Pra hruzinskuju haścinnaść chodziać lehiendy. Voś i my zazirnuli da Nateły pahladzieć, jak tam idzie narychtoŭka čurčchieł, a nas čakaŭ ceły stoł. Kaniečnie, nie abyšłosia biez usimi lubimaha damašniaha chačapury i sacebieli, što nadaje niepaŭtorny smak luboj stravie.
Darečy, sacebieli ad Nateły taksama možna budzie adšukać na feście [vielmi smačny, praŭda, sami kaštavali]. Heta hruzinski sous, pryhatavany na pamidorach. Budzie i tkiemali — taksama sous, ale na ałyčy. Pryčym u Nateły — na hruzinskaj ałyčy, bo ŭ Biełarusi jaje sioleta paprostu nie adšukać. Kažuć, sousy nie tolki smačnyja, ale i nadzvyčaj karysnyja. Hruziny užyvajuć ich ź vinom, pryčym pa ŭsich praviłach jano musić być nalitaje nie z butelki, a z admysłovaha zbanka, jak na fota.
Sacebieli i tkiemali.
Kali ŭbačycie ŭ Vierchnim horadzie na «Tbilisoba Baržomi» štości padobnaje z vyhladu da biełaruskich palcam pchanych kiłbasaŭ, viedajcie, što nijakija heta nie kiłbasy.
Čurčchieła — sytny hruzinski nacyjanalny łasunak. U teoryi robicca jon davoli prosta, patrebna ŭsiaho niekalki inhredyjentaŭ: funduk abo hreckija arechi, vinahradny sok i kukuruznaja muka.
Arechi nanizvajucca na nitku, abmakvajucca ŭ zahuščany mukoj vinahradny sok i potym sochnuć. Paśla praces paŭtarajecca. Hatovy łasunak moža ceły hod čakać nahody trapić na stoł, jon nie sapsujecca. Chacia nasamreč dla taho, kab pachrumścieć areškami, nie varta čakać nahody.
Nateła kaža, za dzień paśpiavaje nanizać arechaŭ na sto čurčchieł. Pracy tak šmat, što jana navat zabyvaje pajeści.
Nateła z mužam Zurabam i synami žyvie ŭ Biełarusi amal 25 hadoŭ. Užo i dzieci pavyrastali, ažanilisia. Adzin uziaŭ u žonki finku, druhi — biełarusku. Nateła kaža, syny ŭ Hruziju jeździać tolki na adpačynak, bo choć tam i žyvuć svajaki, usie siabry ŭ ich tut. Sama ž žančyna mocna sumuje pa radzimie, ale ich siamji ŭdajecca zachoŭvać Hruziju tut, u Biełarusi, u svaim ułasnym domie. Z mužam jany razmaŭlajuć pa-hruzinsku.
«U nas inšy mientalitet, jon vielmi adroźnivajecca ad biełaruskaha, — kaža Nateła. — Paśla taho, jak my stali biežancami i pryjechali ŭ Biełaruś, žyli na kvatery. Pamiataju, jak tolki zasialilisia, Zurab pajšoŭ da susieda, chacieŭ pazvanić. Dyk dzicia, što adčyniła dźviery i ŭpuściła jaho, ledźvie nie zabili paśla: «Jak ty ŭpuściŭ čužoha dziadźku?» Ale potym my tak pasiabravali, što naš susied kazaŭ: «Chaču, kab pamiž našymi kvaterami byli adny dźviery». Ja ŭsich susiedak navučyła hatavać hruzinskija stravy, hruzinskija prypravy. Jany ŭžo lepš za mianie ich hatujuć».
«Niama takoha čałavieka siarod maich znajomych, jaki nie maryć patrapić u Hruziju. I pažyłyja, i maładyja — usie marać, — raspaviadaje pra radzimu Zurab. — Kali znajomyja pieršy raz jechali ŭ Hruziju, bajalisia. Usio ž čužaja kraina, čužaja mova. A potym, užo jak źjeździli i viarnulisia, raskazvali: «My nie viedali, što tam žyvuć takija ludzi! Nieznajomyja zaprašali ŭ dom pasiadzieć razam, vypić». Jany byli ŭ zachapleńni — nie razumieli, kudy patrapili».
«Kali siabar Zuraba źjeździŭ u Hruziju, pabačyŭ Kaźbiek, a tam vielmi pryhoža, skazaŭ: «Zurab, što ty tut zhubiŭ? Jedź na svaju radzimu!» — uśmichajecca Nateła. — Maja duša tam, ja vielmi sumuju. A dzieci ŭžo pryvykli».
«U nas tut vielmi šmat siabroŭ, — praciahvaje Zurab. — My ŭsie jak adna siamja. Voś zaŭtra, naprykład, na śviata čałaviek dziesiać pryjdzie. Na vulicy stoł nakryjem, šašłyki budziem smažyć, kurycu. Pasiadzim, parazmaŭlajem. Viedajecie, jak raskazvajuć? Boh razdavaŭ usim ziemli. Usie ŭžo razdaŭ, a tut pryjšli hruziny. Spaźnilisia, karaciej, stali apraŭdvacca: «Razumiejecie, u nas było zastolle…» I Boh skazaŭ: «Ja prybiaroh ziamlu dla siabie, ale daru jaje vam».
«U nas narod dušeŭny. U jaho svajho ničoha niama, ale dla hościa jon znojdzie. Zojmie hrošaj, stoł nakryje. Tradycyi ŭ nas takija, — kaža Nateła. — Hruziny, ź jakimi my paznajomilisia paśla vajny, nam užo jak radnia. Ci viasielle, ci biada niejkaja — my adzin adnamu dapamahajem, u nas heta zakładziena. Na viasielli syna było 250 čałaviek!
A kali pamierła maja maci, ja nikomu ničoha nie kazała, viedała, što siabry buduć niepakoicca, hrošy pryniasuć, kab na darohu było, jašče na što. Ja nie viedaju jak, ale chtości daviedaŭsia. Usie pryjšli, paprostu kidali mnie hetyja hrošy. Voś tak u nas pryniata. Ničoha niama, a my ŭsio adno starajemsia. I heta cudoŭna!»
Heta ŭžo treci fiestyval «Tbilisoba Baržomi», u jakim Nateła biare ŭdzieł. Dla jaje siamji heta sapraŭdnaje śviata, letašni fest jana zhadvaje sa ščyrym zachapleńniem: «Pryjšli 35 tysiač čałaviek! U toj dzień usie byli hruzinami, ja vam kažu!» Vyhladaje, što sioletniaja «Tbilisoba» budzie nie mienš nasyčanaj i hučnaj.
Letašniaja «Tbilisoba Baržomi».
Dzie znajści Natełu i što jašče pahladzieć na sioletniaj «Tbilisobie Baržomi»
Užo a 12-j hadzinie 2 vieraśnia pačnuć pracavać 25 kropak fudkorta — heta ŭdvaja bolš, čym letaś. Budzie i tradycyjnaja hruzinskaja kuchnia, i stravy ŭ novym farmacie «on the go».
Za tydzień da fiestyvalu dzieviać miescaŭ Zybickaj uziali ŭdzieł u «Šašłyk-markiecie». Jany prapanujuć aŭtarskaje bačańnie hruzinskaj kuchni — tyja ž «chmielnyja» abo viehietaryjanskija šašłyki. Kali vy zavitajecie tudy da 2 vieraśnia, da straŭ vam abaviazkova dadaduć blašanku minieralnaj vady «Baržomi».
Uvieś dzień u Vierchnim horadzie buduć hučać tradycyjnyja miełodyi ŭ vykanańni hruzinskich kalektyvaŭ, na Zybickaj muzykanty «Piešachodki» buduć hrać sučasnyja kaviery na hruzinskuju muzyku.
Na placoŭcy Staroha Tbilisi možna budzie ŭbačyć nacyjanalnyja kaściumy i navučycca pisać pa-hruzinsku. Dzieciam taksama sumavać nie daviadziecca — dla ich pabudujuć hruzinski sałamiany haradok pa susiedstvie ź jakim raźmieścicca «Słoik zadavalnieńniaŭ» «Baržomi». Usio leta tut prapanoŭvali roznyja vidy aktyŭnaha adpačynku ŭ haradskich parkach, ale ciapier śpis abnaviŭsia.
A ŭviečary histaryčny centr Minska budzie ruchacca ŭ rytmie hruzinskaj elektronnaj muzyki ŭ vykanańni najlepšych dydžejaŭ Tbilisi: Nika Amirejibi i Lasha Guruli. Razynkaj stanie načny modny pakaz pad adkrytym niebam. Minčuki zmohuć acanić pieršuju kalekcyju adzieńnia muzyki i dyzajniera Kachabiera Cyskarydze, jakaja stała siensacyjaj na Tbilisi Fashion Week — 2017.
