Pravaabarončy centr «Viasna» praciahvaje sieryju intervju ź niadaŭnimi palitviaźniami pra čas, praviedzieny za kratami, i prablemy, ź jakimi jany tam sutyknulisia. Prapanujem vam śviedčańni ad Jaŭhiena Vaśkoviča.
Były viazień Jaŭhien Vaśkovič byŭ asudžany da 7 hadoŭ pazbaŭleńnia voli. Padčas źniavoleńnia administracyja nieadnarazova cisnuła na jaho pa roznych pryčynach: z-za admovy pisać prašeńnie ab pamiłavańni, z-za admovu ad pracy i nadumanyja drobnyja parušeńni.
«Kamiera dla asudžanych, kali mianie ŭžo asudzili, była dva na dva mietry. Jana była raźličanaja na šaściarych, ale mieniej za vosiem čałaviek tam nie było nikoli. Za čas majho znachodžańnia tam kolkaść ludziej dasiahała 12. Ale administracyja ŭličvała hetyja ŭmovy. Častka ludziej spała ŭnačy, a častka ŭdzień. Unačy śviatło nie vyklučałasia.
Kali pryjechaŭ u kałoniju, ja byŭ adrazu źmieščany ŭ karantyn, dzie zazvyčaj usie znachodziacca niekatory čas ŭ zaležnaści ad taho ci pisaŭ čałaviek prašeńnie ab pamiłavańni, ci čakaje amnistyi, praz tydzień-dva raźmiarkoŭvajuć u atrad. Ja znachodziŭsia ŭ karantynie dva miesiacy. Mnie daviałosia tam dva razy źjeździć u ŠYZA za ružaniec i bibliju, i za admovu maršyravać».
Pa słovach viaźnia, zaraz administracyja starajecca ŭvohule nie prymać takich radykalnych dziejańniaŭ, jak źbićcio ci paškodžańnie zdaroŭja. Samy mocny cisk z boku administracyi – psichałahičny. Jaŭhien Vaśkovič adznačyŭ, što ŭvaha zvonku i pastajannyja publikacyi ŭ ŚMI dapamahali jamu trymacca ŭ ciažkich umovach i paźbiahać kanfliktaŭ.
«U atradzie było vielmi drennaje staŭleńnie z boku administracyi. I tady ja pačaŭ admaŭlacca ad pracy i prybirańnia. Za heta ja byŭ pazbaŭleny pasyłak, pieradač i spatkańniaŭ. Była pakinuta tolki adna banderol na hod. Z hetaha času mianie pačali pastajanna źmiaščać u štrafny izalatar. Ale adzin čałaviek z administracyi, jaki na toj čas byŭ namparoram (namieśnik pa režymna-apieratyŭnaj rabocie - zaŭv. red.), davaŭ mnie małyja terminy ŭ ŠYZA – ad troch da piaci sutak. Praź niekatory čas ja byŭ raźmieščany ŭ pamiaškańnie kamiernaha typu. Pierad hetym ja sustreŭ Mikołu Dziadka, kali jon išoŭ na rośpis. U mianie atrymałasia pieradać praź jaho budučuju žonku Valeryju Chocinu infarmacyju pra toje, što da mianie mohuć užyć 411 artykuł Kryminalnaha kodeksa za niepadparadkavańnie administracyi papraŭčaj ustanovy. Hetuju infarmacyju chutka pieradali ŭ ŚMI. I kali ja znachodziŭsia ŭ PKT, za dzień da suda da mianie pryjšli i skazali, što ŭ chutkim časie budzie sud, ale sprava pra 411 artykuł nie idzie.
Za tydzień da hetaha ja atrymaŭ numar «Našaj Nivy», dzie byŭ raźmieščany artykuł, što mianie buduć sudzić. Na nastupny ž dzień, 12 kastryčnika adbyŭsia sud i ja atrymaŭ try hady turmy za parušeńni.
Toje, što da mianie była pryciahnuta ŭvaha zvonku vielmi dapamahała, bo mnie staralisia nie zaminać. Kali i ŭździejničali, to tolki ŭ administracyjnym paradku. Apošnim časam usio adbyvałasia vielmi dalikatna. Tyja ludzi, jakija chacieli niejkich styčak, byli vymušanyja strymlivacca».
Nie adnojčy palitviazień admaŭlaŭsia i ad pracy:
«Ja admaŭlaŭsia ad pracy, bo na mianie adrazu pačaŭsia cisk z boku administracyi. Jany namahalisia prynizić mianie i ŭ vačach asudžanych. Kali mianie pieršy raz pastavili dziažurnym pa atradzie i ja pavinny byŭ prybirać, pryjšoŭ apieratyŭny supracoŭnik i skazaŭ, što ja pavinny prybirać pry im. Ja admoviŭsia. Siarod asudžanych vykarystoŭvajucca takija mietady, kab prybić čałavieka. Za admovy ad pracy mnie byli pryznačanyja parušeńni, z-za hetaha pazbaŭlali čahości, a paśla pazbaŭlali voli ŭ miescach niavoli.
Paśla viartańnia z krytaj turmy ŭ kałoniju ja vyrašyŭ iści na pracu, kab najpierš mienš kantaktavać z administracyjaj i mieć mienš zališniaj uvahi ź ich boku. Tady ja vyrašyŭ rabić usio, kab mianie pieraviali na pasialeńni i spraścili mieru ŭtrymańnia. Ja rabiŭ usio, kab u administracyi nie było pryčyn mnie admović. Tamu staŭ chadzić na pracu i staŭ bolš spakojna stavicca da ŭsiaho.
Ja pracavaŭ na šviejnaj vytvorčaści i atrymlivaŭ zarobak u 19 tysiač rubloŭ. Z zarobku źnimali častku hrošaŭ. U atradach navat raźviesili takija prajs-listy: kolki kaštuje ježa, pražyvańnie, vada, śviatło i inš».
Nahadajem, Jaŭhien Vaśkovič byŭ uziaty pad vartu z 17 studzienia 2011 h., asudžany 18 traŭnia 2011 h. sudom Babrujskaha rajona i h.Babrujsku pa č.2 art.339 KK (złosnaje chulihanstva) i č.3 art.218 KK (paškodžańnie majomaści ŭ asabliva bujnym pamiery) da 7 hadoŭ pazbaŭleńnia voli va ŭmovach uzmocnienaha režymu. Rašeńniem sudu ad 12 kastryčnika 2011 h. umovy adbyćcia pakarańnia byli źmienienyja na bolš žorstkija, pieraviedzieny z kałonii №15 u Mahilovie ŭ turmu №4 h. Mahilova. 12 kastryčnika 2014 hoda byŭ znoŭ pieraviedzieny ŭ kałoniju №15 u Mahilovie.
22 žniŭnia vyjšaŭ na volu pavodle ŭkaza prezidenta ab pamiłavańni šaści palitviaźniaŭ.
