Novuju knihu z «Biblijateki Svabody XXI stahodździa» pra žurnalista, redaktara i palityka Ihara Hiermienčuka «Spadar Svaboda» prezentavali na feście «Pradmova» ŭ Hrodnie. Fest prajšoŭ 7 sakavika ŭ «Centry haradskoha žyćcia», paviedamlaje Radyjo Svaboda.
Aŭtar bijahrafičnaha ramanu — žurnalist i piśmieńnik Siarhiej Astraŭcoŭ, jaki byŭ kaleham i siabram Hiermienčuka. Praca nad knihaj išła 5 hadoŭ.
«Pryhadvajučy, kaho niama siarod nas, i zadajučy sabie pytańnie, kaho Biełarusi nie chapaje, ja kažu sabie i inšym: «Nam mocna, vielmi mocna nie chapaje Ihara Hiermienčuka», — adznačyŭ padčas prezentacyi kulturolah Siarhiej Chareŭski.
«Hiermiančuk byŭ ščyrym biełarusam. Žyćcio jaho zahartavała. Jon byŭ ciahavity. Heta čałaviek, jaki sam siabie rabiŭ, sam siabie stvaraŭ z maładych hadoŭ… Jon nie chacieŭ pisać pra kapitalistyčnaje spabornictva: «Ja nia budu pisać pra nadoi, pra bitvy za ŭradžaj». Jon byŭ vielmi śmiełym čałaviekam u parlamencie. Paźniak uspaminaje, što jon vielmi piśmienna vystupaŭ, zapalna. Zaŭsiody dobra rychtavaŭsia. Kali rychtavaŭ vystup, potym jaho praviŭ, jak zvyčajny artykuł u hazetu. Lavon Barščeŭski čuŭ, jak Hiermiančuk kazaŭ, što jon nie baicca, kali jaho zabjuć za jahonyja žurnalisckija raśśledavańni». Takija słovy nia kožny dzień kažuć i na viecier nia kidajuć», — raskazaŭ svajo ŭražańnie pra Hiermienčuka aŭtar jahonaj bijahrafii.
«Spadar Svaboda» — dramatyčny apovied pra sučasnaha biełarusa, jakoha paraŭnoŭvajuć z Kastusiom Kalinoŭskim. Hieroj knihi Ihar Hiermiančuk (1961—2002) — žurnalist, redaktar, palityk. Historyja biełaruskaj niezaležnaj presy — heta šlach ad «Mužyckaj praŭdy» Kalinoŭskaha da hazety «Svaboda», jakoj pryśviaciŭ siabie Hiermiančuk. Narodny piśmieńnik Biełarusi Vasil Bykaŭ nazvaŭ jaho samym hieraičnym redaktaram samaj hieraičnaj biełaruskaj hazety. Hiermiančuk redahavaŭ «Svabodu» z 1991 da 1997 hodu, kali sud zakryŭ jaje.
Jak raspavioŭ Svabodzie Siarhiej Astraŭcoŭ, kniha napisanaja ŭ žanry bijahrafičnaha ramanu i čytajecca jak detektyŭ. Jana źjaviłasia, dziakujučy šmatlikim uspaminam pra Hiermienčuka jahonych siabroŭ i kalehaŭ.
Čamu i jak zakryli «Svabodu», jak jana stała vychodzić ź inšaj nazvaj, čamu i jak samoha redaktara zvolnili z farmuloŭkaj «za nieprafesijanalizm»? Pra heta — u knizie.
Na dumku Astraŭcova, Ihar Hiermiančuk — zabyty biełaruski hieroj, jaki žyŭ u naš čas.
«Moładź pra jaho nia viedaje, a starejšaje pakaleńnie taksama sychodzić. Skaryna, Kalinoŭski — ciapierašniaj Biełarusi nie patrebnyja, jany byli patrebnyja ŭ rycarskaj Biełarusi, jakoj jana była abo stanaviłasia na pačatku 1990-ch hadoŭ, i za jakuju zmahaŭsia Ihar Hiermiančuk u parlamencie i hazecie «Svaboda»», — adznačyŭ Siarhiej Astraŭcoŭ.
Na imprezie ŭzhadali, jakim čałaviekam byŭ Ihar Hiermiančuk.
«Jon byŭ, jak pacanionak, śmiašlivy, rabiŭ śmiech ź ničoha i śmiajaŭsia da śloz. Jon byŭ vielmi zapalčyvym čałavieka, moh być vielmi rezkim», — kazaŭ Siarhiej Chareŭski.
Kim moh by siońnia być Hiermiančuk? Jon byŭ deputatam i chacieŭ trapić u parlament na druhi termin.
«U jaho byli prezydenckija ambicyi… Jon moh by stać nakštałt Adama Michnika ŭ Varšavie medyja-mahnatam. Aleh Trusaŭ paraŭnaŭ jaho z Kalinoŭskim», — raspavioŭ Astraŭcoŭ.
«Jaho bijahrafija čytajecca jak frantavy raman, tamu što vajna za Biełaruś — zaŭsiody vajna za svabodu. Choć hetaja vajna nia skončanaja, jon pieramoh», — napisaŭ u pradmovie da knihi biblijatekar Svabody Alaksandar Łukašuk.
