Reljef Marsa naturalny (źleva) i z vadoj va ŭjaŭleńni mastaka (sprava)
Niadaŭnija nazirańni za Marsam pry dapamozie teleskopaŭ pakazali, što za minułyja 3,7 miljarda hadoŭ Mars straciŭ stolki vady, kolki chapiła b dla taho, kab pakryć usiu pavierchniu čyrvonaj płaniety akijanam taŭščynioj u 140 mietraŭ. Kudy źnikła hetaja vada, navukoŭcy sprabujuć vyśvietlić, vyvučajučy staražytnyja marsijanskija mietearyty.
Hrupa daśledčykaŭ z Oksfardskaha ŭniviersiteta źviarnuła ŭvahu na cikavuju asablivaść samych staražytnych marsijanskich mietearytaŭ: ich parody zusim nie padobnyja ni pa kolery, ni pa struktury i składu na tyja minierały, jakija siońnia znachodziać na pavierchni Marsa roviery Curiosity i Opportunity. U pryvatnaści, u ich utrymlivajecca vialikaja kolkaść tak zvanych asnoŭnych hornych parod, i vielmi mała złučeńniaŭ z atamami kisłarodu i inšych akiślalnikaŭ.
Heta našturchnuła daśledčykaŭ na dumku, što chimičny skład parod na Marsie moh prykmietna pamianiacca ŭ apošnija 4 miljardy hadoŭ pad uździejańniem kaśmičnych pramianioŭ, soniečnaha vietru i vadkaje vady.
«Kruhavarot parodaŭ u nietrach Ziamli pieraškadžaje rezkim źmienam u kancentracyi vady na pavierchni płaniety, bo «lišniaja» vilhać vyvodzicca z parod da taho, jak jany dasiahajuć mantyi. Na Marsie kruhavarotu parodaŭ niama, i jaho vody pastajanna ŭzajemadziejničali z bazaltavymi łavami, farmujučy bahatyja vadoj minierały. U vyniku abličča Marsa pamianiałasia, i płanieta stała suchoj i źniežyviełaj», — zajaviŭ adzin z daśledčykaŭ Džon Uejd.
U vyniku hetaha vialikaja častka vady Marsa mahła nie vyparycca ŭ kosmas, jak ličyć siońnia bolšaść płanietołahaŭ, a «vyciekčy» u jahonyja nietry, dzie jana chavajecca i dahetul. Nastupny marsijanski rovier NASA, jak spadziajucca aŭtary artykuła, dapamoža pravieryć, ci tak heta.
