Fota z sacyjalnych sietak
Navukovy supracoŭnik Instytuta historyi Akademii navuk Biełarusi Vital Ašejčyk apublikavaŭ u fejsbuku raźlikovy listok za vierasień. Zarobak maładoha navukoŭca-archieołaha, śpiecyjalista pa kamiennym vieku, — 269,81 rubla, paśla vyličeńnia padatkaŭ — 244,12. Heta ŭ 2017 hodzie, «Hodzie navuki ŭ Biełarusi». Pa słovach Vitala, raźmiaściŭ raźlikovik u siecivie jon prosta, «kab padzialicca».
Jeŭraradyjo: Kali vy ŭładkoŭvalisia na pracu ŭ Instytut historyi, vy viedali, kolki budziecie zarablać?
Vital Ašejčyk: Zarobak u biudžetnych arhanizacyjach viadomy. I ja ŭjaŭlaŭ, što budzie tak. Adzinaje, što ŭ realnym vyličeńni ŭ 2014 hodzie, kali ja pryjšoŭ pracavać, u dołaravym ekvivalencie zarobak byŭ bolšy. Hrafik pracy u nas farmalna fiksavany. Pracoŭny dzień — z 9.00 da 17.45, abied — paŭhadziny. Heta kali nie ŭ kamandyroŭcy, u jakich ja i maje kalehi-archieołahi pravodzim davoli šmat času. Asnoŭnaja funkcyja navukovych supracoŭnikaŭ — navukova-daśledčaja praca. Kali kazać ahulna, ja vyvučaju kamienny viek Biełarusi. Kali bolš kankretna — na dadzieny momant zajmajusia pierš za ŭsio daśledavańniem technałahičnych aśpiektaŭ adaptacyi staražytnaha nasielnictva epochi miezalitu ŭ čas pierachodu ad ledavikovaj epochi da hieałahičnaj sučasnaści. Jakaja praca za hetym kryjecca? Archiŭnyja i biblijahrafičnyja daśledavańni, praca z archieałahičnym materyjałam, napisańnie navukovych artykułaŭ, padrychtoŭka prezientacyj i vystupleńnie na kanfierencyjach. Taksama kožny archieołah davoli šmat času pravodzić u ekśpiedycyjach, a potym rychtuje navukovyja spravazdačy ab palavych daśledavańniach. Na nas, u tym liku i na mnie, lažyć i fondavaja praca, bo instytut zachoŭvaje kalekcyi archieałahičnaha materyjału, jakija atrymanyja padčas raskopak. Akramia hetaha, uvieś čas davodzicca zajmacca i zvyčajnaj ofisnaj pracaj: padrychtoŭka roznaj dakumientacyi, pierapiska z kalehami, znosiny z roznymi ŭstanovami ŭ Biełarusi, arhanizacyjnaja praca i inšaje.
Jeŭraradyjo: Jak vy žyviacie na taki nievialiki zarobak? Nie pravodzili ekśpierymient «Jak vyžyć na 269 rubloŭ» (na siońnia kala 137 dołaraŭ)?
Vital Ašejčyk: Ekśpierymient nie pravodziŭ. Na što chapaje zarobku, skazać składana, bo, biezumoŭna, davodzicca padzarablać. Praca ŭ instytucie daje mahčymaści padpracovak, chacia jany vielmi nierehularnyja. Naprykład, my ŭdzielničajem u vyratavalnych raskopkach, jakija pravodziacca nie za biudžetnyja srodki. Kali ŭ zonu budaŭnictva traplajuć archieałahičnyja abjekty, zhodna z zakonam, jany musiać być daśledavanyja. I naš instytut pravodzić takija raskopki, jakija papiaredničajuć inviestycyjnym prajektam. Ale ŭ kožnym vypadku, toje, što zarablaju «na łapacie», nie vielmi źmianiaje ahulnuju karcinu — da siaredniaha zarobku pa Minsku ci chacia b siarod biudžetnikaŭ usio roŭna daloka.
Jeŭraradyjo: Nie płanujecie źmianiać pracu?
Vital Ašejčyk: Biezumoŭna, ja i mnohija maje kalehi dumajem pra toje, što ŭ niejki momant treba heta zrabić, tamu što niama pierśpiektyvaŭ ni ŭ karjernym roście, ni ŭ i pavieličeńni zarobku. Za tyja hrošy, jakija možna zarabić u nas u archieałohii, pražyć u lubym vypadku prablematyčna.
Jeŭraardyjo: Dzie jašče mohuć pracavać archieołahi ŭ Biełarusi, kali nie ŭ Akademii navuk?
Vital Ašejčyk: Možna zajmacca ŭsim, čym zaŭhodna, aproč archieałohii (śmiajecca). U mianie jość vyšejšaja adukacyja, niekalki dypłomaŭ, ja viedaju dźvie zamiežnyja movy. Dumaju, što z tym funkcyjanałam, ź jakim mnie davodzicca sutykacca na pracy ŭ Instytucie, znajści jakuju-niebudź zvyčajnuju pracu možna biez asablivych prablem. Ale chaciełasia b darabić dysiertacyju. A heta zojmie jašče prynamsi paŭhoda-hod. A tam pahladzim.
Jeŭraradyjo: Na što vy patracicie svoj vieraśnioŭski zarobak u 269 rubloŭ?
Vital Ašejčyk: Pałovu ja ŭžo patraciŭ na ježu, prajazny, internet.
Jeŭraradyjo: Taki zarobak atrymlivajuć tolki maładyja vučonyja?
Vital Ašejčyk: Heta standartnaja staŭka navukovaha supracoŭnika. Za 40-hadzinny pracoŭny tydzień my atrymlivajem voś heta. Kali prydumaješ sabie niešta dadatkovaje, budzieš mieć bolš. Starejšyja kalehi atrymlivajuć bolš, bo ŭ navucy jość dapłaty za vučonyja stupieni. Ja nie maju nijakaj vučonaj stupieni na dadzieny momant, tolki rychtuju dysiertacyju. Ale dapłata za vučonuju stupień składaje kala 80-100 rubloŭ. To bok, kali zarobak navukovaha supracoŭnika biez stupieni 245 rubloŭ čystymi, to 320-340 rubloŭ maje navukovy supracoŭnik sa stupieńniu. Heta padajecca jak stymuł dla taho, kab abaraniacca. Roźnica pamiž staŭkami małodšaha navukovaha supracoŭnika i navukovaha supracoŭnika składaje kala 10-15 rubloŭ. I adpaviedna, takaja ž roźnica pamiž zarobkami navukovaha supracoŭnika i staršaha navukovaha supracoŭnika. Mahu skazać, što moj asnoŭny zarobak jak navukovaha supracoŭnika letam byŭ 253 rubli. Heta na 12 rubloŭ mienš, čym minimalny zarobak u Biełarusi. I mnie dapłačvali hetuju roźnicu, kab zarobak daciahvaŭ da minimalnaha.
Jeŭraradyjo: Jak adčuvaje siabie čałaviek, zarobak jakoha mienšy, čym minimałka?
Vital Ašejčyk: My žyviem u cyvilizavanym hramadstvie, u cyvilizavanaj krainie, i na dziaržaŭnym uzroŭni havorycca, što navuka — heta pryjarytet, što my staim na inavacyjnym šlachu raźvićcia. A ŭ realnaści ludzi, jakija znachodziacca na pieradavoj hetaj samaj navuki, atrymlivajuć zarobak na staŭku mienšy, čym prybiralščyca ŭ našym instytucie, heta niepryjemna». Tym bolš, što kab zajmacca tym, čym zajmajusia ja i maje kalehi, treba piać hadoŭ vučycca va ŭniviersitecie, potym hod u mahistratury, try ŭ aśpirantury.
Jeŭraradyjo: Apublikavaŭšy raźlikovy listok, vy nie dumajecie, što buduć pretenzii z boku kiraŭnictva?
Vital Ašejčyk: Naturalna, pieražyvaju, bo vydatna viedaju, što jany buduć. Ale što rabić, heta ž praŭda! Mnie niama čaho saromiecca. Ja čałaviek publičny, bo ŭsie maje pracy publikujucca ŭ navukovych časopisach, kožny moža pahladzieć i acanić, ci vartaje toje, čym my zajmajemsia. Kali paraŭnoŭvać našy zarobki z zarobkami navukoŭcaŭ inšych krain, to kankretnych ličbaŭ ja nie pryviadu, ale ŭ ich u kožnym razie bolš. Treba razumieć, što asnoŭnaje finansavańnie fundamientalnaj navuki, da jakoj adnosicca maja halina, adbyvajecca ź dziaržaŭnaha biudžetu ŭ kožnaj krainie. Ale na Zachadzie bolš mahčymaściaŭ dla praviadzieńnia daśledavańniaŭ. Tamu što fundamientalnaja navuka patrabuje nie tolki zarobku vučonym, ale i zatrat na pakupku abstalavańnia, praviadzieńnia darahich analizaŭ. My hetych hrošaj ad našaj dziaržavy nie atrymlivajem.
