Manitorynh miescaŭ źniavoleńnia — daŭniaja prablema ŭ Biełarusi. Farmalna pry Ministerstvie justycyi stvorany hramadskija naziralnyja kamisii, ale nazvać ich niezaležnymi składana. Pa-pieršaje, usie vizity ŭ papraŭčyja ŭstanovy zahadzia ŭzhadniajucca z administracyjaj i Departamientam vykanańnia pakarańniaŭ. Pa-druhoje, siabry kamisii kamunikujuć z asudžanymi ŭ prysutnaści administracyi, ludzi bajacca skardzicca, kab umovy nie stali jašče horšymi. Pa-treciaje, vysnovy kamisii źjaŭlajucca tolki rekamiendacyjnymi. Tym nie mienš pakul heta adzinaja mahčymaść pradstaŭnikam hramadskaści, a nie siłavych struktur trapić za kalučy drot, kab ubačyć, u jakich umovach znachodziacca źniavolenyja.
Praktyčna paŭtara hoda Respublikanskaja hramadskaja naziralnaja kamisija naohuł nie mahła pracavać: u kałonii i turmy nie puskali, spasyłajučysia na składanuju epidemijałahičnuju abstanoŭku. 24 červienia kamisiju zaprasili ŭ papraŭčuju kałoniju №17 u Škłovie. Inicyjataram byŭ Departamient vykanańnia pakarańniaŭ MUS, jakomu padparadkoŭvajucca ŭsie papraŭčyja ŭstanovy.
— Naš vizit rychtavaŭsia za niekalki tydniaŭ, tamu spantannym jaho, viadoma, nie nazavieš, — kaža staršynia Biełaruskaha Chielsinkskaha kamiteta Aleh Hułak. Razam ź im u Škłoŭ prybyli staršynia kamisii Taćciana Kraŭčanka, jana ŭznačalvaje hramadskaje abjadnańnie «Biełaruskaja asacyjacyja šmatdzietnych baćkoŭ», i pradstaŭnik Ministerstva justycyi. Astatnija siabry kamisii pryjechać nie zmahli.
Pa słovach Aleha Hułaka, manitorynh prachodziŭ davoli standartna, ničym nie adroźnivaŭsia ad naviedvańnia inšych kałonij.
— Nas usiudy supravadžali pradstaŭniki administracyi PK, havaryć z asudžanymi my možam tolki ŭ prysutnaści supracoŭnikaŭ kałonii, takija normy ŭviedzieny dla kamisii, — tłumačyć pravaabaronca. — Asablivych skarhaŭ u asudžanych nie było, ale, viadoma, jość sumnievy, nakolki adkryta jany mohuć kazać, uličvajučy, što pobač stajać pradstaŭniki PK. Padčas našaha vizitu stajała strašnaja śpioka. Ale ŭ kałonii, u adroźnieńnie ad SIZA, adkul pastupaje šmat skarhaŭ, umovy lepšyja. Pa-pieršaje, niama takoj ciesnaty ludziej. Pa-druhoje, asudžanyja mohuć pieramiaščacca pa terytoryi, vychodzić na vulicu. Pa-treciaje, pamiaškańni pravietryvajucca. Kandycyjanieraŭ niama, ale choć by adčyniajucca vokny. U miedčaści, kudy my taksama zachodzili, byŭ adzin asudžany stałaha vieku ź ciepłavym udaram, jamu akazvali dapamohu.
Fota: hrodna.life
Surazmoŭca adznačaje, što ŭ škłoŭskaj kałonii pastupova palapšajuć umovy ŭtrymańnia: idzie ramont, zakuplajecca novaja technika i mebla.
— Bačna, što tam sapraŭdy imknucca palepšyć umovy. U stałovaj usio čysta, staić sučasnaja technika. Asablivych skarhaŭ na ježu nie pastupała. Ale, zrazumieła, mnohija zychodziać z taho, što atrymlivajuć ad rodnych vialikija praduktovyja pieradačy, — praciahvaje pradstaŭnik Biełaruskaha Chielsinkskaha kamiteta. — Sioleta zapuščany anłajn-servis, dzie rodnyja mohuć zamović pieradaču. Heta istotna spraščaje žyćcio. Taksama ŭ kałonii robiać akcent na raźvićci dystancyjnaha navučańnia.
Aleh Hułak zadavaŭ pytańnie z nahody śmierci palitviaźnia Vitolda Ašurka, jaki pamior u PK.
— Pra Ašurka nichto nie chacieŭ havaryć. Mnie adkazali, maŭlaŭ, Śledčy kamitet pravodzić pravierku, tamu nam nie buduć paviedamlać nijakich padrabiaznaściaŭ. My zachodzili ŭ ŠIZA, dzie byŭ Vitold, heta toje samaje pamiaškańnie, jakoje pakazana na videa, jakoje apublikavaŭ SK. Na momant našaha vizitu ŭ štrafnych izalatarach było dva asudžanyja, jany čakali pieravodu ŭ turmu — za parušeńni im źmianili režym adbyćcia pakarańnia. Skarhaŭ u ich nie było. Ale paŭtaru: u momant znosin pobač stajali supracoŭniki kałonii. Taksama ja padniaŭ pytańnie ab kalarovych našyŭkach, jakija pavinny nasić palitviaźni. Mnie rastłumačyli, što heta takaja forma kantrolu. Kali čałaviek schilny da ekstremizmu, napadu na supracoŭnikaŭ papraŭčaj ustanovy, jon atrymlivaje kalarovuju našyŭku. Ja tak i nie znajšoŭ adkazu na pytańnie, jak hetaje pytańnie rehłamientavana, jak vyrašajuć: viešać na asudžanaha našyŭku ci nie. Zychodziačy z praktyki, vynikaje, što sam fakt asudžeńnia pa peŭnych artykułach, dzie fihuruje palityčnaja aktyŭnaść, źjaŭlajecca padstavaj tak paznačać ludziej. Padčas našaha vizitu kinułasia ŭ vočy, što ludzi z kalarovymi našyŭkami zaŭsiody navidavoku: kali idzie atrad, jany — u pieršych šerahach.
Na sajcie Ministerstva justycyi adznačana, što skarhaŭ ad asudžanych nie pastupała, «razam z tym členami naziralnaj kamisii była adznačana nieabchodnaść nadać bolšuju ŭvahu pracy psichołahaŭ z asudžanymi, praviadzieńniu kompleksu mierapryjemstvaŭ pa farmiravańni zakonapasłuchmianych pavodzin, umacavańni sacyjalna karysnych suviaziaŭ, minimizacyi ździajśnieńnia imi paŭtornych złačynstvaŭ, zacikaŭlenaści ŭ atrymańni adukacyi».
Farmuloŭka ab pracy psichołahaŭ — ahulnaja rekamiendacyja, rastłumačyŭ Aleh Hułak:
— Takuju rekamiendacyju my dajom paśla naviedvańnia praktyčna kožnaj kałonii. PK u Škłovie raźličana na 1300 asudžanych, ciapier tam znachodzicca 1160, to-bok pieranasielenaści niama, my sapraŭdy bačyli pustyja łožki. Ale psichołahaŭ tam usiaho niekalki čałaviek. Pry takim raskładzie nie moža być i havorki ab jakasnaj indyvidualnaj pracy. I my zaŭsiody padymajem hetaje pytańnie, tamu što treba rychtavać ludziej da žyćcia paśla vyzvaleńnia, ź imi pavinny rehularna pracavać psichołahi.
