Za ŭvieś čas isnavańnia roku na Biełarusi nia ścichajuć sprečki na temu: «A što ž heta takoje — biełaruski rok?». Udzielnikaŭ dyskusyi možna padzialić na dva pryncypova supraćlehłyja łahiery. Pieršyja śćviardžajuć, što biełaruski rok — heta rok‑muzyka ź biełaruskamoŭnymi tekstami. I nijak inakš! Druhija nastojvajuć na tym, što biełaruski rok — heta rok‑muzyka, stvoranaja na terytoryi Biełarusi. I mova vykanańnia tut užo nia maje značeńnia. Vyrašalnym źjaŭlajecca heahrafičny čyńnik. Dla čałavieka, što naziraje hetuju dyskusyju, ale jašče nie akreśliŭsia z ułasnym mierkavańniem, davoli niaprosta zaniać čyjści bok. Tamu, što pradstaŭniki abodvuch łahieraŭ pryvodziać vielmi pierakanaŭčyja arhumenty u abaronu svaich śćviardžeńniaŭ.
Jak być? Š što ž ličyć biełaruskim rokam?
Adnoj z pryčynaŭ paŭstaŭšaje pytańniaŭ mnie bačycca niavyśvietlenaść niekatorych paniaćciaŭ i tryvałaje znachodžańnie dyskutujučych asobaŭ u pałonie niekatorych mifaŭ. Parazvažajma na hetuju temu.
Mif, jaki razburajuć, zvyčajna zamianiajecca inšym. Nia budziem uhłyblacca u prablemy psychałahičnaha ŭspryniaćcia, — našaja zadača nia ŭ hetym. Da prykładu, kali naprykancy 1980‑ch staŭsia razburanym mif pra «vossojedinienije Biełoruśsii s Rośsijej, boŕboj biełorusskoho naroda s litovskimi fieodałami‑zachvatčikami» i da taho padobnymi marazmatyčnymi śćviardžeńniami rasiejskaje historyjahrafii, my atrymali čarhovy mif. Mif ab histaryčnaje jednaści narodaŭ Pieršaj Rečy Paspalitaj. Maŭlaŭ, kali razam my — VKŁ i Karona, — stalisia zachoplenymi Rasiejskaj Impieryjaj, to my — sajuźniki i braty pa niadoli.
Ale.
Mif śćviardžaje, što strata niezaležnaści Vialikaha Kniastva Litoŭskaha stałasia praz akupacyju našaje terytoryi Rasiejskaj Impieryjaj.
Adnak, čamuści NICHTO nia choča bačyć vidavočnuju reč — VKŁ jurydyčna straciła samastojnaść u vyniku pryniaćcia Kanstytucyi 3 traŭnia. Rasieja zachapiła ŭžo pryłučanyja raniej Polščaj ziemli VKŁ!
Ale heta nia cikava. Aksyjoma: Rasieja — vorah, Polšča — siabr. Dyskusijaŭ nia praduhledžana. Fakt i ŭsio tut! Kali našyja apazycyjaniery, jakija spaviadajuć viernaść histaryčnaje spraviadlivaści etc., vypravilisia ŭ Polšču na śviatkavańnie ŭhodkaŭ Kanstytucyi 3 traŭnia, ja byŭ šakavany. Heta TOJE Ž SAMAJE, kali my aburajemsia, što aficyjna adznačajecca 7 listapada ci 23 lutaha — uhodki padziejaŭ, jakija anijak pazytyŭnymi dla Biełarusi nie nazavieš. Majecca niamała i inšych padobnych mifaŭ. Dy ja ž zaraz nie ab tym.
U pałonie ž jakoha mifu apynulisia ŭdzielniki sprečki pra akreśleńnie biełaruskaha roku?
Naprykancy 1980‑ch pa ŭsim Savieckim Sajuzie paŭstali chvali nacyjanalnaha abudžeńnia i adradžeńnia. Stvaralisia ruchi — kulturnickija, navukovyja, paźniej — palityčnyja. Adnoje z prajavaŭ nacyjanalnaha adradžeńnia stałasia źjaŭleńnie rok‑hurtoŭ, jakija śpiavali na svajech nacyjanalnych movach. Biełaruś nia była vyklučeńniem. Paźniej vichura palityčnych padziejaŭ stałasia niepadkantrolnaj centru ŭ Maskvie i SSSR razarvaŭsia na 15 samastojnych krain. Adnak i ŭ 1987, i ŭ 1993 hadoch usie susiedzi hladzieli adzin na adnaho — a što u vas, a jak vy z hetym pastupajecie, a jak toje dy hetaje?
Pradstaŭniki biełaruskich nacyjanalnych płyniaŭ hladzieli na padziei ŭ susiedziaŭ i ŭsim zdavałasia, što u nas budzie toje ž samaje. Pryznajusia, što ja sam praciahły čas ujaŭlaŭ budučyniu krainy mienavita tak. Što pracesy ahulnyja, što zvarotu nia budzie i h.d. Treba pryznać, što bolšaść sacyjalnych pieraturbacyjaŭ na absiahu «ot Briesta do Kurił» sapraŭdy mieła adnolkavuju śpiecyfiku i adnolkavy nakirunak.
Adnak. Na što zabylisia našyja nacyjanalna‑aryjentavanyja lidery — jak palityčnyja, tak i kulturnyja?
Na toje, što Biełaruś nie źjaŭlajecca biełaruskamoŭnaj krainaj.
My sprabujem paraŭnać siabie z susiedźmi, ale tam — usio PRYNCYPOVA INAKŠ u moŭnym aspekcie. Ja śviadoma nie kranaju Polšču i krainy Varšaŭskaje damovy, bo tam nia tolki mova, a navat dziaržaŭnaja simvolika zachavałasia niekranutaj paśla prychodu savietaŭ, tak — trochi prysaviecili. Naprykład z hierba Polščy prybrali karonu (heta kali b BSSR mieła za hierb «Pahoniu» i ŭ vieršnika na ščycie byŭ nie Jaryłaŭ kryž, a sierp i mołat). U Letuvie, Łatvii, Hruzii, Azerbajdžanie ŭsia sistema adukacyi była «zatočana» pad nacyjanalnuju movu. Pad čas znachodžańnia ŭ savieckim vojsku ja šmat hutaryŭ z pradstaŭnikami susiednich sajuznych respublik. I maja śviadomaść admaŭlałasia narmalna ŭsprymać toj fakt, što va Ŭkrainie siaredniaja i siaredniaja śpiecyjalnaja adukacyja pasłuhoŭvajecca ukrainskaj, a nie rasiejskaj (jak u BSSR) movaj.
Tak, mnie chaciełasia b, kab našyja škoły byli biełaruskamoŭnymi, kab dzieci viedali SVAICH, a nie čužynskich histaryčnych piersanažaŭ. Kab usialakija Suvoravy‑Śviardłovy‑Žukavy i inšaja navałač usprymalisia ludźmi mienavita praz pryzmu ich sapraŭdnych adnosinaŭ da našaje krainy. Kab studenty VNU nie adkazvali, što Kiryła Turaŭski — «eto kakoj‑to był kniaź» (z ułasnych nazirańniaŭ). Chaciełasia b, ale…
Ale tak nia jość. Ukraincy mohuć paraŭnać svaju situacyju ź letuviskaj, a my NIA MOŽAM. Nieparaŭnalnyja paniaćci — nacyjanalna aryjentavanaja dziaržava i antynacyjanalnaja. Usie viedajuć, ź jakimi prablemami sutyknulisia vypuskniki pieršaj chvali biełaruskamoŭnaj adukacyi 1991—2001: na chiera my vučylisia pa‑biełarusku, kali ŭ VNU pasłuhoŭvajucca rasiejskaj movaj?
Dyk kazać, što biełaruski rok — heta rok‑muzyka ź biełaruskamoŭnymi tekstami, nia vyhladaje łahičnym u krainie, dzie rasiejskaja mova nie źjaŭlajecca zamiežnaj. Bolš za toje, rasiejskaja mova ŭ Biełarusi maje pieršasnaje značeńnie, što da skraznoj mižasabovaj kamunikacyi ŭvohule.
Va ŭsim śviecie, darečy, niama padzialeńnia na ŭłasna nacyjanalnyja płyni. Suśvietny topavy šoŭ‑biznes isnuje ŭ kankretna akreślenym abšary — tak zvanym «anhła‑saksonskim» śviecie. Inšyja vymušany być izalavanymi. Nazavicie nie anhłamoŭnyja super‑hurty. Kolki ich — piać, siem? Kali artysty nie z anhła‑saksonskaha asiarodździa sprabujuć vybracca na viaršyniu suśvietnaha značeńnia, jany vymušany admovicca ad śpievaŭ pa‑svojmu. Inakš nie prabicca.
Tak, zrazumieła, što rasiejskamoŭnyja prajekty ź Biełarusi aŭtamatyčna pačynajuć pracavać na rasiejskuju kulturu. Adnak heta nie pazbaŭlaje ich aŭtamatyčna biełaruskaści. Jak vykanańnie pieśniaŭ pa‑anhielsku nie pazbaŭlaje ABBA, Europe, Secret Service, Roxette, Bathory švedzkaści, a U2, Shinead O'Connor ci Cranberries — irłandzkaści. Bjork źjaŭlajecca sapraŭdnaj hierainiaj Isłandyi, chacia nie śpiavaje pa‑isłandzku. Inakš my byli b zmušanyja nazyvać «Gods Tower» anhielskim kalektyvam, a «J_Mors» — rasiejskim.
My vymušanyja usprymać kulturnuju situacyju na Biełarusi takoj, jakoj jana źjaŭlajecca. I nie vydavać toje, čaho b chaciełasia za toje, što majem nasamreč. Tak, šmat padobnaha isnuje va ŭsim śviecie, ale heta nie aznačaje, što ŬSIO musić być padobnym. Biełaruskaja moŭnaja sytuacyja ŭnikalnaja, kali jaje paraŭnoŭvać z susiedźmi.
Heta pra biełaruskaść. A što z ułasna rokam?
Niadaŭna mianie spytali: «Skrypa, a kak vy otnositieś k suždieniju, čto biełorusskij šou‑biźnies nachoditsia v začatočnom sostojanii?». Ja niadoŭha dumaŭ i adkazaŭ, što biełaruski šoŭ‑biznes znachodzicca nie «v začatočnom, a PROTIVOZAČATOČNOM sostojanii». Kaliści ja ŭžo kazaŭ, što jaki ŭ krainie ŭvohule biznes, taki i šoŭ‑biznes. Usialakaja pryvatnaja inicyjatyva ŭ nas adrazu presujecca i pradprymalniku zastajecca albo zmahacca ź vietrakami, albo pryniać umovy dziaržaŭnaje systemy — heta značyć mimikravać. Adpaviedna i tym, chto vyrašaje zajmacca pradprymalnictvam u śfiery mastactvaŭ.
Što ŭ vyniku? U vyniku pradprymalnik nie demanstruje ŭłasnuju ŭnikalnaść myśleńnia, nietradycyjny sposab vyrašeńnia vytvorčych zadač albo pa‑prostu fantazyju. Jon vymušany ŭ svajech rašeńniach i učynkach adpaviadać uzroŭniu myśleńnia i fantazyi dziaržaŭnych pradstaŭnikoŭ. Tamu prajdziciesia pa mienskich barach, kłubach, ci pahladzicie pieradačy ajčynnaje televizyi.
Kaliści ja vyvieŭ taki sacyjalny typ — «bssr‑aŭski čynoŭnik». Jon vielmi prosta apisvajecca. Kali estonskija kamunisty maryli pra kamunistyčnuju Estoniju, uzbeckija kamunisty maryli pra kamunistyčny Uźbiekistan i h.d., dyk biełaruskija kamunisty maryli pra kvateru ŭ Maskvie, andatravuju šapku i «Vołhu» s vadzicialam». U najnoŭšyja časy ničoha nie źmianiłasia — taja ž paničnaja bojaź prajavić inicyjatyvu, nia vytrymać adpaviednaść vizyi vyšejstajačych načalnikaŭ. Adnak USIA hramadskaja dziejnaść u krainie padparadkavana dziaržaparatu. I čynoŭniki ŭvieś čas biaruć udzieł u raspracoŭcy tych ci inšych prajektaŭ, u tym liku — i kulturnickich. A ja daŭno zaŭvažyŭ, što bssr‑aŭski čynoŭnik — heta car Midas naadvarot. Toj za što ni braŭsia, toje pieraŭtvaraŭ u zołata. Našy ž za što nia voźmucca, usio pieratvorać u haŭno. Uzhadajma prajekty «Chutkaje charčavańnie», «Dni słavianskaha piśmienstva» albo «Dažynki». Paŭsiul — słušnaja zadumka, zasnavanaja maŭlaŭ na miascovych tradycyjach, adnak… Adnak, aby ni‑ni! Hałoŭnaje — «kostačkaj» usio vybrukavać! Kali mazhi zalityja bietonam, to i fantazyja abmiežavanaja tolki zalivańniem bietonu.
Ułasna pra muzyku. Jašče ŭ niadaŭni čas, kali kancerty rok‑hurtoŭ było mahčyma pravieści biaz roznych paranaidalnych pieraškodaŭ, ułady nahaniali u zały miantoŭ, kab słuchačy niezarehistravanaj simvolikaj nie machali i łozunhaŭ nia vykrykvali. Uvohule «uvieś hety rok'n'roł» nikoli nie padabaŭsia čynoŭnikam. Tyja zabarony, jakija majuć miesca apošnim časam, vielmi łahična ŭpisvajucca ŭ kancepcyju vizyi «dziaržaŭnaj moładzievaj palityki». Zaŭvažym, što nie mieńš łahičnymi jany vyhladajuć na fonie ahulnaje vajny suprać prajavaŭ biełaruskamoŭnaści — i ŭ muzycy, i paŭsiul.
Adnak treba ž nia tolki «nakarmić narod», ale i prapanavać jamu «duchoŭnuju ježu». Značyć tre ščylniej kantralavać tvorčyja pracesy. Muzyčny ruch u krainie, pamiž inšym, pradstaŭleny šeraham festyvalaŭ — i kłasičnaj muzyki, i estradnaj, i džazu. Pryčym patron paŭsiul adzin — «maestra Finbierh», svojeasablivy «smotriaŝij» ad ułady za kulturaj. Dla mianie dahetul zahadka: čamu jašče nia isnuje DZIARŽAŬNY ROK‑FIESTYVAL? Heta ž było b supier! Hurty, jakija b paruchalisia tam i siam, paŭsiul nalatajučy na barjery, stamilisia b zmahacca ź sistemaj. A chočacca ž vystupać, demanstravać słuchačam svaje idei, svajo ŭmieńnie. A tut vam kali łaska: «Respublikanski fiestyval «BIEŁAROK». Mastacki kiraŭnik fiestyvalu — maestra Finbierh». Pryčym, zrabić ABAVIAZKOVYM peŭny pracent (naprykład 75%) pieśniaŭ na biełaruskaj movie. Za palityčny aspekt možna nie chvalavycca — palityčna niekarektnyja teksty adfiltrujuć na samym pačatku. Ale dla bolšaści maładych muzykaŭ udzieł u «Basoviščy» pierastanie bačycca niečym patrebnym. Navošta piercisia ŭ hetuju Polšču, kali ŭsio jość tut — na Biełarusi! Tym bolš, što ŭ vadroźnieńnie ad susiedziaŭ ź Letuvy ci Polščy, našaja moładź u bolšaści ABSALUTNA nia maje anijakaha imknieńnia ŭ bok Jeŭropy — ani palityčnaha, ani ekanamičnaha. Lepš pajechać u budatrad u jakuju tam Sarataŭskuju vobłaść, papracavać za simvaličnuju apłatu, zatoje być u zrazumiełym asiarodździ! Darečy možna stvaryć rok‑fiestyval Sojuznoho hosudarstva Biełoruśsii i Rośsii pad jakoj‑niebudź abiadnoŭvajučaj nazvaj. Naprykład, «JEDINOROK».
Niepryjemnaść u tym, što heta moža stacca zusim realnym. Prykłady majem — estradnaja muzyka tak zvanaha «formata ONT». Zaraz ža estradnym artystam‑pačatkoŭcam na raz‑dva možna zrabić karjeru. Tak, miascovuju, nieparaŭnalnuju z karjeraj u Maskvie, ale, kali treba, — i na limuzinčyku dla anturažu padkinuć, i roličak taki‑siaki zdymuć, i na radyjo i televizyi ŭ ratacyju pastaviać. Hałoŭnaje — adpaviadać dziaržaŭnym praviłam pavodzinaŭ i vykonvać parady aficyjnych pradusaraŭ.
Hałoŭnaje, što artystu zabiaśpiečvajuć nieabchodnuju ŭmovu — dastupnaść dla słuchačoŭ. Spytajciesia na vulicy pra viadomych biełaruskich artystaŭ i ŭ adkaz pačujecie na 90% imiony TOLKI TYCH, jakija pradstaŭlenyja na radyjo i TV. I heta absalutna łahična. Biełaruskamoŭny, naprykład, rok nia pradstaŭleny ŬVOHULE DZIE‑KOLVIEK. Tamu źjaŭlajecca, nažal, źjavaj marhinalnaj. Prychilniki biełaruskamoŭnaha roku na 99% składajucca z nacyjanalna aryjentavanych asobaŭ. I tut paŭstaje takaja prablema, što mastacki ŭzrovień vykanaŭcaŭ adychodzić na druhi płan. Maŭlaŭ, mnie ŭsio adno, jak jany tam hrajuć, aby pa‑biełarusku! Adsutnaść kankurencyi ŭ našym roku — kankurencyi ŭzroŭniu vykanańnia, kankurencyi ŭ prodažy dyskaŭ, kankurencyi ŭ raskrutcy srodkami masavaj infarmacyi, — nie spryjaje jakomu‑kolviek raźvićciu. Niama kankurencyi i ŭ halinie hukazapisu. Zaraz kožny — sam sabie hukarežyser. Ale heta — chutčej tema dla asobnaje hutarki.
Kancerty biełaruskamoŭnych hurtoŭ u Polščy — źjava asobnaja. Tam taksama našych rokieraŭ nia ŭsprymajuć, jak ułasna rokieraŭ. A jak niejkija dzivosy z‑za «ruskaj hranicy». Tym bolš, što pasyjanarnaść u vadnosinach da biełarusaŭ palaki majuć nia mienšuju za rasiejcaŭ. «Voś ža znoŭ, my damahlisia svabody, a vy — nie. To my vam budziem dapamahać, braty vy našyja MIENŠYJA». Pry hetym niejkaj inkarparacyi u polski šoŭ‑biznes nie adbyvajecca (i nia moža adbicca, — chočaš być polskim artystam, to j śpiavaj pa‑polsku), a na Biełarusi hetyja kancerty ničoha nie źmianiajuć (lišnie kazać, što pra samyja hetyja kancerty bolšaść nasielnictva navat i nie zdahadvajecca).
Darečy, pra rasiejskamoŭny rok. Jak viadoma, u vyniku peŭnych histaryčnych pracesaŭ (manholskaja spadčyna, adsutnaść Mahdeburhskaha prava i h.d.) u Rasiei isnuje tolki adzin horad — MASKVA. Inšyja harady — nie harady, a pravincyja. Usie rasiejskija kulturnickija prajavy musiać być padadzienyja śpiarša ŭ Maskvie. Tady jany majuć peŭny šaniec stacca ahulnanacyjanalnymi. I heta navat pry tym, što majucca alternatyŭnyja kulturnyja centry — Picier, Jekacierynburh, Uładzivastok. Ale luby rasiejskamoŭny prajekt paŭstaŭšy pa‑za Maskvoj ZASUDŽANY ličycca pravincyjnym. Tak i z rasiejskamoŭnymi prajektami na Biełarusi. Dla Rasiei jany ŭsie buduć taksama ŭvažacca za pravincyjnyja. A adnosna Biełarusi, usia sprava budzie tolki ŭ łajalnaści da dziaržaŭnaje systemy. Ja zaŭvažyŭ, što tyja z majech znajomych, chto źjechaŭ rabić karjeru ŭ Maskvu, nikoli nia ličyli siabie datyčnymi da ŭłasna biełaruskaje kultury, ale — tolki da rasiejskaje. Ci śviadoma stali spaviadać pryncypy rasiejskaje kultury, admoviŭšysia ad biełaruskich. Im tak lahčej zrabić karjeru. Bo biełaruski kulturny ŭzrovień značna słabiejšy za rasiejski — prynamsi va ŭmovach ich «kankurencyi». U dvukośsi, bo ŭ rečaisnaści niama anijakaje kankurencyi. Bo raźvićcio našych kulturaŭ pastaŭlenaje ŭ nieparaŭnalnyja ŭmovy. Kali rasiejskaja pa‑prostu pazbaviłasia savieckich cuhlaŭ i kročyć napierad, to našaja tak i topčacca na miescy, zahnanaja ŭ madernizavanaje bssr‑aŭskaje stojła. Znoŭ tyja ž pryncypy: kali biełaruskaje, to abaviazkova heta ručniki, sałamianyja bryli i pseŭdafolkavyja śpievy kalektyvaŭ rajonnych DK na roznych dziaržaŭnych śviatach.
Jak «IKEA» nikoli pry isnujučych umovach nia ŭpuściać u Biełaruś (bo adrazu ŬSIA našaja meblevaja pramysłovaść biespavarotna «laža»), tak i isnujučaja dziaržaŭnaja paradyhma raźvićcia kultury nikoli nie dapuścić volnuju kankurencyju ŭ muzycy i inšych vidach mastactva. Bo adrazu «laža» biełaruskaja sistema estradnaje (u šyrokim seńsie) muzyki. Finbierh, Jarmolenka, Cichanovič z Papłaŭskaj (pry ŭsioj pavazie da ich za kolišnija dasiahnieńni za savieckim časam) pačuvajucca absalutnymi manapalistami ŭ svajoj sfery dziejnaści. A, značycca, nie dapuściać anijakaje kankurencyi zvonku. Bo jnačaj pryjdziecca kardynalna źmianiacca, prymać inšyja praviły hulni. A navošta, kali možna samim prapanoŭvać hetyja praviły i kantralavać ich vykanańnie.
I tut systema sama zahnała siabie ŭ kut. Nie atrymajecca vystavić na «Jeŭravizyju» (ci jaki luby inšy mižnarodny konkurs) jakasny prajekt, kali TUT dahetul vykarystoŭvajucca napracoŭki 1970‑1980‑ch hadoŭ!
Tamu Kałdunu nanimajuć Kirkorava, a toje što prapanujecca samim biełarusam i zroblena tut — heta hiperparnahrafičny i ŭvohule antykulturny prajekt «Dvie Źviezdy».
MASA. Ludzi ŭ masie lanivyja. Ludzi ŭ masie nia stanuć vyšukvać cikavaje vakoł. Ludzi ŭsprymuć toje, što im prapanuje sistema. A biełaruski rok znachodzicca pa‑za sistemaj. Tamu jon nie viadomy balšyni žycharoŭ. Paŭsiul svaje tusačy — u Mahilovie svaje, u Miensku, Viciebsku — svaje. Biełaruski rok nie siahaje pa‑za tusoŭku, nie pierakročvaje miežaŭ ułasna svajho žanru i nie stajecca ahulnanacyjanalnaj źjavaj. Nie kažučy ŭžo pra toje, što biełaruski rok praktyčna nieviadomy ŭ susiedziaŭ. My nia majem svajech «Okieana Jelzi», «Mumij Trola» ci «Sdob Si Zdub». Tych, chto vyrvaŭsia na abšary byłoha SSSR možna litaralna pieraličyć pa palcach — «Lapis Trubieckoj», «Leprikonsy», Sierieha. Usie jany raspracoŭvajuć temy, jakija biaz ciažkaściaŭ usprymajucca rasiejskamoŭnymi žycharami SND. I, pry hetym, nie prapanujuć čahości takoha «ułasna biełaruskaha». Aproč chiba, trasianki «Lapisaŭ». U vadroźnieńnie ad ich Vasil Bykaŭ, Aleś Razanaŭ ci «Pieśniary» prapanoŭvalisia spažyŭcam i ŭ aryhinale, i ŭ pierakładach. I stavalisia zrazumiełymi. Pry hetym, jany zastavalisia spres i naskroź biełaruskimi. Zaraz ža sistema prapanuje inšyja pradukty. Z uśmieškaj zaŭvažu, što, kali raniej samaje raspaŭsiudžanaje i jomistaje słova z troch litaraŭ było «Ch…J», to zaraz chłopcy pišuć (i nosiać na hrudzioch) «KiŠ», a dziaŭčynki — «HIM». Ludzi viedajuć tolki toje, što im dazvalajuć viedać.
Jość mierkavańnie, što tolki tam, dzie muzykaŭ presujuć, nie dajuć «raspravić kryły» i da t. p., tolki tam stvarajecca niešta hetkaje «sapraŭdnaje», «vartasnaje». Maŭlaŭ hałodny mastak zajmajecca čystym mastactvam, a syty — kanjunkturaj.
FUFŁO!
Hałodny mastak budzie dumać tolki pra toje, jak vyžyć samomu i zabiaśpiečyć adukacyju dzieciam. Tamu biełaruskija rok‑muzyki na 99% zajmajucca ŭ žyćci niečym inšym, a muzyka stajecca zaniatkam pa‑za asnoŭnaju pracaju. Pavodle ŭsich paniatkaŭ, biełaruski rok — ŹJAVA AMATARSKAJA. I hetak budzie j najdalej, pakul rok‑muzyki buduć zakłapočanyja nie prafesyjnaj kankurencyjaj, a zdabyčaj hrošaŭ na pobyt. Usiož‑tki prafesyjny zaniatak muzykaj uklučaje ŭ siabie nia tolki prafesyjnaje vykanalnickaje majsterstva (jano apryjory), a ŭvieś trakt «zapis — realizacyja». Pakul my majem tolki «prafesyjna hrajučych/śpiavajučych amataraŭ».
Isnujučaj dziaržaŭnaj systemie biełaruski rok pakul pryncypova i istotna nie zaminaje. Ale kožnaja systema samaŭdaskanalvajecca. I ŭžo vyrasła pakaleńnie, jakoje ŭ zdarovym rozumie i ćviarozaje pamiaci ŭpeŭniena zajaŭlaje: «U nas u krainie ŭsio OK!». Maładyja čynoŭniki dabiarucca i da roku. Sprava tolki ŭ časie.
Laŭreatam «BIEŁAROKU» prapanujuć dziaržaŭny anhažemient, zapis i vypusk dyskaŭ. Pacichu‑patrochu stvorać svoj admysłovy biełaruski rok — na kapył «pop‑muzyki farmatu ONT». Voś tady my ŭzhadajem, što kaliści možna było svaim koštam vydać dysk, raźnieści jaho pa kramach i na niešmatlikich, što praŭda, ale MAHČYMYCH U REALIZACYI kancertach, rabić takoje‑siakoje proma zapisanaha materyjału.
