Uvajści na sustreču moh kožny. Na ŭvachodzie ciotački dla niečaha vydavali kvitki z numarami miescaŭ, choć ludzi mahli b i sami raśsieścisia, kudy chočuć. My trapili na pieršy šerah. Tudy ž dastaŭsia kvitok viadomamu haradskomu piersanažu Rusłanu Zholiču.
Śviatłana Aleksijevič była ŭ kaściumie koleru łaŭrovaha lista i piasočnym šaliku-snudzie. Alaksandr Sakuraŭ byŭ u nianovym čornym kaściumie biez halštuka i čornaj kašuli. Sustreča adbyvałasia ŭ Domie kino — kinazale ŭ kłasičnym styli.
Na pačatku sustrečy pakazali karotki dakumientalny film Sakurava «Elehija», źniaty ŭ 1986 hodzie. Jon byŭ pryśviečany śpievaku Fiodaru Šalapinu i jaho pierapachavańniu ŭ Rasii i źniaty ŭ typovaj sakuraŭskaj maniery: jon zafiksavaŭ abied dačok Šalapina ŭ jahonaj kolišniaj kvatery ŭ Pieciarburhu.
Aleksijevič adznačyła: «Mianie zavarožvaje rytm u vašych filmach. Ja staviła vašy filmy, kab trochi spynicca, kali adčuvała, što žyćcio idzie zanadta chutka».
Arhanizacyi na sustrečy nie było nijakaj, nie było i dramaturhii. Sakuraŭ stajaŭ za trybunaj. Aleksijevič siadzieła. Paśla da jaje dałučyłasia Taćciana Ciuryna, jakaja začytvała pytańni, jakija ličyła vartymi ŭvahi režysiora. Pytańni ŭ zale nichto nie źbiraŭ, u vyniku mima Sakurava snoŭdali ludzi z cydułkami. Heta źbivała ŭvahu.
Zdajecca, palityčnyja pytańni Sakuravu Aleksijevič i Ciuryna adsiejvali. Ciažka skazać, ci heta była jahonaja prośba, ci krok nasustrač Domu kino, dzie adbyvałasia sustreča.
Bolšaść aŭdytoryi składali piensijaniery. Mahčyma, moładź prosta nie viedała, što pasłuchać Sakurava moža kožny.
U zale byŭ i adzin pravakatar — mužčyna hadoŭ saraka. Adzin raz jon vykryknuŭ Sakuravu: «Rusafob!» Heta pierabiła režysiora, i jon straciŭ nić havorki. Aleksijevič prapanavała mužčynu pakinuć zału. Sakuraŭ skazaŭ: nie, niachaj zastajecca. Toj zastaŭsia i ŭ inšym miescy znoŭ pasprabavaŭ źbić hościa z pantałyku. Tady da mužčyny padyšoŭ achoŭnik Doma kino i pasprabavaŭ jaho vyvieści. Padyšli i mužčyny z zały, a taksama žurnalisty, ale nikomu nie chaciełasia skandału, nie było asoby, jakaja b uziała pravakatara za škirku i paviała, tamu jon zastaŭsia siadzieć. Jašče i pad zasłonu jon paśpieŭ ź miesca vykryknuć pytańnie: «Dyk čyj Krym?» «Vaš Krym, vaš», — admachnuŭsia ad jaho Sakuraŭ.
Dyjałohu z załaj nie adčuvałasia. Sakuraŭ havaryŭ svajo, zała maŭčała, tolki pad kaniec sustrečy stała trochi apładysmientami vykazvać svajo staŭleńnie da słoŭ. U zale stajaŭ mikrafon, ale viadoŭcy nie asabliva prasili zadavać pytańni praź jaho. U vyniku praź mikrafon z Sakuravym kamunikavali tolki dva čałavieki. Heta Rusłan Zholič i jašče adzin režysior, Alaksiej Turovič. Sakuraŭ z vyklučnaj intelihientnaściu adkazaŭ na repliki i pieršaha, i druhoha.
Sakuraŭ zrabiŭ uražańnie vielmi sumlennaha, ścipłaha čałavieka. Jon havoryć niahučna, vielmi spakojna. Toje, što jon staŭ kinarežysioram, jon nazvaŭ vypadkovaściu. «Tak zdaryłasia. Ja nie fanatyk. Ja prosty rabočy». Jon apisaŭ, jak maci adhavorvała jaho ad režysiorstva, kazała, što ŭ ich prostaj siamji (baćka Sakurava byŭ aficer, vieteran vajny) Sakuraŭ nie atrymaŭ bazavych viedaŭ i zvyčak, patrebnych dla takoj składanaj prafiesii.
Sakuraŭ imknuŭsia havaryć pra viečnyja kaštoŭnaści i paźbiahaŭ kankretnych pytańniaŭ našaha času. Voś niekalki jahonych vykazvańniaŭ:
«Usia historyja — heta historyja fanaberyi mužčynskaj, bo nam viadomaja tolki taja častka historyi, dzie naviersie byli mužčyny».
«Ludzi va ŭładzie zaŭsiody pavodziać siabie adnolkava. I kožny mužčyna, jaki atrymlivaje ŭ svaje ruki ŭładu, pavodzić siabie hetaksama, jak i jahony papiarednik navat 300 hadoŭ tamu».
«Palityka — destruktyŭnaja i brudnaja prastora, tamu tam nielha nie ździajśniać pamyłak i złačynstvaŭ».
«Usie ludzi, jakija atrymlivali ahromnistuju ŭładu, usie byli hłyboka niaščasnyja, va ŭsich była niaščasnaja historyja. Za kožnym jość historyja prostaha čałaviečaha niaščaścia, žudasnaj maładości abo siamiejnaha žyćcia. Usie ludzi, jakija atrymali vialikuju ŭładu, byli katastrafična nieščaślivyja».
U toj ža čas momantami Sakuraŭ havaryŭ sprečnyja rečy, naprykład: «Roźnica pamiž levymi i pravymi jość, bo levyja zaŭsiody buduć pieramahać. Bolš za toje, tolki jany sfarmulavali svaju ideju dla revalucyi i zdoleli piśmova aformić hetuju samuju ideju, abjadnaŭšy ekanomiku i palityku».
Abo: «Toje, što adbyvajecca siońnia ŭ palityčnaj prastory Jeŭropy i Rasii, — heta nielha nazyvać palitykaj. Palityka moža być tolki ŭ rukach maładych ludziej, niezaležnych ad tradycyj, jakija jašče nie zaviaźli ŭ hrachach, čałaviečych i maralnych».
Ci jašče: «Ci moža ŭ Rasiei kiravać žančyna? Nie! Bolš za toje, žančyny-palityki vielmi składanyja arhanizmy, absalutna niepradkazalnyja».
Adnosna ciapierašniaj palityčnaj situacyi Sakuraŭ havaryŭ bieź pierachodu na asoby i abahulena.
«Ciapier vakoł adna chłuśnia. I vielmi časta ciapier hetaja chłuśnia sychodzić ad dziaržavy».
«Ja chaču dziejańnia zakonaŭ, dziejańnia kanstytucyi ŭ svajoj krainie. Palityčnaj baraćby roŭnavialikich, i spraviadlivaści».
Adnosna Biełarusi jon skazaŭ: «Na maju dumku, Biełaruś pa svajoj kultury i sacyjalizacyi najlepš padrychtavanaja da taho, kab ustupić u Jeŭrasajuz». Hetyja słovy zała sustreła apładysmientami. Jak i słovy, što jahony baćka-frantavik kazaŭ, što biełarusy — heta sapraŭdnyja ludzi, pierad jakimi varta ŭstać na kaleni. Ale najbolšyja apładysmienty vyklikała jaho pachvała Śviatłanie Aleksijevič jak vialikaj piśmieńnicy našaha času.
Na sustrečy byli zaŭvažanyja biznesoviec Pavieł Danejka, ekanamist Siarhiej Čały, litaraturaznaŭca Siarhiej Šapran, fotamastak Andrej Lankievič, inšyja viadomyja ludzi.
Na zaviaršeńnie sustrečy i Aleksijevič adkazała na pytańnie z zały, kali ŭžo Biełaruś stanie svabodnaj. «Nichto nam z televizara nie skaža: ciapier vy svabodnyja, — pažartavała jana i paraiła: — Kab dasiahnuć svabody, kožnamu na svaim učastku treba supraciŭlacca».
Voś videazapis sustrečy, zrobleny radyjo «Svaboda»:
* * *
66-hadovy Alaksandr Sakuraŭ pracuje ŭ žanry intelektualnaha kino. Jahonyja filmy «Małoch», «Ciala», «Alaksandra», «Rasiejski kaŭčeh» byli naminavanyja na «Załatuju palmavuju halinu» Kanskaha kinafiestyvalu. A «Faŭst» u 2011 hodzie zdabyŭ «Załaty Leŭ» Vieniecyjanskaha fiestyvalu.
Sakuraŭ u kino składana ekśpierymientuje: jahony «Rasiejski kaŭčeh» [«Russkij kovčieh»] byŭ źniaty adnym sucelnym kadram, biez mantažu.
Sakuraŭ nie prosta ramieśnik kino. Jon intelektuał, jaki zajmaje vyraznuju palityčnuju pazicyju.
U śniežni 2016 hoda jon nie pabajaŭsia na sustrečy z Pucinym u tvar paprasić vyzvaleńnia aryštavanaha ŭ Krymie pa abvinavačvańni ŭ teraryźmie ŭkrainskaha režysiora Aleha Siancova.
U sakaviku 2014 hoda, kali Rasija pahruziłasia va ŭra-patryjatyzm na chvali anieksii Kryma, Sakuraŭ vystupiŭ z zajavaj, u jakoj adznačyŭ, što vykarystańnie vajennaj siły suprać ukraincaŭ budzie mieć niezvarotnyja nastupstvy dla samoj Rasiei. Jon zaklikaŭ rasijan pavažać žadańnie ukraincaŭ žyć asobnaj dziaržavaj: «My nie adzin narod z ukraincami, my roznyja. U nas ŭnutrana roznyja kultury.
Niezdarma ŭkraincy zaŭsiody chacieli žyć asobnaj dziaržavaj. Tak, my blizkija, u nas jość šmat padobnaha, ale heta nie aznačaje, što my adzin narod. Heta zusim nie tak. My roznyja i nam hetuju roznaść treba pavažać i šanavać».
Na vybarach 2016 hoda Sakuraŭ uznačalvaŭ pieciarburhski śpis apazicyjnaj partyi «Jabłyk», pry hetym zastajučysia biespartyjnym.
A ŭ lutym 2017 hoda Alaksandr Sakuraŭ skazaŭ, što rasiejskija palityčnyja kamientatary, a taksama supracoŭniki rasijskaha telebačańnia i radyjoviaščańnia rana ci pozna paŭstanuć pierad Haahskim trybunałam, pakolki jany «źjaŭlajucca pravakatarami, jakija padčas pažaru raskidvajucca zapałkami».
«Jany pavinny być pakaranyja, — dadaŭ Sakuraŭ. — Heta ž prosta złačyncy, jakija pracujuć i na dziaržaŭnych, i na pryvatnych kanałach. I tam, i tam niama nijakaj adkaznaści za padobnyja pavodziny».
