Vyjava: L. Balazs
Astranomy pad kiraŭnictvam Łajaša Bałaža z absiervatoryi Kankoli ŭ Budapiešcie (Vienhryja) znajšli samy vialiki ŭparadkavany abjekt śvietu, pra jaki raspaviali ŭ časopisie Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
Koła ź dzieviaci hama-ŭsploskaŭ raściahnułasia na piać miljardaŭ śvietłavych hod. Dla paraŭnańnia: dyjamietr našaj hałaktyki, Mlečnaha Šlachu, składaje tolki niejkich sto tysiač śvietłavych hod.
Hama-ŭsploski — najbolš jaskravyja elektramahnitnyja padziei Suśvietu. Heta vykidy ahromnistych masivaŭ enierhii vuzkim pramianiom, padobnyja pa charaktary da vybuchaŭ. Najbolš raspaŭsiudžanaje tłumačeńnie ich pryrody — vybuchi zvyšnovych pry ich pieratvareńni ŭ niejtronnyja zorki. Inšy varyjant — pahłynańnie masiŭnych zorak čornymi dzirami.
Sistematyzacyja asobnych hama-ŭsploskaŭ u kłastar pa raźlikach navukoŭcaŭ vielmi małaimaviernaja, chutčej za ŭsio nie vypadkovaja. Mahčyma, jany pachodziać z hałaktyk, raźmieščanych kołam u płoskaści, pierpiendykularnaj da naziralnikaŭ. Ale chutčej hrupa ŭsploskaŭ nie kambinujecca ŭ płoski abjekt — usploski adbyvajucca ŭ roznych častkach Suśvietu, kołam da nas jany «ŭstali» tamu, što znachodziacca na pavierchni niejkaj śfiery.
Jak pakazali nazirańni, usploski adbylisia amal adnačasova pa mierkach Suśvietu, u intervale 250 młn hod (jak ad siońniašniaha dnia da ŭźniknieńnia dynazaŭraŭ na Ziamli). Pryčyna takoj sinchronnaści nieviadomaja, ale jana moža krycca ŭ toj śfiery, vakoł jakoj raźmiaścilisia abjekty.
Abjektam nielha być takimi vialikimi.
Takaja śfiera supiarečyć sučasnym ujaŭleńniam pra maksimalny pamier kaśmičnych abjektaŭ. Miarkujecca, što Suśviet vakoł nas adnarodny paŭsiul i va ŭsich napramkach — pa padlikach navukoŭcaŭ, kab heta było praŭdaj, treba, kab abjekty ŭ suśviecie byli ŭ piać raz mienšyja za tuju śfieru.
Čałaviectva nazirała i bolšyja struktury (hrupa hałaktyk, viadomaja jak Vialikaja ściana Hierkules-Paŭnočnaja Karona, raściahnułasia na 10 młrd śvietłavych hod), ale jany nie jość uparadkavanymi, «manalitnymi» abjektami.
