Dla režysiora Juryja Dzivakova i dramaturha Andreja Ivanova minuły hod byŭ vielmi «haračym». Skandały i pośpiechi zrabili ich supracu ŭ śpiektakli «Kryžovypachodździaciej» nadzvyčaj cikavaj, choć i pačałasia jana zadoŭha da zhadanych skandałaŭ.
Pjesa była napisana ŭ ramkach dramaturhičnaj łabaratoryi 2016 hoda i ŭvosień prezientavana jak čytka na scenie Centra biełaruskaj dramaturhii. Hety režysiorski eskiz atrymaŭsia nastolki paśpiachovy, što navat trapiŭ u vyniki hoda pa viersii biełaruskich krytykaŭ.
Dzivakoŭ paśla hetaha paśpieŭ pastavić na małoj scenie Kupałaŭskaha «Vojceka», jaki vielmi palubiŭsia akcioram i publicy, ale volaj mastackaha kiraŭnictva byŭ źniaty z repiertuaru.
Pjesa Andreja Ivanova «S-učylišča» trapiła va ŭsie mahčymyja pieraliki najlepšych pjes hoda.
Fota Ihara Čyščeni, facebook.com.
I voś Centr vykanaŭčych mastactvaŭ «Art-karparejšn» pradstaviŭ poŭnuju viersiju śpiektakla «Kryžovypachodździaciej».
Treba adrazu skazać, što śpiektakli Juryja Dzivakova zaniali nišu teatralnaha ekśpierymientu ŭ Biełarusi. Ekśpierymient tut majecca najpierš u sensie pašyreńnia miežaŭ taho, što my razumiejem teatram. Biez tradycyjnych kaściumaŭ, biez dekaracyj, pad dyskatečnuju muzyku — heta moža być teatram. Kali akciory kažuć adno, a na scenie adbyvajecca inšaje — heta teatr. Kali čatyry akciory hrajuć za tuzin hierojaŭ — heta teatr. Kali hałoŭny hieroj tak i nie źjaŭlajecca na scenie — heta taksama teatr. Niezdarma Dzivakoŭ pracuje ź cikavymi i aktualnymi dziejačami biełaruskaha sučasnaha mastactva.
Videa rabiła viadomaja ŭ kuratarskich kołach Dzina Daniłovič, imia kampazitara Eryka Arłova-Šymkusa taksama viadoma siarod admysłoŭcaŭ u muzycy, za vizualnuju daminantu śpiektakla, jakaja vyhladaje dla śpiektakla pieršasnaj, adkaznaja žonka režysiora — Taćciana Dzivakova, teatralnaja mastačka, niezasłužana abdzielenaja ŭvahaj.
Jość całkam adpracavanaja kanviencyja taho, jak pryniata rabić sučasnuju pjesu, i Jury Dzivakoŭ lohka i biez žalu ad jaje adychodzić. Jaho režysura poŭnaja hipierbały, farsu, karnavału, akciorskaha ekstazu i histeryki. Dzivakoŭ nie idzie za aŭtaram, a stvaraje na scenie svaju atmaśfieru, svoj čaroŭny i varjacki śviet, u jakim mahčyma ŭsio.
Fota Ihara Čyščeni, facebook.com
Usio najpierš mahčyma dla akcioraŭ. Va ŭsich teatralnych skandałach, jakija, na žal, supravadžali Juryja Dzivakova apošnim časam, akciory byli na jaho baku. Čamu? Bo dla akciora voś nazvanaje «pašyreńnie miežaŭ» samaje važnaje, bo jon moža ŭśviadomić svaje ŭłasnyja miežy jak asoby.
U śpiektakli zaniaty tolki čatyry artysty, jakija stała pracujuć u Teatry biełaruskaj dramaturhii, i jany vykonvajuć niejmavierny abjom pracy, hrajuć uvieś tuzin dziejnych asob, a niekatorych hierojaŭ vykonvajuć pa čarzie.
Vielmi niazvykła bačyć u takim śpiektakli Vieraniku Busłajevu, jakoj, vidać, ciesna ŭ tych rolach, što prapanujuć joj zvyčajna ŭ teatry.
Cudoŭny duet atrymaŭsia ŭ Dźmitryja Davidoviča i Illi Jasinskaha, jakija, zdajecca, pryrodžanyja dla taho, kab ihrać u takoj maniery hipierbały.
Maryna Dziamidčyk-Zdarankova taksama vyjaviłasia aktrysaj šyrokaha emacyjnaha dyjapazonu i zadaje važny akcent dla akciorskaha ansamblu.
Takoje adčuvańnie, što hrupa artystaŭ skłałasia zusim vypadkova, ale pamiž imi spracavała niejkaja chimija. Pry hetym ich vykanańnie nie treba ličyć za pražyvańnie charaktaraŭ, jość taki tezis madernisckaha teatra, što akcior — heta samy dziejsny elemient scenahrafii. Dyj pjesa napisana takim čynam, što mienavita taki padychod akazvajecca słušny.
Uvohule, naśpieła nieabchodnaść surjoznaj razmovy pra pjesy Andreja Ivanova, jaki pachodzić z Bresta, ale jaho tvory adnolkava paśpiachova iduć u Paŭdniovaj Amierycy, Francyi, bałtyjskich krainach i Rasii. Ivanoŭ vydatna stylizuje rečaisnaść, dobra ŭmieje stvaryć strukturu, tak što siužet i saspens tryvajuć da samaha kanca. Ivanoŭ u dobrym sensie kanjunkturny piśmieńnik, jon lubić i ŭmieje pisać na złabadzionnyja temy.
Pjesa pra kryžovy pachod dziaciej źniešnie vyhladaje takoj satyraj na abražanyja relihijnyja pačućci, ale tam vielmi važny momant, što hałoŭny hieroj padziej, chłopčyk Stefan, jaki i raspačynaje kryžovy pachod dziaciej, tak i nie źjaŭlajecca ŭ dziei žyŭcom. Na scenie my bačym, tolki jak jaho abmiarkoŭvajuć, tolki recha historyi, tolki toje, jak hałoŭnyja padziei składvajucca i na što paŭpłyvali. Tradycyjna tut značna ciažej vybudavać dzieju, bo i pratahanista nie vidać i asnoŭnyja kanflikty vyrašajucca niedzie tam, za scenaj. Ale mienavita hetaja składanaść robicca dla Juryja Dzivakova adpraŭnym punktam dla śpiektakla.
Hledačam razdajuć libreta, jak u opiernych i baletnych śpiektaklach.
Režysior praciahvaje miesca dziei ŭzdoŭž zała OK-16 takim čynam, što atrymlivajecca takaja darožka, jak na demanstracyi pakazu mod, hledačy siadziać takoj vyciahnutaj litaraj «P», i heta nie tak zručna, kab raźbiracca ŭ pierypietyjach siužetu, ale možna razhladać artystaŭ, ich kaściumy, što jany robiać, i voś heta robicca bolš važnym za historyju.
Takim čynam, Dzivakoŭ nie pakazvaje nam historyju, jak heta musić być u teatry, jon, pa sutnaści, pierakazvaje nam jaje, ale jon pakazvaje nam, u što pieratvarajecca našaje spažyvańnie hetaj samaj historyi.
Fota Ihara Čyščeni, facebook.com.
My bačym na scenie taki vobraz sučasnaj miedyjaprastory, dzie ŭnutranyja prajekcyi na padziei daŭno zasłanili sami padziei. Heta taki revanš epochi «miedyjnaści». Kamienty važniejšyja za pasty, čytačy važniejšyja za aŭtara, reakcyja važniejšaja za padziei. Voś, naprykład, dzieci haładajuć, hrajuć u aviečak, marać pra ježu i pačynajuć pažyrać jaje na stolikach, rasstaŭlenych pa darožcy. Hetaje pahłynańnie (pa-pieršaje, nie realnaje, a ŭjaŭnaje pa historyi, pa-druhoje, nie dziela taho, kab nasycicca, a jak niejkaja narkatyčnaja zaležnaść, sproba realizavać siabie) ciahniecca ŭvieś śpiektakl. Nasycić hety hoład niemahčyma. Pa sutnaści, śpiektakl moh by być biaskoncym, jaho prosta spyniajuć.
Biezumoŭna, pierad tym, jak pajści na hety śpiektakl, nieabchodna padrychtavacca. Prynamsi, padzivicca na fotazdymki. A kab atrymać asałodu ad jaho, pieradam paradu adnaho z hledačoŭ u fejsbuku: «Ja pasprabavaŭ pierastać čakać liniejnaha razhortvańnia padziej, šukać zakładzienyja sensy ŭ siužecie i niejkuju maral, a skancentravaŭsia na vizualnym šerahu, rytmie śpiektakla, niečakanym i miescami supiarečlivym simvaliźmie. I, pryznajusia, heta byŭ kajf! Kožnaja mizanscena — jak asobny pierformans».
