Ujavicie, što padčas ramantyčnaj viačery zapalenaja śviečka ŭpała na kanapu i… ničoha nie zdaryłasia. U sensie abiŭka nie zaharełasia, mebla ŭ poŭnym paradku. Fantastyka, skažacie? Va Univiersitecie hramadzianskaj abarony MNS vas mohuć zapeŭnić, što nie. Staršy inśpiektar siektara mižnarodnaha supracoŭnictva navučalnaj ustanovy Alaksandr Łukjanaŭ razam z kalehami raspracavaŭ sastaŭ, jaki robić tkaniny vohnieŭstojlivymi.
Z vybaram prafiesii chłopiec vyznačyŭsia, možna skazać, sa školnaj party. Jaho baćka 20 hadoŭ prasłužyŭ u MNS, a sam Alaksandr z šostaha kłasa zajmaŭsia pažarnym sportam. Uspaminaje, što napačatku ŭsio davałasia ź ciažkaściu, ale było vielmi cikava. Chłopiec jeździŭ na mižnarodnyja spabornictvy ŭ Polšču, Litvu, atrymaŭ zvańnie kandydata ŭ majstry sportu. I, što dziŭna, paśpiavaŭ dobra vučycca. Univiersitet Alaksandr skončyŭ z dypłomam z adznakaj. Pośpiechi ŭ navučańni i paspryjali tamu, što, kali vybar staŭ pamiž sportam i navukaj, jon vybraŭ apošniaje. Choć školnikam nikoli nie dumaŭ, što budzie mieć spravu z prabirkami.
Paśla mahistratury małady čałaviek pracavaŭ vykładčykam — vioŭ taktyku tušeńnia pažaraŭ i praviadzieńnia vyratavalnych rabot. U navucy jon daśleduje temu vohnieabarony. Ideju navukovaj raspracoŭki padkazała samo žyćcio. Pa statystycy, kala 90 pracentaŭ pažaraŭ adbyvajecca ŭ žyłym siektary, u pamiaškańniach z pastajannym ci časovym znachodžańniem ludziej. Heta prablema praktyčna ŭsich krain. Kali nizkakałaryjnaja krynica ŭzharańnia (niepatušanaja cyhareta, zapałka) traplaje na pavierchniu materyjałaŭ, zaharajecca spačatku ŭ adnym miescy, a potym ahoń raspaŭsiudžvajecca. Kab nie dapuścić pažaru, hety ačah treba łakalizavać. Jak? Zrabić tak, kab abiŭka kanapy ci dyvan nie zaharalisia! Dla hetaha ich možna apyrskvać na vytvorčaści śpiecyjalnym sastavam.
— Naša zadača — nadać poliefirnym materyjałam pastajannuju vohnieŭstojlivaść. Važna, kab sastaŭ, jakim budzie apracoŭvacca tkanina, nie vymyvaŭsia. Tamu jaho treba ŭkaranić na ŭzroŭni malekuł. Sastaŭ maje niearhaničnuju pryrodu, a značyć, nietaksičny. I niealerhienny: navat kali trapić na skuru ŭ kancentravanym vyhladzie, nijakaj škody nie budzie, — raskazvaje Alaksandr.
Raspracoŭka zaniała kala troch z pałovaj hadoŭ. Było praviedziena bolš za 60 varyjantaŭ sintezu, pierš čym atrymali patrebny pa jakaściach sastaŭ. Jon, darečy, byŭ užo aprabavany i na vytvorčaści — u łabaratoryi tekstylnaj kampanii «Mahateks».
Treba skazać, što zamiežnyja anałahi takich sastavaŭ (šviejcarski, niamiecki, amierykanski) isnujuć. Ale biełaruski varyjant, adznačaje Alaksandr, maje šerah pieravah.
— Zamiežnyja sastavy nanosiacca na tkaninu pry tempieratury kala 190 hradusaŭ, a my vyjšli na režym u 154—160 hradusaŭ. Da taho ž apracoŭka našym praduktam zajmaje ŭ dva razy mienš času. U maštabach vytvorčaści, dzie kiłamietry materyjału, heta dastatkova surjoznaja ekanomija.
Z hetym prajektam chłopiec udzielničaŭ u respublikanskim konkursie «100 idej dla Biełarusi», pradstaŭlaŭ jaho ŭ Kitai, na Forumie rehijonaŭ u Maskvie, na XIX Suśvietnym fiestyvali moładzi i studentaŭ u Sočy. Zamiežnyja kalehi zacikavilisia našaj raspracoŭkaj.
Ciapier vyratavalny sastaŭ pašpartyzujuć. Całkam mahčyma, što dyvany i štory, jakija nie harać, źjaviacca ŭ biełaruskich damach užo praz hod. Raspracoŭka moža znajści prymianieńnie i na vytvorčaści abmundziravańnia vajskoŭcaŭ, formy elektramantažnikaŭ, zvarščykaŭ.
Sioleta, darečy, Alaksandr Łukjanaŭ staŭ jašče i najlepšym maładym śpiecyjalistam pravaachoŭnych orhanaŭ, ustanoŭ i padraździaleńniaŭ pa NS u Minsku. Pryznajecca, prafiesija ratavalnika nakładaje adbitak: źviartaješ uvahu na parušeńni patrabavańniaŭ pažarabiaśpieki, navat kali zajazdžaješ na zapraŭku. Naprykład, na toje, što aŭtamabilisty zalivajuć paliva ŭ płastykavuju taru, nie razumiejučy, što z-za statyčnaj elektryčnaści moža ŭźniknuć uzharańnie.
— Pryborka ŭ domie — taksama elemient biaśpieki. Bo pry ŭźniknieńni iskry słoj pyłu spryjaje raspaŭsiudžvańniu ahniu.
— U vas doma, napeŭna, zaŭsiody idealny paradak?
— Viadoma, — śmiajecca Alaksandr. — Pryvivaju kulturu biaśpieki jašče i rodnym. Kali naviedvaju babulu, hladžu, kab u jaje doma ŭsio było zroblena pa praviłach biaśpieki. Ty musiš być prykładam. U nas i na słužbie taki pryncyp.
