Ja vam bolš skažu. Pisać małady biełarus vučycca, stasujučysia sa svaimi hadžetami, ličyć — sprabujučy nakapić na hadžet. Nie viedajučy litar i aryfmietyki, nie vyznačyšsia, što tabie bolš pasuje — pryłada na Android za $400 ci na IOS za $600. Nie znajučy litar, ty navat u Facebook nie załahinišsia, nie kažučy ŭžo pra «VKantakcik» ci «Adnakłaśniki».
Jakija funkcyi adyhryvaje ŭ žyćci biełarusaŭ škoła na sučasnym etapie?
1. Rańniaja sacyjalnaja stratyfikacyja. Papiaredniaje vyznačeńnie, chto z padletkaŭ idzie ŭ armiju jašče da adkosu praz univiersitet, a kaho zabirajuć paźniej, na miažy vajskovych zboraŭ aficeraŭ zapasu.
2. Nahlad za nastrojami ŭ baćkoŭskim asiarodku. I kali baćki niejkija niestabilnyja ci prosta čakanutyja na ŭsiu hałavu — biełaruskamoŭnyja, naprykład, — škoła daje pieršy sihnał u orhany apieki. Kab daloka nie adychodzili.
3. Jak miesca praviadzieńnia vybaraŭ i respublikanskich refierendumaŭ, u jakim niepasredna ŭstaloŭvajucca skryni dla hałasavańnia. Samaja hałoŭnaja rola ŭ žyćci našaha hramadstva.
Vidavočna, što dla zadavalnieńnia hetych troch prostych patrebaŭ škoła ŭ tym vyhladzie, u jakim ciapier na jaje marnujucca muljony narodnych srodkaŭ, nie padychodzić. Vidavočna, treba niešta radykalna mianiać.
Pa-pieršaje, ci treba nam zabirać chłopca ŭ škołu na ŭvieś hod? Bo ŭ pieryjad viasnovych i vosieńskich palavych rabot na hlebie patrebnyja ruki.
A kraina ŭ nas — i heta viedaje luby bijołah, jaki nie adbiŭ sabie hałavu kolčatymi čarviami — ahrarnaja. To, moža, varta było b zabirać u škołu jak na zbory? Na samyja paskudnyja tydni hoda, kali i ŭ pachod nie schodziš i baćkam na razorach nie dapamožaš?
Śniežań, studzień, luty. Moža, krychu listapada. Moža, pałovu sakavika. Voś tut vam — škoła. Uvieś astatni čas padletak zajmajecca žyćciom, a nie škołaj. Jak było raniej. Za našymi pradziedami.
Što tyčycca pieraliku dyscyplin, to absalutna vidavočna, što siońniašnija maładziony nie hatovyja da žyćcia. I ładna b tolki lampačku nie viedali jak zakrucić. Jany ž navat koła na aŭtamabili nie zamieniać. A dzieŭka hałubca nie źlepić, farš na kakletu nie pierakrucić. Voś čamu treba vučyć, a nie čarviam. Kab u darosły ŭzrost prychodzili ŭžo całkam padrychtavanymi dla siamiejnaha žyćcia. Kab zabacali kaklet, ukrucili lampačku — i preč nachvih z baćkoŭskaj šyi. Davajcie! Razmnažajciesia! Rabicie jašče biełarusaŭ!
I, kaniečnie, stolki matematyki narmalnamu čałavieku ŭ žyćci nie treba. Matematykaj naohuł tolki vybranych treba zaparvać — u śpiecyjalnych ajci-kałonijach dla niepaŭnaletnich. Tak, kab užo paźniej, pastaleŭšy, jany adrazu išli pa etapie: niechta — majnić, niechta — čalicca ŭ PVT, niekaha pradavać za miažu.
Zaŭvažym: akramia pažadanych i niepažadanych dyscyplin u škołach musiać być vyznačanyja jašče j dyscypliny škodnyja. Takija, jakija treba vykaraniać i zamiaščać pracaj i fizkulturaj. Pradmiety, jakija prosta niezrazumieła jak trapili ŭ našu škołu. Naprykład — anhlijskaja mova. Voś navošta hramadzianinu takoj krainy, jak Biełaruś siońnia, anhlijskaja mova? Ź inšaziemcami kantačyć? Dziaržaŭnyja tajamnicy pradavać? Špijonskija suviazi vybudoŭvać? Kudy hladziać tyja, kamu treba hladzieć?
Ci voźmiem chimiju. Navošta školniku — čałavieku maładomu i jašče niapeŭnamu ŭ žyćciovych aryjencirach — takaja niebiaśpiečnaja reč, jak chimija? Ci, moža, niechta z układalnikaŭ prahram pierahladzieŭ zamiežny kinasieryjał Breaking Bad?
Samaje hałoŭnaje: škoła — heta absalutna vidavočna hady, vykinutyja ŭ čałavieka z žyćcia.
Luby, chto siadzieŭ na ispycie z udziełam śviežych biełaruskich abituryjentaŭ, čuŭ ich adkazy na praściutkija pytańni, z hetym lohka pahodzicca. Dyk kali my prosta biarom i vykidvajem z žyćcia padletka niekalki hadoŭ — ci nie lepiej zrabić, kab tych hadoŭ było jak najmieniej?
Ci nie naśpieŭ čas ad dziesiacihadovaj bieśpierapynnaj adukacyi viartacca da čatyrochhadovak pa niekalki miesiacaŭ u hodzie? Tak, paŭtarusia, užo było litaralna jakich 150 hadoŭ nazad. I što, drenna žyli? Dobra žyli! Chiba cara nie lubili? Dyk lubili, naturalna!
To kidajcie vy ŭsich hetych čarviakoŭ i navučycie čałavieka asnoŭnamu: paśvić śvińniu, aśviatlać žyllo łučynaj, kałoć drovy, naradžać dziaciej. I panoŭ pavažać. Biez hetaha ničoha dobraha nie atrymajecca.
