Apošni hod adznačyŭsia niečakanaj chvalaj papularnaści biełaruskich kalapalityčnych błohieraŭ. Paśla suicydu mahiloŭskaha daišnika hihanckuju aŭdytoryju nabraŭ 21-hadovy Nexta (Ściapan Puciła). Amal 130 tysiač čałaviek padpisalisia na błoh Marata Minskaha. U Breście na chvali «akumulatarnych pratestaŭ» peŭnuju vahu nabraŭ błoh Siarhieja Piatruchina, u Homieli zapisvaje videaroliki miascovy błohier Arciom Šaparaŭ.
Ale niadaŭna šerahi błohieraŭ papoŭniŭ jašče adzin — 41-hadovy hamialčuk Siarhiej Cichanoŭski, aŭtar kanała «Strana dla Žiźni». Cichanoŭski pazicyjanuje siabie jak paśpiachovy biznesoŭca, jaki pajšoŭ u błohiery, bo dastała žyć «u hetaj dupie, dzie paŭsiul biezhaspadarčaść».
Siarhiej Cichanoŭski
Pry hetym, u adroźnieńnie ad inšych błohieraŭ, Cichanoŭski nieachvotna kantaktuje sa ŚMI, admaŭlajecca ad intervju i razmovaŭ pra siabie. Viadoma, što jon amal uvieś čas pravodzić u Homieli. Siamja ž jaho žyvie ŭ Minsku.
Kantent: ad biznesoŭcaŭ da apazicyi
Cichanoŭski zavioŭ videabłoh tolki ŭ 2019 hodzie. Pieršyja videa źjavilisia ŭ siaredzinie sakavika, a siońnia ŭ jaho bolš za 37 tysiač padpisčykaŭ — dla Biełarusi vynik vielmi niebłahi. Roliki nabirajuć pa niekalki dziasiatkaŭ tysiač prahladaŭ, samyja papularnyja pa 100-130 tysiač.
Cichanoŭski śćviardžaje, što zdymaje pa try videaroliki štodnia (!). Sapraŭdy, aktyŭnaść u błohiera nadzvyčajnaja, novyja videa źjaŭlajucca kožny dzień — intervju sa standartnymi apazicyjnymi piersanažami (Statkievič, Sieviaryniec, Kanapackaja), žyvyja strymy razmovaŭ z kandydatami ŭ deputaty ad niezaležnych partyj, abmiarkoŭvajucca prablemy biznesu i sacyjalnyja prablemy, viaducca hutarki z paśpiachovymi pradprymalnikami siaredniaj ruki…
Niekatoryja hutarki ź biznesoŭcami vyhladajuć rekłamnymi. Ale ž pradstaŭniki kampanij zapeŭnili «Našu Nivu», što nijakich hrošaj Cichanoŭskamu nie płacili.
Ciapier Cichanoŭski źbiraje hrošy na novaje abstalavańnie, ź jakim, jak jon kaža ŭ adnym ź videa, «možna budzie prychodzić da čynoŭnikaŭ i zadavać im pytańni ŭ žyvym efiry» ci štotydzień vydavać «naviny biez rekłamy i cenzury».
«Suma patrebna vialikaja, ale jość varyjanty zdymać z bolš prostym abstalavańniem. Usio zaležyć ad taho, nakolki mienavita vam patrebnyja pieramieny ŭ našaj krainie. U ličbach heta ad 4 da 80 tysiač biełaruskich rubloŭ», — zajaŭlaje błohier.
Na płatformie «Vulej» ludzi pieraviali jamu ŭžo 6500 rubloŭ. Niabłaha.
U jakaści padziaki achviaradaŭcam prapanujecca mierč błoha «Strana dla Žiźni». Kali pieravieści bujnuju sumu, možna raźličvać na karotki videarolik pra prablemy, jakija vas cikaviać ci pra vaš biznes (300 rubloŭ). Daŭžejšaje videa z harantavanaj kolkaściu prahladaŭ i prasoŭvańniem kaštuje daražej: za 1000 rubloŭ błohier harantuje 30 tysiač prahladaŭ, za 2400 rubloŭ — 100 tysiač prahladaŭ.
Biznes: rekłama i klipy dla rasijskaj papsy
Cichanoŭski amal u kožnym svaim videa nahadvaje, što jon pradprymalnik. Jakim ža pradprymalnictvam jon zajmajecca?
Sam Cichanoŭski kaža, što ŭžo 15 hadoŭ zdymaje rekłamu, jamu naležyć studyja pa vytvorčaści videakantentu «Kompas».
Studyja pracuje jak u Biełarusi, tak i va Ukrainie i Rasii. Moža, pamiatajecie rekłamu biełaruskaha turapieratara «Tez-Tur» z repieram Siarohaj? Jaje rabiŭ jakraz «Kompas». Taksama «Kompas» zdymaŭ klipy rasijskamu pop-hurtu «Prapahanda» i komiku i šoumienu Arturu Piražkovu (Alaksandru Revu).
Raniej źmiest sacsietak Cichanoŭskaha byŭ zusim inšym. Heta siońnia tam videahutarki z Anisim ci Sieviaryncam. A jašče hod-dva tamu staronka budučaha błohiera była zapoŭnienaja zdymkami z pajezdak pa śviecie i sumiesnymi fota z pradstaŭnikami rasijskaha šou-biznesu.
Siońnia na sajcie studyi ŭkazanyja ofisy ŭ Minsku, Homieli, Maskvie i Kijevie. «Naša Niva» patelefanavała pa ŭkazanych numarach. U Maskvie słuchaŭku źniali, ale paśla pieršaha ž pytańnia kinuli. Surazmoŭca navat admoviŭsia nazvacca — dziŭnavata dla paśpiachovaj studyi.
U Kijevie adkazała maładaja žančyna. «Studyja «Kompas» pracuje ŭ Rasii i Biełarusi. Ja nie supracoŭnica «Kompasa», prosta znajomaja Cichanoŭskaha. Moj numar ukazany, kab, kali źjaviacca klijenty, nakiravać ich da jaho», — paviedamiła jana.
Pa minskim numary padniaŭ sam Cichanoŭski. Jon u čarhovy raz paŭtaryŭ: intervju nie daje, havaryć pra svoj biznes nie choča.
«Z hetaha hoda ja vielmi mała zajmajusia svaim biznesam. Kampanii pracujuć, ale sam ja hetym užo amal nie zajmajusia. I ŭ rolikach ja nie rekłamuju svoj biznes i nie chacieŭ by jaho rekłamavać, — kaža Cichanoŭski. — Siońnia jość niekatoryja kantrakty, jakija ja vykonvaju, — rekłamnyja roliki, videa… Ale ja ŭ zdymkach nie ŭdzielničaju. Ja znachodžusia ŭ Biełarusi i amal uvieś svoj čas ja addaju błohu.
Niekatoryja kalehi pra mianie kažuć: heta kamiercyjny prajekt. Ale čamu? Ja z błoha ani kapiejki nie zarablaju, tolki ŭkładvaju tudy siły. Jutub ja nie manietyzuju, u mianie rekłama adklučanaja. Ja choć z kaho ŭziaŭ chacia b dalar? Nie.
A voś hetyja tavaryšy, jakija pra mianie kažuć, — va ŭsich ich jość prajsy na raźmiaščeńnie rekłamy. Jany robiać płatnyja roliki. Dyk chto tady kamiercyjny prajekt?
Ludzi, jakija tak pra mianie kažuć, jany i źjaŭlajucca kamiercyjnymi prajektami. A ja rablu ŭsio na poklič serca».
«Kułacki» dom: bujnyja płany i biełaruskaja realnaść
Praŭda, da pačatku svajoj błohierskaj karjery Cichanoŭski nie curaŭsia biełaruskich ŚMI. Pra jaho ŭ 2017 hodzie zrabiŭ vialiki materyjał partał «Anłajnier»: Cichanoŭski nabyŭ były «kułacki» dom u vioscy Aharodnia-Homielskaja, što pad Dobrušam. Addaŭ za jaho $2200.
Budučy błohier raskazvaŭ žurnalistam, što dom možna adramantavać i zrabić u im hatelčyk ci chosteł z kaviarniaj i kramaj. Mahčymaj metavaj aŭdytoryjaj mahli b być, naprykład, relihijnyja pałomniki, jakija pryjazdžajuć u susiedniuju Karmu pakłanicca moščam śviatoha Iaana Karmianskaha. Ale nie tolki jany.
«Chaču stvaryć tut nie prosta ahrasiadzibu, a kompleks, dzie znajšli b cikavyja i karysnyja zaniatki i darosłyja, i dzieci. Kab možna było paznajomicca ź niejkimi ramiostvami, niešta zrabić samomu, pakatacca na kani, palatać na samalocie, źjechać zimoj z hary — vy ž bačyli, jakija tut pahorki!.. Znoŭ ža, da Rasii piać chvilin krokam, usie ich sotavyja apieratary prymajucca — taksama plus dla nas, budziem adtul haściej klikać. Ale ty zrazumiej, ja nie dziela biznesu heta pačynaju, a dla ludziej», — kazaŭ Cichanoŭski.
Taksama jon płanavaŭ pastavić bronzavy pomnik śviatomu Iaanu Karmianskamu, byŭ hatovy vydatkavać na heta $20 tysiač.
Praz dva hady «Anłajnier» znoŭ pahutaryŭ ź Siarhiejem Cichanoŭskim. Turystyčnym abjektam viaskovy dom tak i nie staŭ. Cichanoŭski raspavioŭ, što pamianiaŭ dach u domie. Usie inšyja vyniki tolki na papiery: pierapiska z čynoŭnikami, dazvoły, rašeńni kamisij… Prablema ŭ tym, što dom ličycca historyka-kulturnaj kaštoŭnaściu. I biez dazvołaŭ čynoŭnikaŭ mianiać u im ničoha nielha — a mianiać i ramantavać treba amal usio.
Cichanoŭski zapeŭniŭ žurnalistaŭ, što zdavacca nie źbirajecca. A da taho ž pryhladvajecca jašče i da miascovaha vadaschovišča. Kazaŭ, što prasiŭ u miascovych uładaŭ uziać jaho ŭ arendu, pabudavać domiki dla rybakoŭ, zrabić prystojny plaž, prakat łodak, kaviarniu. Ale jamu admovili. Tak što pakul vadaschovišča tak i staić zakinutaje.
U apošnim strymie Cichanoŭski skazaŭ, što mienavita prablemy z rekanstrukcyjaj hetaha doma i byli adnym z hałoŭnych faktaraŭ, čamu źjaviŭsia błoh.
«Pieršy rolik mianie vymusiła zapościć hetaja s*anaja kraina, u jakoj ja kupiŭ dom 19-ha stahodździa, chacieŭ adnavić za svaje babki hety razburany pomnik. 2,5 hoda biŭsia, biŭsia — nichrana nielha zrabić! Vosiem rašeńniaŭ vykankama — i ničoha jašče nielha rabić! Minkult u vyniku zhubiŭ prajekt! — raspavioŭ Cichanoŭski ŭ emacyjnaj pramovie.
— Ja zadziaŭbaŭsia da ich jeździć, pačaŭ vieści hety błoh. Pahladzicie, z čaho heta ŭsio pačałosia! Pieršyja roliki na maim kanale! I nie kažycie, što ja ničoha nie rablu — ja, s*ka, rabiŭ u hetaj krainie! Rabiŭ! I mnie nie dajuć nichrana rabić hetyja ŭrody! I nie tolki mnie, jany kožnamu z vas nichrana nie dajuć rabić!
I nie tolki dom — prajekt z vozieram taksama zahubili! Čynoŭniki, vy ŭch*ieli?»
U hetaj ža pramovie Cichanoŭski skazaŭ, što spačatku rabić palityčny błoh nie źbiraŭsia: maŭlaŭ, chacieŭ havaryć pra biznes i ekanamičnyja temy, «ale ŭsio ŭpirajecca ŭ palityku, bo ničoha nielha zrabić u hetaj krainie».
Homiel: «Cichanoŭski — mutny piersanaž»
Ale ž nie ŭsie ličać, što Cichanoŭski, jak jon sam kaža, viadzie svoj błoh tolki «na poklič serca».
Piotr Kuźniacoŭ, zasnavalnik samaha bujnoha homielskaha partała «Mocnyja naviny», raspavioŭ «Našaj Nivie», što Cichanoŭski źviartaŭsia da jaho ŭ pačatku svajoj błohierskaj dziejnaści.
Piotr Kuźniacoŭ
«Jon prychodziŭ z prapanovaj ab supracy. U jaho była ideja rabić hutarki ź biznesoŭcami i ŭ pierśpiektyvie, kali kanał raskrucicca, brać hrošy z pradprymalnikaŭ za rekłamu. Jak ja zrazumieŭ, Cichanoŭski chacieŭ, kab naš partał dapamoh jamu raskrucicca. Tady ja admoviŭ jamu, — kaža Kuźniacoŭ. — Ale paźniej, kali Cichanoŭski pačaŭ zdymać toje, što zdymaje siońnia, my stavili na svoj sajt niekatoryja jaho videa, pryśviečanyja sacyjalnym prablemam.
Ja pra jaho krychu cikaviŭsia ŭ ludziej. I na moj siońniašni pohlad, heta vielmi mutny čałaviek, i vielmi ciažka skazać, čaho ad jaho čakać».
Cichanoŭski doŭhi čas pracavaŭ u Maskvie, u Homiel viarnuŭsia viasnoj, kaža Kuźniacoŭ. Jakraz viasnoju i źjaviŭsia błoh «Strana dla Žiźni».
«Śćviardžać, što heta praŭda, ja nie mahu, ale davoli nadziejnyja krynicy raskazvajuć, što Cichanoŭski ŭ Maskvie «zalacieŭ» z adnym z prajektaŭ. Zmarnavaŭ vialiki biudžet, hrošy byli nie jaho. I paśla hetaha jon raptoŭna viarnuŭsia ŭ Homiel i pačaŭ rabić palityčna-apazicyjnyja rečy. I nichto sa znajomych Cichanoŭskaha, ź jakimi ja havaryŭ, nie razumieje, navošta jamu heta treba. Bo takija rečy nie manietyzujucca, heta nie biznes, jakim pryvyk zajmacca Cichanoŭski. I va ŭsich ciapier trochi naściarožanaje staŭleńnie da jaho dziejnaści», — raskazvaje Piotr Kuźniacoŭ.
Homielski błohier Arciom Šaparaŭ raspavioŭ «Našaj Nivie», što pytańni da Cichanoŭskaha ŭźnikli amal va ŭsich biełaruskich błohieraŭ.
Arciom Šaparaŭ
«My zaprasili Cichanoŭskaha ŭ ahulny čat, dzie kamunikujuć amal usie biełaruskija palityčnyja videabłohiery: u hetym čacie Nexta, «Rudabielskaja pakazucha», Nataša Bahdanava, ja… Ahułam 20 čałaviek. My chacieli zadać pytańni, jakich było šmat.
Naprykład, čamu Cichanoŭski padbivaŭ adnych błohieraŭ skardzicca na druhich? Marat Minski tehaŭ Nexta ŭ svaich rolikach, prosta kab pryciahnuć aŭdytoryju. I Cichanoŭski zaklikaŭ Nexta napisać maderataram Jutuba skarhu na Marata, — zhadvaje Šaparaŭ. —
Čamu Cichanoŭski vinavacić i Marata, i Ściapana Niechtu, i mianie, i inšych błohieraŭ u pracy na KDB?
Čamu Cichanoŭski časta naviedvaje Maskvu? Adkul u jaho hrošy?
Na pačatku svajho błohierstva Cichanoŭski pryjšoŭ da mianie i raspavioŭ, što choča zdymać videa pra pradprymalnikaŭ. Ja dapamahaŭ jamu raskrucicca. Biaspłatna. Bo jon kazaŭ, što hrošaj nie maje. Časam jon dapamahaŭ mnie, pazyčaŭ kamieru…
A paśla raptam u Cichanoŭskaha pačalisia niezrazumiełyja adjezdy ŭ Maskvu, paśla jakich pačali źjaŭlacca hrošy. Jon zmoh dazvolić sabie studyju, kupiŭ darahuju kamieru koštam kala 3 tysiač dalaraŭ. I spačatku raskazvaŭ, što dla hetaha pradaŭ mašynu, paśla kazaŭ u čacie, što ŭ jaho jość źbieražeńni…
Navošta ciškom zapisvać razmovy z kalehami? Na sustrečy błohieraŭ Cichanoŭski razmaŭlaŭ z Maratam Minskim, a paśla ŭ čacie niejak lapnuŭ, što jon zapisvaŭ tuju razmovu.
Navošta pravakavać błohieraŭ? Cichanoŭski moh padyści da inšaha błohiera z uklučanaj kamieraj i pačać razmovu pra toje, što prezident — złačynca.
Ahułam było kala 30 pytańniaŭ. Na ich Cichanoŭski nam nie adkazaŭ».
U vyniku z čata Cichanoŭskaha vydalili. Ale pytańni da jaho zastalisia.
«Ja baču, jak raźvivajecca jaho kanał. Mahu jak błohier acanić, što tudy ŭkładziena tysiač 50 dalaraŭ: kamiery, mantaž, studyja, hukarežysiory, apieratary… Ja dakładna viedaju, što jon šmat układvaje ŭ rekłamu — tolki adnamu ź viadomych telehram-kanałaŭ Cichanoŭski zapłaciŭ 500 dalaraŭ, kab jaho prarekłamavali. Na pikiecie Cichanoŭski spakojna razdaje majki i kiepki z łoha svajho kanała — heta taksama ž kaštuje hrošaj. Ale adkul tyja hrošy, kali jon kaža, što ničoha nie zarablaje? Niama adkazu», — kaža Arciom Šaparaŭ.
Niekatoryja surazmoŭcy adkryta śćviardžajuć, što Cichanoŭski ŭsio ž biare hrošy. Ale robić heta pryhoža.
«Mianie abvinavacili ŭ kradziažy hazu. Paźniej ja sud vyjhraŭ, ale pakul praces išoŭ, ja šukaŭ dapamohi ŭ błohieraŭ. Spačatku pryjšoŭ da Šaparava, paśla źviarnuŭ uvahu na błoh «Strana dla Žiźni» — jakasna zrobleny, ja navat nie dumaŭ, što jon naš, homielski, — raspavioŭ «Našaj Nivie» hamialčuk Juryj Drajankoŭ. — Ja chacieŭ, kab Cichanoŭski ahučyŭ maju prablemu, ja chacieŭ, kab jon uziaŭ u mianie intervju, i ja ŭ žyvym efiry zmahu nazvać proźviščy sudździaŭ, čynoŭnikaŭ. Jon nie admoviŭ. Ale ž prapanavaŭ mnie nastupnaje: možacie pahladzieć na spasyłačku ŭ profili, jakaja viadzie na zbor hrošaj dla błoha, tam vybrać farmat, jaki cikavić, i pahladzieć, kolki kaštujuć pasłuhi. Paśla pieraličyć adpaviednuju sumu. Žyvymi hrašyma my nie biarom. U vyniku ŭ nas nie zrasłosia».
Inšyja abviarhajuć viersiju, što kanał patrebny Cichanoŭskamu dla zarobkaŭ. Apieratar Pavieł Laciaha pracavaŭ na błohiera kala 5 miesiacaŭ.
«Ja syšoŭ, bo my… nie syšlisia charaktarami. Vielmi šmat było pracy. U Cichanoŭskaha, sapraŭdy, try-čatyry zdymki na dzień. Časam treba pracavać i pozna ŭviečary, i nočču. Ale zarobak nie adpaviadaŭ: 600 rubloŭ na miesiac. Prablema ŭ tym, što Cichanoŭski skazaŭ: budzie try miesiacy vyprabavalnaha terminu, paśla zarobak vyraście. Ale pačalisia abiacanki: ja padymu zarobak, ty pačakaj… Plus ja pracavaŭ u jaho nieaficyjna. Dy i sam Cichanoŭski čałaviek davoli pahardlivy. Ja nie vytrymaŭ i syšoŭ», — kaža Pavieł.
Pa słovach Laciahi, błohier žyvie za dachody ad rekłamnaj studyi. Pavieł abviarhaje abvinavačańni, što Cichanoŭski zarablaje na błohu.
«Nakolki ja da jaho niepryjazna staŭlusia, ale chłusić nie chaču. Kab Cichanoŭski braŭ hrošy — ja nie bačyŭ nikoli. Časam jamu prapanoŭvali — jon admaŭlaŭsia, ja byŭ śviedkam», — zhadvaje Laciaha.
Ale ž navošta paśpiachovamu biznesmienu Cichanoŭskamu raptam spatrebiŭsia videabłoh? Niekalki zdymak štodnia.
«Majo mierkavańnie, što ŭ čałavieka štości stała z hałavoj. Jon paŭtaraje, što jamu brydka žyć u hetaj krainie, choča stvaryć Krainu dla Žyćcia», — kaža Pavieł.
«Naša Niva» źviartałasia da samoha błohiera, ale jon paviedamiŭ, što razmovy sa ŚMI jamu nie patrebnyja.
«Ja nie daju intervju, mnie heta nie cikava i nie patrebna. Navat kali mianie aryštoŭvali, da mianie źviartalisia žurnalisty. Ja adkazaŭ im: a navošta mnie intervju?
Usio, što ja chaču skazać ludziam, — ja kažu ŭ svaich rolikach. Niama nivodnaj pryčyny kazać heta jašče niedzie», — paŭtaryŭ Siarhiej Cichanoŭski.
A ŭ adnym sa strymaŭ błohier ahučyŭ svoj «dedłajn».
«Kali buduć nastupnyja prezidenckija vybary — i kali vy sažracie znoŭ heta, značyć, biełarusy vartyja takoj ułady. Ja tady źjedu, adkryta kažu. Ja zarablaŭ babki da, u čas i paśla budu zarablać. Ja mahu zarablać babki jak pradprymalnik u luboj krainie».
