Chto chacia b zredčas jeździć na mašynie ci maršrutcy, sustrakaje ŭzdoŭž daroh pachavalnyja vianki, štučnyja kvietki. U niekatorych miescach stajać navat nievialikija kryžy, abniesienyja mietaličnaj aharodžaj, albo navat hranitnyja pomniki. Jeździeš tak hod za hodam pa adnoj darozie, a hetyja pachavalnyja atrybuty nie źnikajuć, a množacca.
Heta miescy, na jakich u aŭtamabilnych avaryjach niechta zahinuŭ. I rodnyja staviać takija znaki. Ale ni razu nie bačyŭ, kab kala ich niechta byŭ. Kaniečnie, mo raz na hod na Radaŭnicu ci dzień śmierci, siudy pryjazdžaje žančyna, što straciła ŭ avaryi dzicia. Nie bolš za toje.
Kali niechta choča zachoŭvać pamiać pra zahinułaha na darozie, heta možna rabić u chramie (stavić śviečki, malicca). Albo doma, advioŭšy dla hetaha kutok ci pakoj. Možna pastavić vialiki pomnik na mohiłkach i płakać tam.
A ja, kali sustrakaju hetyja vianki na darozie, spačuvańnia nie adčuvaju: čužoje hora tak nie kranaje, jak svajo.
Pryhadvajecca, jak čatyry hady tamu, 24 sakavika, unačy ŭ Minsku na skryžavańni praśpiekta Niezaležnaści z vulicaj Kazłova pjany kiroŭca na «BMV» urezaŭsia ŭ taksi. Z taksi vypaŭ chłopiec-pasažyr, 1991 hoda naradžeńnia. I zahinuŭ. Na miesca śmierci prynosili kvietki, śviečki. Stajaŭ navat vialiki partret. Spačatku składali ŭsio heta na tramvajnym prypynku. Paśla niechta pieranios da ściany bližejšaha budynka. Praciahvałasia tak mo dva tydni — i kvietak prynosili ŭsio bolš. A paśla kamunalniki, sam byŭ śviedkam, padahnali traktar i ŭsio vyvieźli, vidać, na śmietnik.
Miesca trahiedyi — strašnaje miesca. A jaho, atrymlivajecca, ušanoŭvajuć.
Chacia nibyta pavinny takija znaki na darohach (a časam jany źjaŭlajucca ŭ miežach horada ci vioski) strymlivać pjanych siadać za rul, zanadta žvavych haniać pa darohach i prosta parušać praviły darožnaha ruchu. Ale nichto nie zdolny nazvać navat prybliznuju ličbu tych, chto ŭratavaŭsia dziakujučy voś hetym kryžam na miescach śmierciaŭ. Ci ŭratavała heta kaho naohuł? Niama takoj statystyki.
Ale jość statystyka pa kolkaści avaryj. I chacia jana śviedčyć, što kolkaść DTZ źmianšajecca, ale ich nastupstvy nie stanoviacca lahčejšymi. Tak, u 2014 pavialičyłasia kolkaść tych, chto zahinuŭ u avaryjach pa vinie kiroŭcaŭ, jakija nie mieli pravoŭ. Źniziłasia kolkaść DTZ z udziełam dziaciej, ale vyrasła kolkaść dziciačych śmierciaŭ u avaryjach. Źnižajecca kolkaść pjanych kiroŭcaŭ. Ale heta možna źviazać nie sa stracham zabić kahości na darozie. Na žal, nie z hetym. A praz mahčymaść pazbavicca mašyny pry paŭtornaj pjancy za rulom.
Ale samych šustrych kiroŭcaŭ nie zaŭždy navat možna spynić rublom. A nie toje navat kab paznakaj miesca čužoj śmierci.
Naprykład, za 23 sakavika 2015 na darohach krainy adbyłosia 209 DTZ z materyjalnaj škodaj. U 5 avaryjach zahinuli i atrymali ranieńni 6 čałaviek. A vyjaŭlena 6 000 parušeńniaŭ PDD. Za pieravyšeńni chutkaści aštrafavali 1299 kiroŭcaŭ. 764 piešachody pryciahnuty da adkaznaści za parušeńnie PDR. Nie nadta strymlivajuć parušalnikaŭ čužyja śmierci.
U Bałharyi jość tradycyja paśla śmierci čałavieka niekrałoh razam z fotazdymkam razdrukoŭvać i kleić na vieśničak svajho doma, na bližejšyja drevy. Visiać jany miesiac, hod, dva. Viedaješ, kaho napatkała hora. Možaš zajści i vykazać słovy padtrymki. My, žyvyja, pavinny pamiatać miortvych. Ale nie treba rabić miesca ich hibieli miescam pakłanieńnia.
I nie pieratvarajcie Biełaruś u krainu pachavalnych viankoŭ!
