U svaim jeŭrapiejskim padarožžy, što nijak nie skončycca (a pavinny ž byŭ być doma jašče 2 tydni tamu!), ja sustreŭ šmat ludziej inšych nacyj, spračaŭsia z katałoncami pra impierskaść, nie pahadžaŭsia z francuzami pra niemcaŭ i pahadžaŭsia ź niemcami pra francuzaŭ. Sami pa sabie vykryštalizavalisia nazirańni za rysami ŭ nacyjanalnym charaktary, jakija adroźnivajuć nas ad usich.
— Kali ŭźnikaje jak najmienšaja zaminka, my ŭtvarajem čarhu. Kali čarha ŭžo jość, my spakojna stanovimsia ŭ samy jaje kaniec.
Kali vy dumajecie, što hety vid pavodzin adzina naturalny, vy — sapraŭdny biełarus. Ci, moža, niemiec. Indusy, naprykład, pabačyŭšy čarhu, vietliva praciskajucca na samy pierad i ŭtvarajuć druhuju čarhu.
U samym kancy pačynajecca sprečka pamiž dźviuma čerhami, jakaja pierachodzić ci to ŭ balivudski bajavik, ci to ŭ balivudski šlubny film. Tancy abaviazkovyja ŭ abodvuch vypadkach.
— My imkniemsia nie vypinacca. Navat kali hrošy jość.
Heta rysa charaktaru, uzhadavanaja sistemaj. Nacyi, jakim ułaścivaja praha da showing off (da prykładu, italjancy i ludzi, što znachodziacca pad kulturnym upłyvam Versace-dressed Italii), nas katastrafična niedaaceńvajuć.
— Nie ŭ našym charaktary śpiavać ci tančyć, kali napješsia.
Kulnuŭ try pa sto i pajšoŭ moŭčki spać pad łavu. Čamu moŭčki? Kab nichto nie zaŭvažyŭ, što jazyk zaplatajecca. Čamu pad łavu? Tamu što tolki tam buchomu i miesca.
Usie našyja fiestyvali, usie sproby harvykankamaŭ vypravić «narodnyja dažynki» – markotnaje vidovišča broŭnaŭskich ruchaŭ zmročnych, zanuranych u siabie sialanskich ałkanaŭtaŭ (dobryja hramadzianie zakidvajucca nie vychodziačy z kuchni).
Ci nie lepiej było b jak u Ispanii: na kania, i z hitaraj, za kachanaj, pad zorami, u prapachłym jaźminam i pustyniaj pavietry… I navat kali źviernieš sabie hałavu, dyk serca pry hetym budzie pałać, a nie tanuć u bahnie i ciažkich rozdumach…
Moj novy amierykanski siabra skazaŭ pra ruskich tak: heta nacyja, jakaja spačatku bjecca, potym vyrašaje prablemu. U toj čas jak u astatnim śviecie namahajucca spačatku vyrašyć prablemu i tolki potym, kali biez hetaha niemahčyma, pačynajuć bicca. Dyk voś, my, biełarusy, nie bjomsia zusim. Kali na nas ravuć, my spačatku hublajemsia, a potym sprabujem vietliva razrulić prablemu.
— Kali ŭ hateli nie pracuje lift, zabylisia ŭklučyć bojler i niama haračaj vady, biełarus budzie apošnim, chto patelefanuje na recepcyju, kab paviedamić pra niazručnaść. Moža, tak i treba.
— Sutyknuŭšysia ź niazručnaj situacyjaj, vychad ź jakoj moža padarvać našu reputacyju, my kirujemsia pryncypam «aby čaho ludzi nie padumali» i tryvajem. I ja tut nie pra siemji, u jakich baćki kalečać žyćci adno adnamu, niahledziačy na toje, što papuhaju zrazumieła, što jany nie zdolnyja žyć razam. Ja kažu pra situacyju, kali ŭ susiednim numary viečaryna a pałovie čaćviortaj ranicy, a ty nie idzieš ź imi fajcicca, prosta kab im nie padałosia, što ty kanfliktny.
— Toje, što my pahadžajemsia: tak, my ruskija. Paśla dvaccataha razu sił na toje, kab skazać: «my – biełarusy, i my nie ruskija», zvyčajna nie zastajecca.
Navat ja tak zrabiŭ, pryčym pazaŭčora, kali prapiochaŭ 18 kiłamietraŭ da hatela na ŭźbiarežžy pry tempieratury pavietra +35 z zaplečnikam na 8 kh: vyjaviłasia, što kali pamiraješ ad žadańnia papić i paspać, ty hatovy być ruskim, niemcam, hałandcam – kim zaŭhodna!
— Niemahčymaść pryniać kančatkovaje rašeńnie.
U toj ci inšaj stupieni ŭłaścivaja ŭsim nacyjam, ale ŭ našym vypadku majem inšy razvarot hetaj chvaroby. Ruski ci amierykaniec, zabukaŭšy hatel, idzie dalej. Navat kali paśla afarmleńnia pabačyŭ lepšy, ź vidam na mora i hory i tańniejšy na 5$. Biełarus budzie jeści siabie: čamu ja taki durań? Treba było ŭziać z harami! Dumki buduć biantežyć da samaha Minska. A moža, i ŭ im. Nie vierycie, pahladzicie na našuju zamiežnuju palityku, jakaja to ruskaja, to nu zusim užo nie ruskaja. Ci na toje, jak mianiajucca «inviestary» ŭ zabudovie Minska. A tamu nivodnaje ahučanaje nami rašeńnie nie kančatkovaje. Ni samaje drennaje. Ni samaje dobraje.
— Nie toje kab nam zusim nie ŭłaściva było ŭśmichacca, ale hety pryvilej — ubačyć uśmiešku biełarusa — dadzieny našym samym blizkim siabram.
My ŭhanaroŭvajem čałavieka ŭśmieškaj; jaje treba zasłužyć. U toj čas jak zvyčajna heta samy prosty sposab źniać napružańnie ŭ luboj razmovie.
— Zrabiŭšy dabro, my nie vynosim heta na ludzi.
Nu, zrabili i zrabili. Ale heta nie prajava adsutnaści fanaberyi. Prosta nam byccam soramna, što my niekamu dapamahli. My baimsia, što inšyja ludzi, hramada, jakaja zusim nie takaja «dobrańkaja», paśmiajecca z nas.
— Časam nam ułaściva supolna abjadnoŭvacca suprać najlepšych.
Najlepšyja – jany zaŭsiody i va ŭsich nacyj majuć dobry jadnalny patencyjał. Ale zvyčajna ludzi hurtujucca vakoł najlepšych. My ž imkniemsia hurtavaccasuprać ich. I čym bolej čałaviek adčuvaje ułasnuju druhasnaść u paraŭnańni z asobaj, tym z bolšaj asałodaj jon dałučacca da palavańnia na jaje. Hetym praviłam tłumačacca šmat jakija padziei ŭ litaratury apošnich tydniaŭ.
— My mała vandrujem, u paraŭnańni ź inšymi nacyjami rehijona. Mienavita tamu pra nas nichto nidzie ŭ śviecie nie čuŭ.
Nie treba dumać, što my niečym horšyja za palakaŭ ci ŭkraincaŭ, jakich užo praź pień-kałodu ad ruskich adroźnivajuć. Nas prosta nidzie niama. Voś vy kažacie: «maskvičy panajechali», «jany ŭsiul», ale kali b my voś tak sabralisia dy panajechali da ich – tak, jak my zvyčajna «panajechvajem» u Vilniu! Pa ŭsioj Rasii pajšoŭ by šorhat: biełarusy krutyja! Jany vandrujuć!
— Chočaš dapamahčy Radzimie – jedź jak maha dalej, jedź i razmaŭlaj ź ludźmi.
I nie pahadžajsia z tym, što ty «from Russia», nie paŭtaraj maich pamyłak, jaki b stomleny ni byŭ.
— Zaŭvažnaja adsutnaść pačućcia humaru ŭ cełym pa krainie.
Ad taho, pažartavaŭšy, my nie śpiašajemsia śmiajacca sami, čakajem reakcyi atačeńnia. Bo, moža, znoŭku nie zrazumiejuć. Unutrany hołas biełarusa – kštałtu taho hipiersurjoznaha bubnieńnia, jakim ahučanyja papiaredžańni ŭ mietro. Navošta pieratvarać unutrany suśviet u zmročnuju mikramadel minskaj padziemki – pytańniečka jašče toje.
— Adkładańnie «na čorny dzień». Niamnohija z nas zdolnyja patłumačyć, što heta značyć, toj «čorny dzień».
Kancepcyja takaja ž razmytaja, jak kancepcyja vyraju, naprykład. Ale my adkładajem i čakajem hetaha žudasnaha momantu. I jon abaviazkova prychodzić. Łacinaamierykancy, ispancy, francuzy, naprykład, žyvuć tak, byccam kožny dzień – apošni.
