Naš surazmoŭca raskazaŭ, što raspaŭsiud ściažkoŭ u Biełarusi pačaŭsia pa rasijskim prykładzie, schiemie i, možna skazać, pa iniercyi. Biełaruskija hłuchaniamyja prosta skapijavali toje, što rabili rasijskija hłuchija. A kiroŭcy kuplajuć tyja ściažki, jakija pradajucca, prosta sa spahady da hłuchich — niavažna, jakija. Kali b hłuchaniamyja mahli tanna zakuplać biełaruskuju simvoliku ŭ Biełarusi, jany b i kuplali. A tak jany jeździać u aptovy skład u Maskvu, dzie pa iniercyi biaruć u tym liku rasijskija ściažki, jakija tam samyja tannyja.
«Naša Niva»: Paru słovaŭ pra siabie. [Razmova adbyłasia šlacham pisańnia ŭ Word'e— siadzieli my ŭ Redakcyi. Surazmoŭca paprasiŭ nie nazyvać jahonaha imia i nie dazvoliŭ siabie fatahrafavać.]
— Mnie 21 hod. Ja hłuchi — nie čuju ŭvohule ničoha. Jašče ja biespracoŭny i hulaju ŭ futboł za zbornuju Biełarusi siarod hłuchich. Bolš ničoha kazać nie budu.
«NN»: Kali i jak ty pačaŭ pradavać čužuju simvoliku?
— Nam, hłuchim, praz kryzis i prablemy sa słycham siońnia vielmi ciažka. Zrazumiejcie, našyja mahčymaści da zarablańnia hrošaj i, adpaviedna, narmalnaha isnavańnia, vielmi ścipłyja.
Varyjantaŭ niašmat — možna iści na zavod albo zajmacca raspaŭsiudam čahości: tych ža ściažkoŭ, abrazkoŭ, inšaj drobiazi ŭ elektryčkach. Sam ja, naprykład, na zavodzie pracavać nie chaču — u maim razumieńni heta nizki ŭzrovień. Mnie padabajecca handlavać ściažkami, i ja narmalna hetym zarablaju.
Nu, «narmalna» — heta adnosna, viadoma: kala troch miljonaŭ za miesiac plus piensija. Mnie chapaje.
A pačynałasia ŭsio, jašče kali mnie było 15 hadoŭ — ja tady pracavaŭ u Rasii, pryjechaŭ da brata. Jon taksama hłuchi i, akramia taho, što pracavaŭ na zavodzie, niakiepska zarablaŭ na prodažy simvoliki kiroŭcam i minakam. Heta siarod rasijskich hłuchich było davoli papularnym zaniatkam. Ja pahladzieŭ i pačaŭ rabić toje ž samaje. Spačatku ŭ Rasii, a potym, viarnuŭšysia ŭ Biełaruś, i tut. Ja viarnuŭsia siudy dzieści 3—4 hady tamu, voś tady ŭsio i pačałosia ź mianie — ja pieršy.
«NN»: Jak heta nabyło takija maštaby, što ściažki pradajuć užo pa ŭsioj krainie? Dzie vy ich kuplajecie? Kolki zarablajecie? Čym abumoŭleny vybar rasijskich i savieckich ściahoŭ?
— Usio prosta: siarod hłuchich usie viedajuć adzin adnaho. Kali ja pačaŭ tak zarablać, to skazaŭ adnamu — toj taksama pačaŭ i skazaŭ druhomu, a toj — treciamu. Voś tak pakrysie praces pajšoŭ— štości kštałtu sietkavaha markietynhu. Ciapier prodaž simvoliki — heta dla niekatorych, navat mianie, asnoŭny prybytak.
Skažu taksama, što navat tyja ludzi, što pracujuć na zavodach, pačali «pryhandloŭvać» ściahami, kab mieć bolš hrošaj.
Ja zbolšaha ŭsich pradaŭcoŭ viedaju — u Minsku, naprykład, takich 10—15 čałaviek, nie bolš. Usie pracujuć pa adnoj schiemie: jeduć u Maskvu, tam zakuplajucca na adzin-try miesiacy napierad i tut užo realizoŭvajuć.
Hety chłopiec letaś pradavaŭ va Uruččy rasijskija ściažki.
Nazvy maskoŭskaj kramy ja nie pamiataju, ale jana znachodzicca la stancyi mietro «Sievastopalskaja». Tam miljony ściažkoŭ, jakich chočaš. Prynamsi ja kuplaju adrazu hurtam — kala tysiačy ściahoŭ, tady sabiekošt adnaho atrymlivajecca dzieści 8 tysiač na našyja hrošy, a pradaju za 20 tysiač. U kišeni «čystymi» ŭ vyniku dzieści 6—7 miljonaŭ za dva miesiacy. Na tavar i darohu vydatkoŭvajecca dzieści 11 miljonaŭ za raz.
Ściažki taksama možna kambinavać, to bok u kramie možna asobna kupić «asnovu», jakaja lepicca na škło, i tudy zasunuć niekalki ściahoŭ — biełaruski i rasijski, naprykład. Ci biełaruski i biełaruski. Ci choć arhiencinski, umoŭna kažučy. Vybar tut zaležyć tolki ad čałavieka, jaki pradaje. Naprykład, ja ciapier handluju tolki savieckimi, biełaruskimi i ściahami 9 Maja [hieorhijeŭskimi — Red.]. Ale paśla apošnich padziejaŭ dumaju admovicca i ad savieckich, bo pašyrylisia vypadki, kali ludzi vielmi ahresiŭna na heta reahujuć, až da bojki dachodzić. Ja asabista z takim nie sutykaŭsia, ale maje siabry takoje raskazvali.
«NN»: Niadaŭna raspaŭsiudnik ściahoŭ u Minsku ŭdaryŭ čałavieka. Viedaješ štości ab hetym?
— Tak, viedaju. Ale ŭ internecie chłuśnia adnaja! Hety chłopiec — moj siabar, my ź im razam futbołam zajmajemsia. Ja jaho vydatna viedaju— jon uvohule nie ahresiŭny, dobry čałaviek. A razzłavaŭsia jon tady tamu, što jamu pieraškadžali pracavać i zdymali na kamieru. Jon moža havaryć, nasupierak stereatypu. Šmat chto z nas moža havaryć, ale nie čujuć. Nu voś i jon skazaŭ, što ničoha nie čuje, maŭlaŭ, adčapiciesia ad mianie. Ale čałaviek z kamieraj tolki paśmiajaŭsia i jak by pahražaŭ, padšturchoŭvaŭ da bojki, machaŭ nahami. Tamu moj siabra udaryŭ jaho ŭ metach samaabarony. Toj čałaviek upaŭ, pačaŭ kryčać, vidavočcy pačali na heta reahavać. Tamu moj siabra paličyŭ za lepšaje syści adtul, kab nie mieć prablemaŭ. Sam jon nie napadaŭ ni na kaho.
«NN»: Dobra, ale ŭsio roŭna raspaŭsiud ściahoŭ — heta niezakonnaja pradprymalnickaja dziejnaść. Tabie viadoma ab hetym?
— Moža być, ja nie viedaju. Ja chacieŭ by zarehistravać IP, ale nie viedaju jak. Chacia heta treba rabić, bo apošnim časam štości zdaryłasia, i na nas prosta tak pačali vyklikać milicyju. Choć my hetym užo niekalki hadoŭ zajmajemsia. Dyk voś tych, kaho łoviać — im štrafy dajuć.
«NN»: A ŭ milicyi nie kažuć, što rasijskaja i savieckaja simvolika ŭ Biełarusi — heta lišniaje? Jak heta ŭvohule — prapanoŭvać biełarusam ściahi inšych krain?
— Tut niama palityki. Razumiejecie, my z vami žyviom jak by razam, ale ŭ toj ža čas i ŭ roznych realijach. My, tak by mović, u čymści adarvanyja ad śvietu, bačym z vami ŭ adnym i tym ža roznyja rečy. Ja sam, naprykład, nie pradaju rasijskija ściažki, ja ad hetaha admoviŭsia. Ale maje siabry pradajuć — im heta padabajecca, heta prynosić im hrošy. Biznes! Jak kažuć: popyt naradžaje prapanovu. Kali ja pieršy raz pradavaŭ savieckija ściahi — ludzi stali brać. Chto jak reahuje, ale tym nie mienš— pradavać savieckija ściahi vyhadna. Sam ja nie viedaju, jak staŭlusia da SSSR. Ja ab hetym nie dumaju, prosta pradaju. Dy i ŭsim maim znajomym taksama plavać — Rasija, Biełaruś, SSSR. Hałoŭnaje — hrošy.
«NN»: Čamu nie pradajacie tady bieł-čyrvona-biełyja ci ŭkrainskija ściahi?
— Što da ŭkrainskich… Mnie tak zdajecca, što tut my pierajmajem rasijskija tendencyi: što papularnaje tam, toje my pradajom i tut. A voś ściahi BNF [bieł-čyrvona-biełyja — Red.]… Ja čuŭ, što ich pradavać zabaroniena. Nie chaču niepryjemnaściaŭ.
