Praź niekalki dzion pačniecca novy navučalny hod u Biełaruskim kalehijumie — unikalnaj navučalnaj ustanovie, dzie biaspłatna vučacca studenty starejšych kursaŭ albo asoby z vyšejšaj adukacyjaj (u vyklučnych vypadkach prymajucca studenty małodšych kursaŭ).
Valancin Akudovič
U Biełaruskim kalehijumie čatyry specyjalizacyi: Filazofija i litaratura; Eŭrapiejski Źviaz: palityka, ekanomika, kultura; Najnoŭšaja historyja; Žurnalistyka: padstavovy kurs.
Prajekt «Biełaruski kalehijum» paŭstaŭ u 1997 hodzie. Jon byŭ aryjentavany na toje, kab vykładać najnoŭšyja frahmenty sučasnych viedaŭ i technik intelektualnaj pracy, nie dublujučy prahramy jak dziaržaŭnych, tak i niedziaržaŭnych universytetaŭ.
Akademičny dyrektar Biełaruskaha kalehijumu, doktar filazofii, doktar sakralnaj tealohii Iryna Dubianieckaja kaža, što za 18 hadoŭ isnavańnia ŭ kalehijumie nia tak šmat vypusknikoŭ, jak u inšych navučalnych ustanovach. Jak zvyčajna, kali navučańnie biaspłatnaje, spačatku prychodzić šmat, ale potym mnohija adsiejvajucca, kaža Iryna Dubianieckaja:
«Ale tyja, što zastajucca i prachodziać da kanca navučańnie ŭ Biełaruskim kalehijumie, u bolšaści svajoj stanoviacca bačnymi ŭ biełaruskaj intelektualnaj i kulturnaj prastory. Jany nia tolki pieramahajuć u litaraturnych i žurnalisckich konkursach, jany farmujuć, transfarmujuć ciapierašniuju Biełaruś. Heta tyja ludzi, jakija, ułasna, robiać intelektualna-kulturnaje pole krainy. U hetym sapraŭdy kalehijum unikalny».
Addzialeńnie filazofii i litaratury skončyli adzin z zasnavalnikaŭ prajektu «Mova nanova», žurnalist Hleb Łabadzienka, paetka i pierakładčyca Maryjka Martysievič, redaktarka časopisa pierakładnoj litaratury «Prajdziśviet» Jula Cimafiejeva, piśmieńnica Aksana Sprynčan, laŭreaty litaraturnaj premii «Debiut» Natałka Charytaniuk, Uładź Lankievič, Andrej Adamovič.Na addzialeńni historyi vučylisia palitolahi Andrej Kazakievič i Alaksiej Łastoŭski, jakija ciapier vykładajuć u Biełaruskim kalehijumie.
Kiraŭnik addzialeńnia filazofii i litaratury, filozaf Valancin Akudovič na pytańnie Radyjo Svaboda, čamu ž vučać u kalehijumie, adkazaŭ spačatku žartaŭliva:
«Z adnaho boku, Biełarusi kalehijum, u pryvatnaści, addzialeńnie, jakoje ja pradstaŭlaju, ničomu nia vučyć. Akramia, chiba, adnaho: volnaha myśleńnia i svabodnaj tvorčaści. Naša zadača, u pieršuju čarhu, maładych ludziej pryzvyčaić da samastojnaha, volnaha, niazmušanaha myśleńnia, da indyvidualnych paryvańniaŭ, jakija tolki i vyjaŭlajuć asobu. Bo tvorčaść — heta ŭ pieršuju čarhu ty sam. Ale dziaržava, hramadztva skoŭvaje čałavieka łancuhami zvyčak, patrebaŭ, zadadzienaściu. Dyk voś adna z zadačaŭ kalehijumu — skinuć z čałavieka łancuhi, vyzvalić čałavieka dziela samoha siabie. Kaniečnie, my i vučym. U nas vielmi admysłovaja prafesura: heta ludzi, jakija svaim žyćciom i dziejnaściu daviali, što jany viedajuć, što takoje svaboda tvorčaści, svaboda myśleńnia».
Jašče adzin napramak Biełaruskaha kalehijumu — najnoŭšaja historyja. Kiraŭnik addzialeńnia najnoŭšaj historyi Alaksiej Łastoŭski takim čynam abhruntoŭvaje vybar mienavita hetaha peryjadu:
«XX stahodździe — adzin z samych palityzavanych peryjadaŭ biełaruskaj historyi. Jon pastajanna zaznaje administracyjny kantrol z boku dziaržavy, kali zabaraniajucca daśledavańni, zabaraniajecca zajmacca peŭnymi temami. I adčuvałasia patreba ŭ tym, kab stvaryć niejkuju placoŭku, dzie možna było b sabrać ludziej, jakija vyvučajuć hety peryjad pa-za palityčnymi abmiežavańniami i dzie možna daznacca pra najnoŭšuju historyju biez cenzurnych abmiežavańniaŭ. Ciapier, mahčyma, stupień palityzavanaści krychu źmienšyłasia, ale i ŭ školnych, i va ŭniversyteckich prahramach hetamu peryjadu advodzicca zamała ŭvahi, i kali padajucca padziei, to čaściakom praź niejkija naviazanyja interpretacyi.
U Biełaruskim kalehijumie isnuje systema tak zvanych mini-kursaŭ, kali prychodziać vykładać historyki, jakija zajmajucca kankretnymi kirunkami, i ciaham troch-piaci zaniatkaŭ jany raspaviadajuć pra tyja temy, jakija jany vyvučajuć u jakaści daśledčykaŭ. Navučency kalehijumu majuć mahčymaść atrymać niepasredny dostup naŭprost da samych śviežych daśledavańniaŭ, pieršymi daviedacca pra novyja adkryćci. Heta patrabuje pahružeńnia ŭ dosyć składany i supiarečlivy peryjad biełaruskaj historyi, jaki byŭ nasyčany revalucyjami, represijami, dźviuma ŭsiaśvietnymi vojnami… Ale razam z tym daŭ mahčymaść dla realizacyi biełaruskaj nacyi, dla stanaŭleńnia biełaruskaj dziaržaŭnaści. Kalehijum tut stanovicca miescam zboru lepšych historykaŭ, jakija zajmajucca hetym časam».
Tolki ŭ Biełaruskim kalehijumie jość admysłovaja prahrama «Eŭrapiejski Źviaz: palityka, ekanomika, kultura». Administratyŭny dyrektar kalehijumu, kiraŭnik hetaj prahramy Andrej Kazakievič tłumačyć, što stvorana jana dla pahłybleńnia viedaŭ pra Eŭraźviaz jak niepasrednaha susieda Biełarusi:
«Prahramaj praduhledžany razhlad palityčnaj struktury, ekanamičnaj asnovy, palityki identyčnaści. I toje, što ŭvohule adbyvajecca z nacyjanalnymi kulturami, pytańni nadnacyjanalnaj eŭrapiejskaj identyčnaści. Nu, i asobny blok budzie pryśviečany stasunkam Biełarusi i Eŭropy: jakija tut isnujuć prablemy, jakija perspektyvy, jak roznyja abstaviny, u tym liku i hieapalityčnyja, upłyvajuć na hetyja stasunki, nakolki eŭrazijskaja intehracyja moža spałučacca ci, naadvarot, nie spałučacca z ahulnaeŭrapiejskaj intehracyjaj. Usie hetyja źjavy buduć pradmietam razhladu prahramy».
Akademičny dyrektar Biełaruskaha kalehijumu, doktar filazofii, doktar sakralnaj tealohiiIryna Dubianieckaja raspaviała, što sioleta Biełaruski kalehijum vychodzić na trochstupienčaty ŭzrovień: budzie jašče i treci hod — dla tych, chto adčuvaje ŭ sabie siły, žadańnie i mahčymaści dla navukova-akademičnaj dziejnaści. Budzie šmat publičnych mierapryjemstvaŭ, lekcyjaŭ, dyskusijaŭ, prezentacyjaŭ, histaryčnych i filazofskich vandrovak, histaryčnych padarožžaŭ. Buduć praciahvacca i vydavieckija prajekty razam ź «Latučym universytetam», vydańnie knižnych seryjaŭ, peryjodyki.
Navučańnie ŭ Biełaruskim kalehijumie biaspłatnaje. Pačatak zaniatkaŭ — z kanca kastryčnika 2015 hodu. Pryjom na navučańnie ažyćciaŭlajecca pa vynikach hutarki. Dla zaprašeńnia na hutarku nieabchodna zapoŭnić ankietu, uzor jakoj možna znajści na sajcie Biełaruskaha kalehijumu u rubrycy «Stać studentam».
