Nacyjanalny akademičny dramatyčny teatr imia Jakuba Kołasa rychtujecca da śviatkavańnia 65-hadovaha jubileju akciora Piatra Łamana, jakoje adbudziecca 5 kastryčnika.
Tvorčaść Piatra Łamana prynaležyć da centralnaha koła biełaruskaha mastactva. U svaich teatralnych vobrazach jon raskryvaje archietypičnuju pryrodu biełaruskaści ź jaje razvažlivaściu, talerantnaściu, sumlennaściu, harmaničnym adzinstvam sa stychijami rodnaj pryrody, ukaranionaściu ŭ narodnyja vytoki ŭłasnaj kultury. Uličvajučy, što Piatro Łaman źjaŭlajecca jašče paetam, piśmiennikam i pierakładčykam, dadzieny intehratyŭny vobraz biełarusa uvasobleny im u poŭnaj miery. Heta trapleńnie ŭ centr pravidčaha pramiania biełaruskaj kultury robić jaho tvorčaść jak aktualnaj, tak i sapraŭdy vysokaj i nieśmiarotnaj
Na jubilejny dzień, u 19 hadzin, hledačam budzie prademanstravany śpiektakl «Pachavajcie mianie za plintusam» režysiora Valeryja Anisienki pavodle apovieści Paŭła Sanajeva. Jak viadoma, bieniefisny śpiektakl vybiraje sam jubilar. U im Piatro Łaman nie tolki ihraje rolu Dzieda, jon jašče źjaŭlajecca i pierakładčykam samoj apovieści. Pastanoŭka stavić prablematyku ŭnutrysiamiejnych vytokaŭ čałaviečaj represiŭnaści. Maštabna prademanstravana ŭsia hłybinia bytavoha čałaviečaha indulhavańnia ŭ paturańni žalu da samich siabie. I pobyt nabyvaje ŭsialenskija pamiery. Piersanažy znachodziacca ŭ pałonie viečnaha niaščaścia. Apantanaść ehaizmam pradstaŭnikoŭ starejšaha pakaleńnia i ŭsieahulnaja padazronaść stvarajuć atmaśfieru ŭnutranaha nadryvu i staviać piersanažaŭ na hrań straty psichičnaha zdaroŭja. Hledačam sa ŭsioj vidavočnaściu pradstaŭleny ŭsie sumnieŭnyja płady postsavieckaj biezduchoŭnaści. Padobnaha rodu śpiektakli źjaŭlajucca aktualnymi i papiaredžvajuć ab prorvach, u jakija viaduć ŭnutranaja niesumlennaść, ehaizm, represiŭnaść ŭ adnosinach da siabie i inšych.
Pradastavim słova kaleham Piatra Łamana i supracoŭnikam Nacyjanalnaha akademičnaha dramatyčnaha teatra imia Jakuba Kołasa, jakija padzialisia z nami dumkami pra jaho tvorčaść, i vykazali akcioru svaje pažadanni:
Juryj Lizianhievič, režysior:
«Kali naš teatr pryjechaŭ u Maskvu i my ihrali «Višniovy sad», na śpiektakli prysutničaŭ Raman Vikciuk. Ja jaho zaprasiŭ. Jon siadzieŭ u zale sa svaim synam, jaki byŭ jašče tady dzieviacikłaśnikam, a Firsa ihraŭ u hety viečar Piatro Łaman. I Vikciuk źviarnuŭsia da Ihara: «Voś hety artyst, napeŭna, i ŭ žyćci havoryć pa-biełarusku». A kali skončyŭsia śpiektakl, jon zajšoŭ da artystaŭ, zachaciełasia jamu skazać niekalki pryjemnych słoŭ, padyšoŭ da Łamana i skazaŭ: «Vy pa-sapraŭdnamu dumajecie pa-biełarusku». Ja dumaju, što Piatro Łaman – heta sapraŭdy taki voś nacyjanalny biełaruski artyst. Jaki «nie pa słužbie, a pa dušy» źjaŭlajecca artystam nacyjanalnaha biełaruskaha teatra. Toje, što jon ciapier ihraje Nieścierku – sapraŭdy jahonaja sprava ŭ teatry, bo heta narodny, spradviečny piersanaž, jaki kładziecca na indyvidualnaść, na dušu hetaha artysta. A žadaju ja jamu pierš za ŭsie zdaroŭja, tvorčych pośpiechaŭ i ŭdačy».
Śviatłana Akružnaja, narodnaja artystka Biełarusi:
«U mianie ź Piatrom Łamanom byli hałoŭnyja roli ŭ «Klemiensie» Kazisa Sai i «Nie tryvožsia, mama» Nadara Dumbadzie. Hetyja śpiektakli karystalisia vielizarnym sceničnym pośpiecham. Jon vydatny sceničny partnior, lohka schoplivaje charaktar. Vialiki pracavik, abajalny, jaho vielmi lubić publika. Jašče Piatro Łaman vielmi dobry paet, piša vydatnyja vieršy. Pryjšoŭ jon u teatr vielmi ścipłym chłopčykam, i staŭ pastupova raskryvacca. Ja žadaju jamu samaha hałoŭnaha – zdaroŭja, kab jon byŭ ščaślivy i ŭdačlivy. Žyćcio praciahvajecca, i pažadaju jamu taksama ŭ dalejšym značnych rolaŭ. Jon poŭny sił, i moža jašče ihrać i ihrać».
Nina Obuchava, aktrysa:
«Piatro Łaman adzin z samych cikavych akcioraŭ, jon vielmi svojeasablivy, i ŭ jaho zusim asablivaja, vielmi mahutnaja enierhietyka. Jon vielmi vydatna razmaŭlaje na biełaruskaj movie i ŭ jaho šmat pierakładaŭ. Jon šmat pierakłaŭ dla teatra jak prafiesijny pierakładčyk. U jaho zaŭsiody možna i patrebna vučycca. Šmat viedaje i raspaviadaje vielizarnuju kolkaść cikavych historyj. Byŭ znajomy z takimi vybitnymi piśmieńnikami i paetami, jak Uładzimir Karatkievič i Ryhor Baradulin. Žadaju jamu mocnaha zdaroŭja, sił, ciarpieńnia, božaj dapamohi va ŭsich spravach, i, viadoma ž, tvorčaści, cikavych režysioraŭ, dobraj dramaturhii. Ale jon i sam vielmi zapatrabavany akcior…»
Litaraturny redaktar kołasaŭskaha teatra Juryj Ivanoŭski
źviarnuŭ uvahu na adzin važny aśpiekt nieabchodnaści pryznańnia zasłuh akciora, jaki ci to pa nieabdumanaści, ci to z pryčyny namieru, nie vyrašany da hetaha času:
«Pačnu z pažadańniaŭ. Najpierš pažadaju Piatru Łamanu jak maha daŭžej zastavacca na scenie i atrymlivać jak maha bolš novych cikavych rolaŭ. I, viadoma ž, chacieŭ by, kab u jaho było zvańnie. Jon adnosicca da liku tych artystaŭ, chto ŭžo daŭno zasłuhoŭvaje hetaha zvańnia Zasłužanaha artysta Biełarusi. U jaho jość takaja rola, jak Nieścierka, i šerah inšych rolaŭ. U jaho vielizarny pasłužny śpis, i roli vielmi cikavyja. Jon ža da taho ž nie tolki akcior, ale i paet, piśmieńnik. Siabravaŭ sa svaim ziemlakom Jankam Brylem, jaki jak-to spytaŭ u jaho: «A čamu ty nie pišaš prozu?» I Piatro Łaman potym raspaviadaŭ, što paśla hetaha jamu stali śnicca sny, cełyja kavałki snoŭ, tak i źjaviłasia apovieść «Astravy». U svoj čas jon taksama apublikavaŭ u «Našaj nivie» viadomy adkryty list ab abaronie biełaruskaj movy na scenie nacyjanalnaha teatra. Mnohija akciory, sychodziačy za kulisy, tut ža pačynajuć havaryć pa-rusku. A kali akcior dumaje pa-rusku, to, viadoma, i na scenie ciažkavata, tamu što treba, kab słova naradziłasia samo pa sabie. A kali heta nie adbyvajecca, heta vidavočna… Navat, kali Piatro Łaman ihraje nie biełaruskuju pjesu, ŭsie roŭna ŭ jaho atrymlivajucca nacyjanalnyja piersanažy. Hetyja nacyjanalnyja asablivaści ŭ jaho adčuvajucca ŭ lubym vobrazie. Adznaču taksama, što jon jašče ihraje važnuju rolu dla teatra, jak pierakładčyk. Mnohija śpiektakli iduć u jaho pierakładzie. Piatro Łaman vielmi šmat viedaje pra Viciebščynu: jakija tut byli staražytnyja miescy, pachodžańnie chramaŭ, jon vydatna viedaje historyju Biełarusi naohuł. Taki artyst – heta ŭpryhožvańnie nacyjanalnaha teatra. Ja nie viedaju ŭsich jaho zvańniaŭ i ŭznaharod, ale zvańnie Zasłužanaha artysta jamu dać abaviazkova pavinny».
Nasamreč, prysvajeńnie vydatnamu akcioru zvańnia Zasłužanaha, było b śćviardžeńniem spraviadlivaści nie tolki da jaho asabista, ale i da ŭsioj tematycy sapraŭdnaj biełaruskaści ŭ našym mastactvie. U vypadku Piatra Łamana hetaja biełaruskaść źjaŭlajecca spradviečnaj. Jana idzie ad hłybokich karanioŭ i nie stasujecca ź psieŭdanacyjanalnym aficyjozam. Ale, jak by nie zdaryłasia, my pierakanany ŭ hałoŭnym: tvorčaść akciora, paeta, piśmiennika, budzie zaŭsiody hłyboka raskryvać temu nacyjanalnaj sapraŭdnaści i hodnaści naroda.
