сёлета ў рамках выдавецкай сэрыі ЗБС «Бацькаўшчына».
Аляксандар Адзінец — прадстаўнік наймаладзейшай беларускай эміграцыі. Ён зьехаў за мяжу ўжо ў гэтым стагодзьдзі, цяпер жыве ў Нямеччыне. У Беларусі працаваў журналістам спартовай газэты «Прессбол».
Як кажа аўтар «Паваеннай эміграцыі», на напісаньне яго натхніла нямецкае суседзтва зь вядомым у сьвеце беларусам Барысам Кітам. Менавіта ўспаміны акадэміка Міжнароднай акадэміі астранаўтыкі сталі першымі, запісанымі аўтарам. Пасьля Адзінец вырашыў зьвярнуцца да іншых прадстаўнікоў беларускай эміграцыі. Працу пачынаў фактычна з нуля, бо не было кантактаў, знаёмстваў, але паціху атрымалася сабраць аж 73 гутаркі, якія і склалі кнігу.
Разам з тым, Адзінец кажа, што атрымаў прыкладна столькі ж адмоваў: у людзях па‑ранейшаму жыве страх. Так, адна жанчына з Аўстраліі адмовіла з‑за таго, што ў ейнага нябожчыка‑мужа ў Беларусі засталіся два пляменьнікі, і, маўляў, пасьля такога артыкулу іх дакладна арыштуюць і пасадзяць у турму. Некаторых герояў кнігі ўжо няма ў жывых. Адзінец быў апошнім хто браў у іх інтэрвію.
Аўтар кажа, што перагаварыў зь дзесяткамі розных эмігрантаў (ад неадукаваных вяскоўцаў да славутых лекараў і інжынэраў), але страх працягвае жыць практычна ў кожным зь іх. На правакацыйнае пытаньне, ці не адмовіцца сам Адзінец як прадстаўнік эміграцыі пачатку 21 стагодзьдзя праз 40‑50 гадоў даць інтэрвію свайму наступніку, адказаў рашуча — не. І хоць пакуль яго жыцьцёвыя пляны зьвязаныя з эміграцыяй, дзяцей мяркуе выхоўваць па‑беларуску.
Рэдактар кнігі гісторык Алег Гардзіенка адзначыў, што гэтую кнігу можна сьмела назваць «міні‑энцыкляпэдыяй паваеннай эміграцыі». Таксама ён адзначыў, што менавіта паваенная эміграцыя змагла стварыць за мяжой нейкі беларускі сьвет, хаця яна была нашмат меншай, чым эміграцыя пачатку 20 стагодзьдзя. На думку Гардзіенкі, гэтая хваля эміграцыі змагла застацца беларускай па духу ў вялікай ступені дзякуючы праваслаўнай царкве, вакол якой гуртавалася значная частка нашых суачыньнікаў. З плюсаў кнігі, на думку Алега Гардзіенкі, яе поўная апалітычнасьць. Адзінец не паглыбляўся ў канфлікты, якія існавалі ўнутры эміграцыі між прыхільнікамі БНР ці БЦР, альбо між аўтакефальнай царквамі і цэрквамі, які падначальваліся канстанцінопальскаму патрыярхату — пісаў і гутарыў з усімі.
Пісьменьнікі Генадзь Бураўкін і Вольга Іпатава падзяліліся сваімі ўражаньнямі ад сустрэчаў зь беларусамі ў ЗША ды іншых краінах.
Старшыня «Бацькаўшчыны» Алена Макоўская падзялілася бліжэйшымі плянамі сэрыі. Так, ужо сёлета могуць упершыню па‑беларуску выйсьці: раман Кастуся Акулы «Заўтра ёсьць учора», які пераклала беларуска з Таронта Ірына Верабей, анталёгія эміграцыйнай драматургіі «Урачыстасьць у садзе». У далейшых плянах — выданьне кніг пра беларусаў у Вялікай Брытаніі і Санкт‑Пецярбурзе.
А акурат тры гады таму выйшла першая кніга з гэтае сэрыі «Месца выданьня — Парыж». Кніга Адзінца ўжо адзіннаццатая.
Генадзь Бураўкін, які ў 1990 г. працаваў у Нью-Ёрку ў ААН, першым зрабіў крок насустрач эмігрантам. І да гэтага часу эмігранты захавалі пра яго самыя цёплыя ўспаміны.
Аўтар кнігі Аляксандар Адзінец, вядучы імпрэзы Сяргей Харэўскі, мастак Аляксей Марачкін.
Кіраўнічка ЗБС "Бацькаўшчына" Алена Макоўская.
Паэт Эдуард Акулін.
Фота Арцёма Лявы
