Na materyjale šmathadovych daśledavańniaŭ, vynikaŭ sacyjałahičnych apytańniaŭ lektar prapanuje razhledzieć šerah sacyjalinhvistyčnych paralelaŭ pamiž biełaruskaj i šatłandskaj movami, pačynajučy ad ich histaryčnaha raźvićcia da ahulnych tendencyj u sučasnaści. Lekcyja uklučaje try asnoŭnyja častki:
— Ahlad histaryčnaha raźvićcia piśmovych administracyjnych i litaraturnych movaŭ u dasučasnych šmatmoŭnych dziaržavach — Vialikim Kniastvie Litoŭskim i Karaleŭstvie Šatłandyi, ź ich nastupnaj funkcyjanalnaj dyjalektyzacyjaj u dačynieńni da daminoŭnych blizkarodnasnych movaŭ, polskaj i rasijskaj u vypadku biełarusaŭ i anhielskaj u vypadku šatłandcaŭ (jak i spadarožnymi ideałahična zaradžanymi debatami nakont ich statusu jak niezaležnych movaŭ). Vyznačeńnie peŭnych ahulnych rysaŭ u dačynieńni da funkcyjaŭ i sacyjalnych acenak stylistyčnaha mnostva razmoŭnych varyjantaŭ, jakija paŭstali ŭ vyniku linhvistyčnaha zbližeńnia.
— Analiz peŭnych ahulnych tendencyjaŭ u raźvićci sučasnaj piśmovaj biełaruskaj i šatłandskaj movy. U pryvatnaści, ich značnaj roli ŭ litaraturnym dy kulturnym žyćci razam ź pieravažna simvaličnym albo farmalnym vykarystańniem u hramadskaj śfiery. Vyznačeńnie prablemaŭ u raźvićci adzinych piśmovych standartaŭ, a taksama peŭnych padabienstvaŭ adnosna nieadnaznačnaj, ambivalentnaj roli biełaruskaj i šatłandskaj movaŭ jak markieraŭ nacyjanalnaj tojesnaści.
— Paznačeńnie peŭnych paralelaŭ u vynikach niadaŭnich nacyjanalnych daśledavańniaŭ pa vykarystańni movaŭ, staŭleńni da movy i pieravahach moŭnaj palityki, uklučna z daśledavańniem, praviedzienym u 2010 hodzie ŭradam Šatłandyi «Hramadskaje staŭleńnie da šatłandskaj movy», i vynikami pierapisu nasielnictva Šatłandyi z 2011 hoda, hetaksama jak daśledavańniami, praviedzienymi na Biełarusi ŭ 2009, 2010 i 2012 hadach daśledčymi ahienctvami NOVAK dy NISEPD.
Na dumku amierykanskaha słavista, taki analiz padabienstva i roźnicy ŭ sučasnym stanoviščy biełaruskaj i šatłandskaj movaŭ pryvodzić da cikavych vysnovaŭ, jakija mahli b być karysnymi dla prychilnikaŭ biełaruskaj movy i ich šatłandskich partnioraŭ pry raspracoŭcy na budučyniu efiektyŭnych stratehijaŭ moŭnaha menedžmientu.
Lekcyja «Ambivalentnyja nacyjanalnyja movy: čym biełaruskaja padobnaja da šatłandskaj» adbudziecca 27 žniŭnia ŭ halerei «Ŭ». Pačatak u 18.30. Uvachod volny.
