Viečaram čaćviera nie adzin dziesiatak čałaviek, adkinuŭšy ŭsie svaje spravy, apranuŭšysia paciaplej, praz choład, zadvorki i niejkuju aŭtamyjku, kročyli ŭ pošukach kreatyŭnaj prastory CECH, dzie adbyvałasia prezientacyja sajtu 90s.by, sajtu pra 1990-ja. Kab na hadzinku-druhuju apynucca ŭ niepaŭtornaj atmaśfiery tych časoŭ.
Čas mahčymaściaŭ, raźvićcia i drajvu – tak aceńvajuć pieršaje dziesiacihodździe biełaruskaj niezaležnaści stvaralniki sajtu 90s.by
Prezientacyja adbyvałasia u dobra schavanym siarod pramysłovych zabudoŭ budynku. Jašče troški pabłukaŭšy pa kalidorach, my traplajem u prastornaje śvietłaje pamiaškańnie, ź vialikaj kolkaściu ludziej. I adrazu natykalisia na stały z varanaj zhuščonkaj, roznymi buterbrodami, cukierkami, kampotam ŭ hranionych šklankach, «Tarchunom» i «Jupi», nie abyšłosia biez płaŭlenych syrkoŭ. Arhanizatary chacieli pahruzić ludziej u atmaśfieru 90-ch navat ŭ padborcy pačastunkaŭ, što ŭ ich, darečy, niakiepska atrymałasia.
Prajekt 90s.by - sproba zafiksavać čas, daviedaŭšysia ab im ad tahačasnych klučavych asobaŭ: palitykaŭ, piśmieńnikaŭ, hramadskich dziejačoŭ, biznesmenaŭ i žurnalistaŭ.
Na sajcie ciaham 2013 hoda źjaviacca 100 artykułaŭ pra asnoŭnyja padziei 1990–1999 (na kožny hod pa 10 padziej).
Usie artykuły na sajcie zasnavanyja na intervju, a taksama hazietach i videachronikach taho času.
Tamu navat nastaŭnikam budzie karysna źviartacca da sajtu, kab ŭ bolš kalarovych detalach raspavieści vučniam pra historyju 90-ch: pačynajučy ad adradžeńnia haziety «Naša Niva» u 1991 h., skančvajučy źniknieńniem Zacharanki i Hančara ŭ 1999 hodzie.
Sajt pra 90-ja – heta, pa sutnaści, pieršaja sproba sabrać u prostym chranałahičnym paradku ŭsie asnoŭnyja padziei 90-ch. Vykłaŭšy ich nie ŭ formie histaryčnaha narysa, jaki ciažka čytajecca, a ŭ formie, zdalok padobnaj na prahramu «Namiedni» Leanida Parfionava.
Meta sajta jakraz i palahaje ŭ tym, kab dać mahčymaść daviedacca i asensavać, što adbyvałasia ŭ Biełarusi paśla raspadu SSSR, kali jana stała asobnaju krainaj.
Jak adznačaje Klim Chalecki, idejny natchnialnik prajektu: «90-yja - heta nie tolki «Jupi», Łukašenka i «Dendzi». 90-ja - heta cełaja sukupnaść padziej, bieź jakich niemahčyma ŭjavić, a tym bolš zrazumieć toj čas. Hety čas dla ludziej majho ŭzrostu zastajecca ŭ pamiaci peŭnaj nastalhijaj».
Što da historyi ŭźniknieńnia idei, to jana ŭźnikła davoli spantana. «My viartalisia z Klimam z zaniatkaŭ i jon pačaŭ raspaviadać pra toje, jak jaho ŭraziŭ kanstytucyjny kryzis 1990-ch. Dla jaho było vialikim ździŭleńniem toje, što adbyvałasia ŭ naš čas. Nibyta takija składanyja i cikavyja padziei nie mahli adbyvacca ŭ Biełarusi. I čamu b nie zrabić niejki prajekt pra ŭsio heta? U vyniku hod pra heta dumali-dumali i prydumali narešcie, – uzhadvaje aŭtarka idei Jasia Karalevič-Kartel. – Siońnia ŭ asnoŭnym my šukajem infarmacyju ŭ internecie, a niešta znajści pra 1990-ja hady tam vielmi składana, treba jechać u biblijateku. Voś my i chočam raźmiaścić u internecie jak maha bolš cikavych źviestak pra toj čas».
Infarmacyja budzie źbiracca ź pieršakrynic - ad tych, chto mieŭ dačynieńnie da toj ci inšaj padziei.
Padčas samoj prezientacyi luby achvočy moh pahulacca ŭ prystaŭki, pahartać staryja časopisy, pahladzieć na vystavu zdymkaŭ 90-ch z Paźniakom, sapraŭdnymi mitynhami, uźniatymi na fota bieła-čyrvona-biełymi ściahami, kałarytnaściu pobytu taho času i jašče maładym Łukašenka. Kožny na prezientacyi moh znajści niešta kaštoŭnaje dla siabie, budź heta cukierki ź dziacinstva ci cacka.
«Pa-mojmu, usio cikavaje i samaje značnaje zastałosia ŭ 90-ch. My žyviom u sumny čas», – z notkaj nastalhii ŭ hołasie pramoviŭ mužčyna, razhladajučy zdymki. – «Dy nie, prosta my vyraśli, a minułaje zaŭsiody niejak lepš»,- adkazaŭ jamu surazmoŭca.
