Śledčy kamitet, raspavioŭšy pra śmierci biełarusaŭ paśla spažyvańnia paraškoŭ i marak, nazvaŭ prablemu «najvastrejšaj dla hramadstva».
Z pačatku hoda paśla spažyvańnia psichatropnych paraškoŭ i marak (kavałkaŭ papiery, prapitanych reahientam) tolki ŭ Minsku zahinuli 7 čałaviek.
Simptomy adnolkavyja - ludzi paśla spažyvańnia rabilisia nieadekvatnymi, rujnavali ŭsio navokał, kryčali. Potym zdarałasia aniamieńnie kaniečnaściaŭ, źnikali dychańnie i puls… Apošni vypadak - hibiel 18-hadovaha chłopca ŭ Sierabrancy, jaki pasmaktaŭ marku razam z 15-hadovaj dziaŭčynaj. Paśla hetaha aboje skoknuli z šostaha paviercha.
«Jany znachodzilisia ŭ stanie ejfaryi. Małady čałaviek zachacieŭ dakazać svaje pačućci, i jany zrabili krok u niebyćcio. Heta ŭsio nahadvaje zvodki z bajavych dziejańniaŭ, - nie chavaje emocyj Dźmitryj Kanaplanik, načalnik Upraŭleńnia Śledčaha kamiteta pa Minsku. - Tamu siońnia nieabchodnaja žorstkaja praŭda pra narkotyki i nastupstvy spažyvańnia, pra złačynstvy, jakija ździajśniajucca ŭ stanie narkatyčnaha apjanieńnia, pra žudasnyja depresii, pra šalenstvy, pra śmierci z-za pieradazirovak. Napeŭna, nastaŭ čas kryčać ab žachu psichatropnych rečyvaŭ».
U Śledčym kamitecie kanstatujuć, što sintetyčnyja psichatropy - adna z najvastrejšych prablem biełaruskaha hramadstva.
Choć ni pradstaŭniki SK, ni śpiecyjalisty ź Minzdaroŭja nie mohuć nazvać prykładnuju ličbu, kolki spažyŭcoŭ sintetyčnych psichatropaŭ nasamreč siońnia pakutujuć ad zaležnaści.
I padumać strašna, jakaja ahramadnaja heta moža być ličba! Kala piaci hadoŭ tamu pieršyja kurylnyja spajsy źjavilisia ŭ Biełarusi. I ŭžo tady presie stała viadoma pra pieršyja vypadki, kali, pakuryŭšy raz, ludzi traplali ŭ psichijatryčnyja kliniki. Ciaham hadoŭ zvyšniebiaśpiečnyja psichatropy ŭ formie paraškoŭ, solaŭ, spajsaŭ i marak pradavali pad vyhladam tak zvanaj «lehałki». I tolki ŭ hetym hodzie chutčej za ŭsio źjavicca Mižviedamasnaja antynarkatyčnaja kamisija, jakaja zmoža zabaraniać luby samy novy sintetyčny psichatrop za ličanyja dni.
Pavodle ŭspaminaŭ narkaspažyŭcoŭ, raniej ludzi pieravažna ździajśniali samazabojstvy paśla spažyvańnia paraškoŭ ci spajsaŭ. A masava hinuć pačali paśla źjaŭleńnia novych marak. Reahient nanosiać kustarnym sposabam i časam pierabolščvajuć. Ludzi hinuć z-za pavyšanaj kancentracyi ci absalutnaj niepadrychtavanaści narmalnaha čałaviečaha arhanizmu da psichatropnaha šoku.
«Zahinułyja - heta maładyja ludzi, jakich charaktaryzujuć vielmi stanoŭča pa miescach pracy i vučoby. Znajomyja i svajaki adznačajuć adsutnaść škodnych zvyčak i antysacyjalnych pavodzinaŭ», - kaža Dźmitryj Kanaplanik.
Spajsy, paraški i marki nabyli papularnaść nie tolki tamu, što ich hadami možna było kuplać jak «lehałku». Košt vielmi tanny, a efiekt - vybuchovy.
Jeŭraradyjo pasprabavała daviedacca ŭ śpiecyjalistaŭ sa Śledčaha kamiteta i miedykaŭ, jaki padychod padčas vajny ź psichatropami budzie ŭžyvacca da toj armii ludziej, jakija ŭžo pakutujuć z-za vostraj zaležnaści ad sintetyčnych psichatropaŭ. Ale adkazu na heta pytańnie nie prahučała.
Na žal, spajsy, marki i paraški majuć kudy bolšaje razburalnaje ŭździejańnie, čym niebiaśpiečnyja tradycyjnyja narkotyki.
Viadomy biełaruski psichijatr-narkołah Aleh Ajźbierh patłumačyŭ, što miedycynie pakul nie viadomyja srodki adnaŭleńnia čałavieka paśla praciahłaha spažyvańnia sintetyčnych psichatropaŭ:
«Džon Uiljam Chafman, viadomy prafiesar-farmakołah, paraŭnaŭ spažyvańnie dyzajnierskich narkotykaŭ z ruskaj ruletkaj. Tamu što ŭździejańnie ich nie vielmi pradkazalnaje. I kali brać sintetyčnyja kanabinoidy (tut havorka viadziecca pra kurylnyja sumiesi «spajs», - Jeŭraradyjo), to ŭ adroźnieńnie ad pryrodnych, pry ich spažyvańni vielmi chutka źnižajucca najvyšejšyja mazhavyja funkcyi. Pakutuje pamiać, uvaha, zdolnaść čałavieka da abstraktnaha myśleńnia. I navat kali čałaviek pierastaje hetyja rečyvy spažyvać, hetyja funkcyi zastajucca źnižanymi niezvarotna.
I na siońnia ŭ nas niama nijakich miedykamientoznych srodkaŭ uznaŭleńnia čałavieka paśla taho, jak jon praciahły čas spažyvaŭ sintetyčnyja kanabinoidy.
Tamu što samaja pieršaja ŭ śviecie navukovaja publikacyja pra škodnaść dyzajnierskich narkotykaŭ źjaviłasia tolki ŭ 2009 hodzie».
Što tyčycca apošnich «ejfaryjnych paraškoŭ» i marak, ich navukoviec prosta nazyvaje śmiarotna niebiaśpiečnymi.
«Kali kazać pra sintetyčnyja psichastymulatary i halucynahieny, to ciažkija nastupstvy mohuć zdarycca navat paśla adnarazovaha spažyvańnia, - padkreślivaje Aleh Ajźbierh. - Jany nastolki taksičnyja, što mohuć vyklikać taki psichoz, što ludzi ŭ litaralnym sensie mohuć skoknuć u akno».
Napeŭna, mnohich biełarusaŭ siońnia niepakoić pytańnie, jak źbierahčy blizkich ad psichatropnaha pałonu. Pakul pravaachoŭniki i miedyki rajać baćkam i nastaŭnikam być pilnymi i kantralavać dziaciej.
