Usialenski Patryjarch Varfałamiej I.
Toje, što aficyjny Kijeŭ ŭ asobie prezidenta i Viarchoŭnaj Rady Ukrainy, a taksama ŭsie biskupy Ukrainskaj Pravasłaŭnaj Carkvy Kijeŭskaha Patryjarchatu (UPC KP) dy niekananaičnaj Ukrainskaj Aŭtakiefalnaj Pravasłaŭnaj Carkvy (UAPC) źviarnulisia da Usialenskaha Patryjarcha Varfałamieja z chadajnictvam ab nadańni Ukrainskaj Carkvie aŭtakiefalii, toje, što hetaje chadajnictva adkryta padtrymali niekatoryja biskupy Ukrainskaj Pravasłaŭnaj Carkvy Maskoŭskaha Patryjarchatu, nie na žart ustryvožyła carkoŭnyja i śvieckija ŭłady Rasii. Tryvohi dadało i toje, što Ŭsialenski (jon ža Kanstancinopalski) Patryjarchat, pryniaŭ hety zapyt Kijeva.
Nie mahło nie ŭstryvožyć Maskvu i toje, što paśla ŭkrainskaha zvarotu Varfałamieja razam pryniali prezident i ministr zamiežnych spraŭ Turcyi.
Usim viadoma, što Ankara maje niemały ŭpłyŭ na pavodziny Patryjarcha. Niama sumnievaŭ, što padčas sustrečy abmiarkoŭvałasia i ŭkrainskaje pytańnie. Adnosiny pamiž Rasijaj i Turcyjaj ciapier nie samyja lepšyja. Tut i peŭnyja roznahałośsi ŭ siryjskim pytańni, i rasijski teror u dačynieńni da krymskich tataraŭ, i palityka Kramla ŭ dačynieńni da ciurkamoŭnych narodaŭ Rasii…
Nacisnuć na Ankaru ciapier Maskva nie moža. Značyć, čakać taho, kab Ankara pajšła na sastupki Maskvie i nacisnuła na Fanar nie vypadaje.
Pa ŭsim vyhladaje, što Ankara nie suprać taho, kab Fanar vydaŭ tomas ab aŭtakiefalii Pravasłaŭnaj Carkvie va Ukrainie.
Viedama, Fanar navat pry žadańni nadać aŭtakiefaliju Ukrainskaj Carkvie budzie kansultavacca ź inšymi aŭtakiefalnymi pravasłaŭnymi cerkvami. Heta treba, kab paźbiehnuć raskołu ŭ suśvietnym pravasłaŭi.
Sa svajho boku, Maskoŭski Patryjarchat taksama pačaŭ aktyŭnyja pieramovy ź inšymi cerkvami.
Jašče ŭ kancy krasavika mitrapalit Kijeŭski i ŭsiaje Ukrainy Anufryj sustreŭsia ŭ Jerusalimie z pradstajalnikam tamtejšaj Carkvy Fieafiłam III. 4 traŭnia sponsar UPC MP, ukrainski deputat Vadzim Navinski sustrakaŭsia ź mitrapalitam Varšaŭskim i ŭsiaje Polščy Savam. U padarožža adpraviŭsia i «pravaja ruka» pradstajalnika RPC, staršynia adździeła zamiežnych carkoŭnych suviaziaŭ RPC mitrapalit Iłaryjon (Ałfiejeŭ). 5 traŭnia jon sustreŭsia z druhoj asobaj u suśvietnym pravasłaŭi — Papam i Patryjarcham Aleksandryjskim Fieodaram II, 6 maja — z pradstajalnikam Kiprskaj Carkvy Chryzastomam II, a 7 maja — z Patryjarcham Jerusalimskim. Ci značacca ŭ jahonym hrafiku sustrečy z patryjarchami Antyjachijskim, Hruzinskim, Sierbskim, Rumynskim dy archibiskupam Afinskim i ŭsiaje Ełady, pakul što nie viadoma. Zrešty, u Siryju, da Patryjarcha Antyjachijskaha Jana Ch, možna i nie jechać: toj vykažacca tak, jak jamu paraić Bašar Asad, a siryjski dyktatar ciapier šmat u čym zaležyć ad Maskvy.
Nie biez błasłavieńnia Kiryła mitrapalit Iłaryjon zajmajecca adkrytym šantažom. Pierad pajezdkaj da ŭschodnich patryjarchaŭ jon zajaviŭ, što kali UPC KP i UAPC atrymajuć ad Kanstancinopalskaj Carkvy žadany tomas, «raskoł u pravasłaŭi možna budzie paraŭnać ź Vialikim raskołam 1054 hoda» (tady, nahadaju, adbyŭsia raskoł pamiž Zachodniaj, Rymskaj, Carkvoj i cerkvami Uschodu).
Pahrozy Iłaryjona nie strašnyja dla Fanara. U Pravasłaŭi i tak niama adzinstva. Bałharskaja Carkva maje supiarečnaści ź Sierbskaj, Rumynskaja Carkva — supiarečnaści z Maskoŭskim Patryjarchatam u Małdovie, Antyjachijskaja Carkva — supiarečnaści ź Jerusalimskaj, Eładskaja — peŭnyja supiarečnaści z Kanstancinopalskaj… Dla Fanara važnaja aryfmietyčnaja bolšaść. Ad taho, što pradstaŭniki Antyjachijskaj, Bałharskaj, Hruzinskaj cerkvaŭ i RPC nie źjavilisia ŭ 2016 hodzie na Śviaty i Vialiki Usiepravasłaŭny Sabor na Krycie, Sabor u svaim statusie ničoha nie straciŭ.
I, choča taho Maskva ci nie, kanstancinopalski Patryjarch byŭ, jość i budzie Usialenskim, a Kanstancinopalskaja Carkva — Carkvoju-Maci dla Ukrainy (i dla Biełarusi ź Litvoju i Łatvijaj taksama).
U toj samy dzień, kali mitrapalit Iłaryjon vystupiŭ z pahrozaj, vykanaŭca abaviazkaŭ ministra achovy zdaroŭja Ukrainy «vypadkova» sustrełasia z Varfałamiejem u stambulskim aeraporcie. I Patryjarch raskazaŭ joj, što «adčuvaje vialiki cisk» va ŭkrainskim carkoŭnym pytańni. Ale heta, dypłamatyčna skazaŭ Patryjarch, nie pieraškodzić pryniać pravilnaje rašeńnie.
Jakoje budzie rašeńnie Varfałamieja i Sinoda Kanstancinopalskaj Carkvy, u niemałoj stupieni zaležyć nie tolki ad pazicyi Ankary i bolšaści aŭtakiefalnych pravasłaŭnych cerkvaŭ, nie tolki ad taho, nakolki pierakanaŭča budzie ŭździejničać na inšyja cerkvy mitrapalit Iłaryjon (a jon, chodziać čutki, udziejničaje i valutaj), ale i ad Kijeva. A ŭ Kijevie ŭžo katory raz razharajucca žarści.
Darmo, što ŭsie biskupy UPC KP i UAPC padpisali chadajnictva ab aŭtakiefalii, poŭnaha adnadumstva pamiž hetymi jurysdykcyjami jak nie było, tak i niama.
Svajho času ŭžo abviaščałasia ab namiery hetych cerkvaŭ abjadnacca, adnak na pieraškodzie abjadnaŭčamu pracesu paŭstała postać pradstajalnika UPC KP Fiłareta, jaki chacieŭ zastacca i na čale abjadnanaj Carkvy.
UAPC pa-raniejšamu suprać Fiłareta. Pra heta 4 maja zajaviŭ archibskup Charkaŭski i Pałtaŭski Afanasij. «Maładoje vino ŭ staryja miachi nie nalivajuć», — skazaŭ jon i daŭ zrazumieć, što na čale novaj struktury, jakoju budzie abjadnanaja Ukrainskaja Carkva, pavinien stajać novy čałaviek. Na nastupny dzień vykazaŭsia i Fiłaret. Jon zajaviŭ, što pavinien zastacca na svaim pasadzie i paśla nadańnia aŭtakiefalii, a što aŭtakieflija budzie nadadzienaja, jon nie sumniavajecca. Hetaja zajava Fiłareta nie moža nie vyklić admoŭnuju reakcyju ŭ UAPC. Suprać Fiłareta mohuć vykazacca i biskupy Ukrainskaj Pravasłaŭnaj Carkvy Maskoŭskaha Patryjarchatu, jakija padrymłvajuć ideju aŭtakiefalii.
Pazicyja Fiłareta moža pryvieści da taho, što Varfałamiej paprostu ŭmyje ruki: nie chočacie abjadnoŭvacca — nie atrymajecie tomas ab aŭtakiefalii.
Zrešty, va ŭładzie Sinoda Kanstancinopalskaj Carkvy pradpisać jepiskapatu Kijeŭskaha Patryjarchatu i UAPC pravieści sabor i abrać pradstajalnika novaj Carkvy ŭ adpaviednaści z kanonami i tolki paśla jaho abrańnia ŭručyć tomas. Taki varyjant byŭ by samy aptymalny. Pry takim varyjancie chutka vyśvietliłasia b, što dla Fiłareta i mitrapalita Makaryja (pradstajalnik UAPC) važniejšaje: kananičnaja aŭtakiefalija Ukrainskaj Carkvy ci ichnija pasady.
A tym časam pravasłaŭnaja Biełaruś naziraje, vyčekvaje. I, jak padajecca, čarhovy raz hublaje svoj šanc choć by na aŭtanomiju.
