Naš arhanizm — heta adzinaja struktura. I pryčyny cialesnych niedamahańniaŭ vielmi časta tłumačacca našym psichałahičnym stanam. Prosty prykład samatyčnaha rasstrojstva — zvalicca ad banalnaj prastudy ŭ toj čas, kali my stamilisia ci nas čakajuć składanyja i niepryjemnyja spravy. Takim čynam na padśviadomym uzroŭni my atrymlivajem toje, čaho nie chapaje. Tamu važna šukać i likvidavać pryčynu chvaroby, a nie tolki jaje prykmiety. Jak naša psichika pravakuje sabataž i pra što nam moža «kryčać» naša cieła, raskazała «Źviaździe» doktar-psichaterapieŭt Haradskoha kliničnaha psichijatryčnaha dyspansiera Minska Natalla Siadač.
Z punktu pohladu psichasamatyki za našymi chvarobami stajać schavanyja žadańni, strachi, kanflikty, padaŭlenyja kryŭdy, psichičnyja traŭmy. Čałaviek praź cieła moža «pradjaŭlać» bol, kali jaho psichałahičnyja traŭmy nie znachodziać inšaha vychadu. U vyniku praź niejki čas naša cieła pačynaje adlustroŭvać toje, što adbyvajecca ŭ našaj dušy.
— Jašče ŭ 30-ja hady minułaha stahodździa adzin z zasnavalnikaŭ psichasamatyki Franc Aleksander vyłučyŭ hrupu ź siami kłasičnych psichasamatyčnych zachvorvańniaŭ, tak zvanuju «śviatuju siamiorku». U jaje ŭvachodzili esencyjalnaja (piarvičnaja) hipiertanija, jazvavaja chvaroba straŭnika, reŭmatoidny artryt, hipiertyrejoz, branchijalnaja astma, kalit i niejradermit. Ciapier śpis psichasamatyčnych rasstrojstvaŭ značna pašyryŭsia, — raskazvaje Natalla Siadač.
Asnoŭnyja pryčyny toj ža branchijalnaj astmy całkam nie vyśvietleny. Samymi značnymi faktarami, jakija pravakujuć jaje raźvićcio, ličacca hienietyčnaja schilnaść u spałučeńni z traplańniem u dychalnyja šlachi tych ci inšych alerhienaŭ, a taksama infiekcyja i emacyjanalnyja faktary. Taksama spryjać raźvićciu zachvorvańnia mohuć chałodnaje pavietra, krajniaje emacyjanalnaje ŭzbudžeńnie, takoje jak hnieŭ ci strach, i fizičnyja nahruzki. Astmu mohuć spravakavać i niekatoryja lekavyja preparaty, takija jak aśpiryn i inšyja niesteroidnyja supraćzapalenčyja leki, a taksama beta-błakatary (vykarystoŭvajucca dla lačeńnia hipiertanii, chvarob serca i mihreni).
— Kali kazać pra psichałahičnyja pryčyny ŭźniknieńnia hetaj chvaroby, to imi pryniata ličyć niemahčymaść čałavieka «dychać na poŭnyja hrudzi». Časta astma prychodzić tady, kali naša žyćciovaja situacyja składvajecca takim čynam, što my šukajem i nie znachodzim «addušyny», žyviom u «ciažkaj pryhniatalnaj atmaśfiery», nie atrymlivajučy «hłytka śviežaha pavietra», — tłumačyć lekar.
Spuskavym miechanizmam raźvićcia hetaha zachvorvańnia moža pasłužyć i niespryjalnaja abstanoŭka na rabocie, dzie, jak nam zdajecca, nam «pierakryvajuć kisłarod». Ci, naprykład, situacyja, kali dakučlivyja dalnija svajaki, jakija pierajechali byccam by na karotki čas, tryvała astaloŭvajucca ŭ našaj kvatery — tak, što «nie pradychnuć». Prablemy z dychańniem uźnikajuć i ŭ ludziej, blizkija jakich litaralna «dušać» ich svaim kłopatam, asabliva ŭ dziaciej, čyje baćki zanadta mocna «ściskajuć ich u svaich abdymkach». Psichaanalityki ličać, što ŭ takich ludziej jość prablema z adstojvańniem svaich miež i zabaronaj na vyražeńnie złości i ahresii.
Natalla Siadač udakładniaje, što, pavodle danych nazirańniaŭ za pacyjentami, psichaterapieŭty pryjšli da vysnovy: bolšaści astmatykaŭ składana płakać. Jak praviła, u žyćci jany zusim nie płačuć. Jak kazaŭ viadomy psichaterapieŭt Valeryj Sinielnikaŭ, astma — heta padaŭleny ŭschlip, sproba vyrazić toje, što inšym šlacham pakazać niemahčyma.
— Ličycca, što mnohija chvoryja na astmu vyraśli ŭ siemjach, dzie vysoka canilisia dasiahnieńni, pradjaŭlalisia zanadta vysokija patrabavańni. «Źbiarysia!», «Pastarajsia!», «Vaźmi siabie ŭ ruki!», «Hladzi, nie padviadzi!» — hetyja i padobnyja zakliki časta čuli takija dzieci. Razam z tym prajavy niezadavolenaści, ahresii i inšych niehatyŭnych emocyj małymi padaŭlalisia. Im niemahčyma było ŭstupić u adkryty kanflikt z baćkami, ich pačućci zahłušalisia. I taki čałaviek maŭčyć, navat kali vyrastaje, a jaho cieła razmaŭlaje na movie simptomaŭ branchijalnaj astmy, tak jano prosić ab dapamozie, — raskazvaje surazmoŭnica.
Hetak ža bolšaść navukoŭcaŭ sychodzicca ŭ dumkach, što, akramia miedycynskich pryčyn, u raźvićci jazvy straŭnika adyhryvaje rolu doŭhi stres i asablivaści charaktaru, jakija charakternyja dla mnohich jazvavych pacyjentaŭ.
Psichołahi schilnyja dumać, što časta jazva straŭnika ŭźnikaje ŭ ludziej tryvožnych, ranimych, niaŭpeŭnienych u sabie, jakija ŭ toj ža čas pradjaŭlajuć da siabie niepamierna vysokija patrabavańni i vyłučajucca hipieradkaznaściu. Jany zaŭsiody niezadavolenyja saboj, schilnyja da samabičavańnia i «samajedstva». Heta im pryśviečany afaryzm: «Pryčyna jazvy nie ŭ tym, što vy jaścio, a ŭ tym, što mučaje vas». Niaredka na jazvavuju chvarobu pakutujuć tyja, chto «ŭviaznuŭ» u toj ci inšaj situacyi, niazdolny pryniać novyja abstaviny svajho žyćcia. «Mnie patrebny čas, kab heta pieravaryć», — tłumačyć taki čałaviek, a jaho straŭnik tym časam pieravarvaje sam siabie.
— Kaniešnie ž, pry lubym zachvorvańni najpierš varta źviarnucca da doktara adpaviednaha profilu i staranna abśledavacca. Ale kali chvaroba drenna paddajecca lačeńniu, samaadčuvańnie paharšajecca na fonie kanfliktu ci stresu, to varta zadumacca, ci nie źjaŭlajucca vašy prablemy sa zdaroŭjem śledstvam niavyražanych emocyj, padaŭlenych kryŭdaŭ, pieražyvańniaŭ i strachaŭ. Ci nie prymušajuć našy niavypłakanyja ślozy płakać naša cieła? Razabracca ŭ hetym dapamoža psichaterapieŭt.
