 |
Na minułym tydni prezydent Biełarusi Alaksandar Łukašenka abjaviŭ pra namier unieści na razhlad parlamentu zakon, jaki budzie rehulavać dziejnaść internet‑ŚMI.
Hetkuju inicyjatyvu ciažka nazvać aryhinalnaj, postsavieckaja prastora napoŭnienaja idejami pra raspracoŭku instrumentaŭ kantrolu ŭ hlabalnym siecivie. Pryniaty ŭ 1999 hodzie zakon Kazastanu «Pra srodki masavaj infarmacyi» naminalna raspaŭsiudžvaje svajo dziejańnie na ŭeb‑resursy (vyzvalaje ich ad nieabchodnaści prachodzić rehistracyjnyja pracedury), sioleta ŭ lipieni ŭ Tadžykistanie była ŭviedzienaja kryminalnaja adkaznaść za raspaŭsiudžvańnie paklopaŭ praź internet. Łunajuć padobnyja idei i ŭ Rasiei.
Adnak ahulnaj dla ŭsich krain, jakija maniacca rehulavać internet, jość niejkaja niaśmiełaść, vyklikanaja niavyrašanaściu hałoŭnaha pytańnia — pra pravavuju pryrodu sieciva. Siońnia niama adzinych adkazaŭ na pytańni pra toje, chto adkazny za źmiest internet‑sajtaŭ (u pryvatnaści, u vypadku ananimnaha raspaŭsiudžvańnia infarmacyi na forumach i kanferencyjach), jakaja jurysdykcyja dziaržaŭ u dačynieńni da asob, jakija raspaŭsiudžvajuć infarmacyju na serverach internet‑sajtaŭ, fizyčna raźmieščanych pa‑za hetymi dziaržavami, jak jurydyčna ažyćciaŭlać kantrol nad sajtami, jakija nie padpadajuć pad jurysdykcyju toj ci inšaj dziaržavy, i h.d. Adpaviedna, rašeńni, jakija prymajucca, majuć ramačny charaktar i ŭjaŭlajuć saboj sproby choć u małoj stupieni ułučyć internet‑resursy ŭ pravavoje pole.
Biełaruś na tle imknieńnia asobnych krain uvieści ahulnyja praviły raspaŭsiudžvańnia infarmacyi praź internet vyłučaje vyrazna akreślenaja matyvacyja i hatovaść da žorstkich zachadaŭ jejnaha kiraŭnictva.
Kali prezydent Łukašenka kaža pra isnyja ahulnyja zabarony na dziciačuju parnahrafiju, abrazy, chłuśniu, paklopy, jakija musiać raspaŭsiudžvacca na internet, jon krychu chitruje. U bolšaści dziaržaŭ baraćba z hetymi źjavami pastupova naładžvajecca i biez uviadzieńnia admysłovych zakonaŭ. Sieciva razhladajecca tolki jak srodak, svojeasablivaja pryłada złačynstva, vykarystańnie jakoj samo pa sabie nie pryznajecca abciažarvalnym čyńnikam.
Bolš admietna, što spasyłka na baraćbu ź viadomymi zahanami masavych infarmacyjnych płyniaŭ jość tolki nahodaj dla pastanoŭki pytańnia pra rehulavańnie sieciva. Sapraŭdnaja pryčyna adkryta nazyvajecca Łukašenkam, i jana palahaje ŭ tym, što niezaležnyja sieciŭnyja ŚMI značna papularniejšyja za dziaržaŭnyja. «Jość niejki niezaležny internet‑resurs, čyja miesiačnaja aŭdytoryja užo pieraŭzychodzić bolš jak paŭmiljonny nakład «Sovietskoj Biełoruśsii». Heta masavy rupar navat nie apazycyi, a rupar varožych nam hałasoŭ, varožych dziaržaŭ», — zajaŭlaje prezydent Biełarusi. Charakterna, što vyrašeńnie prablemy nizkaj papularnaści dziaržaŭnych resursaŭ bačycca nie ŭ ich ekanamičnaj, arhanizacyjnaj ci navat administracyjnaj padtrymcy, a ŭ stvareńni instrumentaŭ, skiravanych suprać «varožych hałasoŭ».
Pastupalny ruch biełaruskaha prezydenta da vyciskańnia z medyjnaha pola lubych medyjnych resursaŭ, jakija hučać nie va ŭnison z uradavym punktam hledžańnia, takim čynam praciahvajecca.Adpačatkova sieciva zbudavanaje na pryncypach decentralizacyi, eksterytaryjalnaści i hraničnaj ciažkaści kantrolu nad raspaŭsiudžvańniem infarmacyi, a tamu jano najmienš padstaŭlenaje jurydyčnamu ŭździejańniu. Vidavočna, što značnyja niezaležnyja resursy, vytvorčaść ci napaŭnieńnie jakich adbyvajecca na terytoryi Biełarusi, paśla pryniaćcia zakanadaŭstva pra sieciŭnyja ŚMI, spyniać funkcyjanavańnie albo ich dziejnaść budzie ŭskładnienaja. U źviazku z hetym, vidać pa ŭsim, u budučyni biełaruski internet stanie arenaj adkrytaj kankurentnaj baraćby dziaržaŭnych resursaŭ i niezaležnych sajtaŭ, jakija funkcyjanavaćmuć za miežami dziaržavy.
