«Nanačaścicy znachodziacca ŭ vielmi tonkim bałansie. My vielmi doŭha sprabavali prymusić ich pavodzić siabie pravilna, adnak jany pastajanna sklejvalisia adna z adnoj, i nieraŭnamierna raźmiarkoŭvalisia pa rastvory. Nam pryjšłosia stvaryć dziasiatki madelaŭ i pravieści takuju ž vialikuju kolkaść ekśpierymientaŭ dla taho, kab stvaryć sapraŭdy kiravany płast nanačaścic», — raspaviadaje Džošua Edel ź Impierskaha kaledža Łondana.
Nanačaścicy i tonkija pałoski ź niekatorych mietałaŭ, naprykład zołata abo srebra, zdolnyja pahłynać bačnaje śviatło i pieradavać jaho dalej u vyhladzie inšych formaŭ elektramahnitnaha vypramieńvańnia. U hety čas na pavierchni mietału ŭźnikajuć tak zvanyja płazmony — kalektyŭnyja vahańni elektronaŭ, jakija zdolnyja pahłynać i vypuskać enierhiju ŭ vyhladzie śvietłavych chvalaŭ.
Edel i jaho kalehi vielmi doŭhi čas sprabavali likvidavać adzin z hałoŭnych niedachopaŭ płazmonaŭ — amal poŭnuju niemahčymaść kiravać ich ułaścivaściami paśla taho, jak jany byli vyrablenyja.
Edel, a taksama rasijski navukoviec Alaksiej Kornyšaŭ i ich adnadumcy, zmahli vyrašyć hetuju prablemu, vykarystoŭvajučy dźvie daścipnyja idei: jany źmiaścili nanačaścicy nie na pavierchniu inšaha mietału abo kremniju, jak heta zvyčajna rabili navukoŭcy ŭ ekśpierymientach z płazmonami, a ŭ vodny rastvor, i stvaryli asablivaje chimičnaje asiarodździe, jakoje dazvoliła kiravać stanoviščam usich čaścic u rastvory pry dapamozie impulsaŭ elektryčnaści.
Stvareńnie hetaha «vadkaha lusterka» pačałosia z taho, što navukoŭcy zaŭvažyli, što zvyčajnyja nanačaścicy zołata, pakrytyja palimiernaj plonkaj, mohuć adšturchoŭvacca adna ad adnoj abo zbližacca adna z adnoj, nie sklejvajučysia, kali ich zaradzić i źmiaścić u admysłovy elektralit, što składajecca ź dźviuch vadkaściaŭ, jakija nie źmiešvajucca i majuć roznyja elektryčnyja ŭłaścivaści.
U stanie spakoju hetaja vadkaść prymušaje kavałački zołata addalacca adzin ad adnaho na dosyć vialikija adlehłaści, u vyniku čaho vadkaść stanovicca prazrystaj dla chval bačnaha śviatła.
Kali ž praź jaje prapuścić elektryčny tok, to stanovišča ijonaŭ u elektralicie pamianiajecca, i častka zaradžanych čaścic paciahnie za saboj čaścicy zołata i ŭtvoryć svojeasablivy płoski arkuš.
Čaścicy mietału ŭ im buduć znachodzicca dastatkova blizka dla taho, kab jany mahli pahłynać fatony bačnaha śviatła i paŭtorna vypramieńvać ich u advarotnym kirunku, što budzie rabić pavierchniu rastvoru lustranoj. Pry hetym jany nie sklejvajucca adna z adnoj, što dazvalaje zrabić lusterka prazrystym, adklučyŭšy tok abo pamianiaŭšy miescami polusy ŭ jaho krynicy.
Fiziki kažuć, što padobnyja struktury dazvalajuć nie tolki stvaryć «elektryčnaje» lustra, ale i mnostva inšych ekzatyčnych aptyčnych pryboraŭ z całkam kiravanaj optykaj, jakija siońnia ličacca fantastykaj. Takija płazmonnyja pryłady, na dumku Edela i Kornyšava, mohuć u razy paskoryć chutkaść pracy interneta, a taksama stvaryć novyja teleskopy i stać asnovaj dla śvietłavych kampjutaraŭ budučyni.
