Chłopcy i dziaŭčaty, jakija jeduć uletku ŭ budaŭničyja studenckija atrady, arhanizavanyja BRSM, nia viedajuć čym ryzykujuć. Historyja mienskaha studenta Mikałaja skončyłasia ŭ reanimacyi, i dobra jašče, što heta nie zašło krychu dalej…
Napeŭna kožny student bačyŭ u svaim univiersitecie plakaty ź lahatypam BRSM i reklamaj studenckich atradaŭ, dzie možna «zarabić hrošy, adpačnuć, znajści siabroŭ». Student adnaho ź Mienskich univiersitetaŭ, Mikałaj, vyrašyŭ pasprabavać i zapisaŭsia ŭ taki atrad. Paśla paśpiachovaj sieśsii, u pačatku lipienia, ich nakiravali ŭ horad Pastavy, a adtul — u niejkuju viosku ŭ pastaŭskim rajonie.
Pieršaje, što ździviła baćkoŭ Mikałaja, jaki pajechaŭ zarablać hrošy — telefanavańnie z prośbaj vysłać hrošaj. Cikava, navošta? Jak vyśvietliłasia paźniej, arhanizatary ich nie karmili. Uvohule. Studentam pakazali, dzie znachodzicca stałovaja, i na hetym charčavańnie ad BRSM skončyłasia. Hrošy na charčavańnie, zrazumieła, nichto nie vyłučaŭ. Tamu pieršyja dni studenty charčavalisia tym, što pryvieźli z saboj. Ježa chutka skončyłasia, što i vymusiła patelefanavać baćkam. Na hetym prablemy z charčavańniem nie skončylisia! Chiba moža być jašče horš?
Moža… Siurpryz čakaŭ Mikałaja ŭ subotu zranku. I praciahvaŭsia da samaha paniadziełka. U subotu i niadzielu nie pracavała stałovaja. I krama taksama. Tamu, chto nie paśpieŭ kupić ježy ŭ piatnicu, dva dni zastavaŭsia hałodnym. Pra hetuju miascovuju asablivaść, zrazumieła, nichto nie viedaŭ, tamu vychodnyja prajšli z pustym straŭnikam. Kali prablemy z charčavańniem byli vyrašany, uźnikli novyja prablemy… Vialikim pytalnikam ustała prablema sanitaryi. A dakładniej, jaje adsutnaści. Bializnu vydali adrazu ž, ale adzin «kamplekt» na ŭvieś čas. Mikałaj nijak nie moža zabyć koler bializny. Pa jaho słovach, nie kožnaja prybiralščyca takoj brudnaj anučaj budzie myć padłohu. A nazvać inakš hetuju bializnu niemahčyma, bo jana jašče i ź dzirkami była.
Prybiralnia była na vulicy i adna na ŭsich. Kaniešnie, nia vielmi zručna, ale žyć možna — nie zima ŭsio ž taki. A voś duša nie było ŭvohule. Jak alternatyva pobač z myjnikam stajała acynkavaje viadro. Taksama brudnaje, jak i ŭsio navokał. Kali zachvareŭ pieršy čałaviek (cikava, u takich umovach možna nie zachvareć?), vyśvietliłasia, što ŭ atradzie niama navat zvyčajnaj miedsiastry. I lekaŭ taksama niama. I ŭvohule, «vy pryjechali siudy pracavać, a nie chvareć» — zajaviŭ kuratar z BRSM, kali z pytańniem nakont lekaŭ źviarnulisia da jaho.
Pracavali šmat, adpačyvać amal nie dazvalali. Budavali studenty karoŭnik dla miascovaha kałhasu. Zrazumieła, što karovam patrebny dach nad hałavoj, ale čamu b nie naniać sapraŭdnych budaŭnikoŭ i pabudavać karoŭnik u dva razy chutčej? Tamu, što student — heta tannaja pracoŭnaja siła, nia viedajučaja svaich pravoŭ (i abaviazkaŭ, čaściej za ŭsio, taksama), jakaja budzie pracavać stolki, skolki skaža kuratar, bo «chto nie budzie pracavać hrošaj nie atrymaje ŭvohule».
Skončyłasia praca dla Mikałaja vielmi chutka. Praz 2 tydni jaho ŭvieźli na chutkaj ŭ Pastavy, u lakarniu. Dyjahnaz — mienienhit (zapaleńnie mozha). Jak jon jaho atrymaŭ, nieviadoma, ale ž zrazumieła, nie ad «kurortnych» umoŭ pracy. Darečy, atrad hety vyrašyli začynić. Paśla šmatlikich skarhaŭ. Paśla taho, jak zachvareli 22 čałavieki. Paśla taho, jak niechta z baćkoŭ naviedaŭsia da svajho syna… Mikałaja sieńnia vypisali ź lakarni, a minułaj nočču na jaho miesca pryvieźli siabra… Taksama ź mienienhitam…
U vieraśni my adčynim staronki dziaržaŭnych haziet i pabačym fotazdymki ščaślivych maładych ludziej, pračytajem šmatlikija pazityŭnyja uražańni ad studentaŭ, jakija ŭ atrad nie jeździli, ale im «tam vielmi spadabałasia».
A pa telebačańniu vystupić važny dziadźka, jaki nazavie nierealnyja ličby zarobkaŭ u hetych atradach, pieraličyć lepšych BRSM‑budaŭnikoŭ, mabyć navat vydaść uznaharody kurataram, jakija prymušajuć studentaŭ pracavać bieź pierapynkaŭ. I znoŭ pačniecca pijar‑kampanija, tolki adna ličba źmienicca, z 2007 na 2008. I znoŭ pajeduć studenty, i znoŭ jany buduć žyć u nievynosnych umovach, znoŭ jany buduć chvareć, a dziaržaŭnyja ŚMI buduć znoŭ pisać pra najlepšy adpačynak dla biełaruskaha studenta — Studencki Budaŭničy Atrad BRSM.
