Ivan Čarota, fota svaboda.org.
Doktar fiłałahičnych navuk, prafiesar Biełaruskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta Ivan Čarota vystupiŭ z artykułam «Realnaje suprać idealnaha» na staronkach rasijskaha šavinistyčnaha časopisa «Naš sovriemieńnik».
U publikacyi viadomy słavist pieražyvaje za pierśpiektyvy sajuza Biełarusi i Rasii. I bje ŭ zvany: u Biełarusi vyrasła «cełaje pakaleńnie rusafobaŭ», jakoje aryjentavana ŭ Jeŭropu.
«…značnaja častka nasielnictva Biełarusi, asabliva moładź, intehracyju ahulnajeŭrapiejskuju ličyć nie mienš pryvabnaj, a pry hetym bolš vyhadnaj, čym intehracyja biełaruska-rasijskaja… Da taho ž u RB vidavočnymi stanoviacca vyniki derusifikacyi — najvažniejšaha srodku dezyntehracyi ŭ adnosinach da RF».
Pa słovach prafiesara, kali raniej «antyruskija ŭstanoŭki» farmuliravalisia niešmatlikimi dziejačami BNF, to ciapier «znajšli dastatkova šyroki vodhuk u kole nacyjanalnaj tvorčaj intelihiencyi».
«I ciapier antyruskija nastroi masavaj śviadomaściu ŭsprymajucca ŭžo nie jak čužyja «intaresam biełaruskaha naroda», a naadvarot, jakija adpaviadajuć patryjatyčnym zadačam «praciahvać adradžeńnie», «umacoŭvać samabytnaść», «adstojvać suvierenitet», śćviardžać pryncypy «multykulturnaści» i «pluralizmu» ŭ supraćvahu «rasijskamu despatyzmu»…»
Čarota piša pra toje, što miesca «narodaŭ-bratoŭ» moža być zaniata «partniorami» — «cyvilizavanymi» narodami vysokaraźvitych krain, jakija ŭkazvajuć nam na vyklučna zachodnija aryjenciry.
Na siońnia «pad uździejańniem antyruskich kancepcyj užo vyrasła i vychavałasia cełaje pakaleńnie hramadzian «suvierennaj i niezaležnaj» Biełarusi, dla jakich u adnosinach da ich krainy, da ich suhramadzian nie majuć asablivaha značeńnia, a to i prosta nieprymalnymi źjaŭlajucca paniaćci «ahulnaruskija karani», «ahulnaruskaja etna-duchoŭnaja prastora», (bieła)ruski narod jak «halina ruskaj supolnaści», «składnik ruskaj cyvilizacyi», «siehmient/elemient ruskaha śvietu», nie havoračy ŭžo pra zachavanaje ŭ histaryjahrafii aznačeńnie «Zachodniaja Ruś»…»
Čarota supraćpastaŭlaje jeŭraintehracyju rasijskamu viektaru, a katalictva — pravasłaŭju.
«Bolšaść pamknieńniaŭ hłabalizataraŭ-jeŭrapieizataraŭ na našaj prastory, jak praviła, zvodzicca da dyskredytacyi Ruskaści i Pravasłaŭja; heta, možna skazać, ahulny nazoŭnik. U toj ža čas tolki ślapyja, hłuchija i biazdumnyja mohuć nie zaŭvažać, nakolki aktyŭna i biespaśpiachova idzie ŭ nas pałanizacyja razam z katalizacyjaj dziela dabratvornaj niby jeŭrapieizacyi, a dakładniej — hłabalizacyi ŭ amierykanskaj rasfasoŭcy».
Prafiesar aburajecca tym, što «siłami publicystaŭ, ideołahaŭ-prapahandystaŭ, niadobrasumlennych historykaŭ u nas pudziłam zroblena «rusifikacyja» 1860-ch hadoŭ i nacyjanalnaja palityka savieckaha pieryjadu». Ale mała havorycca pra pałanizacyju.
«Ciapier užo rusafobija tryvała ŭkaraniłasia ŭ śviadomaści praktyčna ŭsich biełarusaŭ maładziejšych za 30 hadoŭ, — reziumuje aŭtar. — Ich, možna skazać, pierakanali, što być biełarusam aznačaje paśladoŭna i kateharyčna demanstravać svaju asablivaść i adasoblenaść ad ruskaha naroda, ruskaj historyi i kultury, niedatyčnaść da jaje tradycyj i duchoŭnych kaštoŭnaściaŭ, vyłučać i absalutyzavać adroźnieńni ŭ asnoŭnych etnakulturnych prykmietach, asablivaściach nacyjanalnaha charaktaru i h.d.»
A «narožny kamień nacyjanalnaj sutnaści biełarusa — ruskaść», pierakanany vykładčyk BDU.
63-hadovy Ivan Čarota — doktar fiłałahičnych navuk, prafiesar, rodam z Paleśsia. Jon śpiecyjalist pa bałkanskich movach i pravasłaŭny aktyvist.
