Historyja byvaje navukaj subjektyŭnaj, kali padładžvajecca pad svoj čas i uładu. A heta pryvodzić da skažeńnia i padtasoŭki faktaŭ. Skažajucca fakty ŭ tym liku i padčas vyvučeńnia prablem Vialikaj Ajčynnaj vajny. Na adnym asobna ŭziatym prykładzie ja pasprabuju dakazać hetu zdahadku.
Z padručnikaŭ historyi ŭsie viedajuć pra lend-liz. Nas kaliści vučyli, što jon daŭ usiaho kala 4% ad ahulnaj vytvorčaści zbroi i materyjałaŭ u SSSR u hady vajny. Mizernaja ličba! Ale…
Voś, akazvajecca, za hady vajny pastaŭki pa lend-lizie avijabienzinu skłali 51,5% ad savieckaj vytvorčaści (dadzienyja z knihi historyka B.V.Sakałova «Druhaja suśvietnaja vajna» (Maskva «AST-Pres kniha», 2005 h.); pastaŭki aŭtamabilaŭ — 150% savieckaj vytvorčaści; 56,5% ad ahulnaj vytvorčaści čyhunačnych rejek SSSR; 240% savieckaj vytvorčaści paravozaŭ i 1100% vytvorčaści elektravozaŭ; 53% ad savieckaj vytvorčaści vybuchovych rečyvaŭ (praściej kažučy, porachu i tratyłu); 82,5% vytvorčaści miedzi; 120% ad savieckaj vytvorčaści matacykłaŭ i hetak dalej. Uražvajuć ličby? Kali na ich abapiracca, to možna lohka dakazać, što SSSR tolki tamu i pieramoh u vajnie, što atrymlivaŭ dapamohu ad ZŠA i bieź jaje byŭ asudžany. Samaje śmiešnaje, što i hetyja ličby, i 4% doli lend-lizu dakładnyja. Prosta padychod da ich procilehły.
Za čas vajny Saviecki Sajuz vyrabiŭ 15 štuk elektravozaŭ, a atrymaŭ pa lend-lizie 165 adzinak — adhetul ličba 1100%. Niekarektna. Zhodzien. Padobnaja situacyja i pa inšych pryviedzienych tut ličbach.
Kali dobra razabracca, my razumiejem: sapraŭdy lend-liz u realnym vyličeńni nie taki vialiki. Ale pryviedzienyja vyšej ličby i vysnovy zrobleny zychodziačy ź mietadałohii savieckaj i rasijskaj histaryjahrafii. Kali b pierad aficyjnymi historykami była pastaŭlena zadača dakazać vyrašalnuju rolu lend-lizu ŭ pieramozie nad Niamieččynaj, jany lohka b heta zrabili. Ahulnyja dadzienyja «zamaŭčali» b, a asobnyja (vyšej pryviedzienyja) razdźmuli b da pamieraŭ biassprečnaj iściny. I my b, darahija tavaryšy, usiamu hetamu vieryli b. A jak ža — u padručniku napisana!
A praŭda ž u inšym — ZŠA pastaŭlali ŭ SSSR toje, čaho tut brakavała. Brakavała aŭtamabilaŭ — pastaŭlali (375 tysiač hruzavikoŭ i 50 tysiač usiedarožnikaŭ, što zrabiła armiju mabilnaj, navat Mikajan pryznavaŭ, što biez tych aŭtamabilaŭ vajna zaciahnułasia b na hod-dva). Tankaŭ chapała — pastaŭlali mienš. Ale pastavili hihanckuju kolkaść kalarovych mietałaŭ.
Moh by SSSR pieramahčy bieź MiHaŭ i ŁaHHaŭ? Nie. A moh by pieramahčy biez 50% haručaha da hetych samalotaŭ? Nie. Voś na što treba raspluščyć vočy — na toje, što Pieramoha supolnaja! Nie SSSR pieramoh fašyzm. Nie ZŠA pieramahli Niamieččynu. My razam pieramahli!
Heta ciažka pryznać. Dla historykaŭ, jakija abaranili dysiertacyi na padkartoŭkach, niemahčyma. Uładam niavyhadna. Narodu kryŭdna. Nam nie patrebna praŭda? Nam patrebien pryhožy mif? Nie, nam treba praŭda. Historyja — nastaŭnica žyćcia, kaža mudraje vysłoŭje.
