Ilustracyjny zdymak. Fota Siarhieja Hudzilina.
Premii ŭrezali, hady pracy ŭ pryvatnych ustanovach nie ŭklučyli ŭ staž
Nastaŭnica Hanna Sieviaryniec kaža, što ŭ ich kalektyvie piedahohi atrymali na 100—200 rubloŭ mienš, čym zvyčajna. Kali akład zachavaŭsia praktyčna toj ža, to z premijami — biada.
Voś jakija źmieny ŭbačyli vykładčyki.
«Akład składajecca ź inšych rečaŭ. Raniej nadbaŭki za katehoryju, staž byli vyniesieny za miežy akładu, a ciapier uklučany ŭ jaho.
Što istotna źmianiłasia ŭ mietodycy — naličeńnie stažu. Ciapier heta dapłata ŭnutry akładu, i ź jaje vykinutyja tyja hady, jakija my pracavali ŭ pryvatnych ustanovach. U mianie, naprykład, vypała 5 hod. Choć ja vykonvała tuju ž pracu, i z zarobku hetak ža spłačvalisia padatki».
Što jašče zaŭvažna źmianiłasia — heta sistema naličeńnia premij. Prablema ŭ tym, što ŭ nastaŭnikaŭ jany składajuć značnuju častku zarobka.
«Adździeł adukacyi bolš nie naličvaje nam nijakich dapłat i premij. Ciapier jany buduć vypłočvacca kiraŭnictvam škoły. A jany jašče nie atrymali hety zarpłatny fond i instrukcyi. Tamu ŭ hetym miesiacy nam vydali hoły akład. Nam abiacajuć, što ŭsio kampiensujuć, ale jak jano budzie, nieviadoma», — narakaje vykładčyca.
Sam fond, ź jakoha naličvajucca premii, istotna źmienšyŭsia. Raniej heta było 20% ad zarpłatnaha fondu, ciapier 5%. Atrymlivać premii buduć za vynik — naprykład, za pieramožcaŭ alimpijad.
«Ale heta tytaničnaja praca, niemahčyma pakazvać vysokija vyniki štohod», — zaŭvažaje Hanna Sieviaryniec.
U pastku praz heta traplajuć tyja, chto zajmaje administracyjnyja pasady i čyja praca nie praduhledžvaje tuju ž padrychtoŭku alimpijadnikaŭ, — zavuč, sakratar. Z čaho im atrymlivać premii, niezrazumieła.
Ale i kolki buduć płacić nastaŭnikam za roznyja dasiahnieńni, nieviadoma. Raniej u kalektyŭnaj damovie byli prapisany kankretnyja rascenki. Ciapier, pakolki sistema naličeńnia zarobku źmianiłasia, taja damova nie maje siły.
«Skazali, što ŭ jakaści kampiensacyi raz na hod buduć vypłačvać sumu na azdaraŭleńnie. Dla mianie jak nastaŭnika vyšejšaj katehoryi heta 150 rubloŭ», — dadaje Hanna Sieviaryniec.
U vyjhryšy — tolki małakvalifikavanyja rabotniki
Mienšyja sumy ŭ svaich raźlikoŭkach ubačyli i niekatoryja rabotniki haliny kultury. U «Našu Nivu» patelefanavała supracoŭnica adnaho z rajonnych muziejaŭ — u paraŭnańni sa śniežniem jaje zarobak upaŭ na 100 rubloŭ.
«U papiarednim miesiacy ŭsio było ŭ paradku. A ŭ hetym atrymała kala 350 rubloŭ. Kali pryplusavać avans, minimałka, kaniečnie, atrymlivajecca (ciapier heta 375 rubloj. — «NN»), ale nie bolš», — biaduje žančyna.
Pa jaje słovach, pryčyna taksama ŭ źmienie sistemy premij. Muziej, jak samastojnaja jurydyčnaja arhanizacyja, zarablaje hrošy na svoj śpiecrachunak. Z hetych srodkaŭ supracoŭnikam vydavali dadatkovuju premiju. A novyja praviły pracent hetaj premii źmienšyli.
U adnym sa staličnych muziejaŭ raskazvajuć, što, kali nie ŭličvać premii, zarobki ŭ ich nie pamienšali.
«Hołyja akłady, choć na paru rubleŭ, ale vyraśli. Źjavilisia novyja stymulujučyja vypłaty. Ale ŭ vyniku vyjhrali tolki małakvalifikavanyja rabotniki, jakim treba dapłačvać da minimałki. Voś im dapłačvajem za košt inšych»,
— dzielacca ŭ administracyi.
Nakolki zarobak źmianiŭsia z ulikam premii, składana skazać. U muziei zaŭvažajuć, što jana kožny miesiac roznaja, bo zaležyć i ad kolkaści balničnych, i ad adpačynkaŭ. A pazabiudžetnaja — ad taho, kolki ŭstanova zarabiła.
Svaimi nazirańniami padzialiŭsia jašče adzin supracoŭnik śfiery kultury. Jon adznačaje, što sistema nie vielmi pradumanaja, ale pieradumoŭ dla źnižeńnia zarobkaŭ u joj nie zakładziena. Takaja pieradumova chutčej u niedachopie hrošaj u rajonnych biudžetach.
«Faktyčna atrymlivajecca tak, što dla niekatorych rabotnikaŭ źmianilisia kaeficyjenty, i, adpaviedna, ich zarobki pry tym ža ŭzroŭni nadbavak musili vyraści. Ale ŭkaz № 27 praduhledžvaje, što rost zarobkaŭ pavinien być u miežach asihnavańniaŭ, a pakolku ich zaŭsiody niedastatkova, to i rostu niama. I voś dla taho, kab nivielavać rost zarobkaŭ praz pavyšany kaeficyjent, u častki rabotnikaŭ zrazajucca nadbaŭki — pa kantrakcie, za składanaść, napružanaść… Biez usiakich padstaŭ, prosta kab ličby syšlisia. Ź inšaha boku, tym, u kaho zarobak pa-raniejšamu nie daciahvaje da minimałki, hetyja samyja nadbaŭki pavyšajucca, taksama biez razumnych padstaŭ», — piša mužčyna.
Zaraz, u suviazi sa źmienami, ź biudžetnikami zaklučajucca dadatkovyja pahadnieńni da kantraktaŭ. Tamu važna sačyć, što tam prapisvajecca.
«Vielmi šmat palarnych mierkavańniaŭ nakont ukaza № 27, saryjentavacca składana.
Navat vypłaty za studzień nie toje kab relevantnyja, bo ŭ mnohich tudy zakładziena premija za śniežań, jakaja naličałasia pa starych praviłach. Za studzień premija budzie ŭžo značna mienšaja»,
— ličyć kulturny supracoŭnik.
Ułady sprabujuć źniać napružańnie
Ułady pastajanna padkreślivali, što zarobak, raźličany pa novych praviłach, nie pavinien być mienšym za papiaredni. Dla paraŭnańnia Minpracy prapanuje supastaŭlać sumu, jakaja składałasia z:
- taryfnaj staŭki, taryfnaha akładu;
- jaje pavyšeńnia;
- nadbavak i dapłat (aproč dapłat za načny čas, sumiaščeńnie pasad, pracu zvyšuročna);
- usiarednienaj premii (naprykład, u pamiery 20 % ad fondu apłaty).
Minpracy dadaje, što pry paraŭnańni nie ŭličvajecca premija, vypłačanaja za košt ekanomii fonda apłaty pracy, bo jana vydajecca raz na hod (i zvyčajna mienavita ŭ śniežni).
Ludzi, niezadavolenyja novymi zarobkami, ciapier masava źviartajucca ŭ ministerstva. Ułady zaniepakojeny hetaj situacyjaj i sprabujuć sucišyć šumichu. U rasparadžeńnie Redakcyi trapiła dakładnaja zapiska na imia namieśnika staršyni Mahiloŭskaha abłvykankama Valeryja Małaški.
«Apieratyŭny razhlad kamitetam [pa pracy, zaniataści i sacabarony Mahiloŭskaha abłvykankama] asobnych zvarotaŭ pakazvaje, što rabotniki litaralna ŭsprymajuć sumy, jakija pavinny vypłacić im u studzieni ŭ paraŭnańni sa śniežniem.
…Kamitet prapanuje … na praciahu dvuch dzion pravieści paŭtornyja schody ŭ pracoŭnych kalektyvach usich biudžetnych arhanizacyj z tłumačeńniem pryčyn źnižeńnia ŭzroŭniu zarabotnaj płaty ŭ asobnych vypadkach na kankretnych prykładach», — skazana z zapiscy.
