Fota: vitvesti.by
«Pavieł Łatuška, zajmajučy pasadu ministra kultury […] dastavierna viedajučy ab adsutnaści padstaŭ dla finansavańnia za košt biudžetu šeraha zaviedama niezapatrabavanych kinaprajektaŭ, addaŭ ukazańnie padnačalenym ab uklučeńni ich u tematyčny płan vytvorčaści filmaŭ na 2012-2013 hady.
Na hetaj padstavie Departamient pa kiniematahrafii Minkulta zaklučyŭ z kinavytvorcami damovy i niezakonna prafinansavaŭ vytvorčaść ukazanych filmaŭ», — napisała prakuratara.
Sam Pavieł Łatuška śćviardžaje, što sprava tyčycca filma pa Bykavie «U tumanie». Ale jość viersija, što vinoj usiamu daŭni skandał ź filmam «Z 8 Sakavika, mužčyny!».
Damovu na zdymki hetaj stužki ŭ 2012 hodzie zaklučyła Ministerstva kultury i «Biełaruśfilm», a potym dałučyłasia i rasijskaja kampanija. Suma kantrakta — kala $1,5 miljona.
Fota: kino-teatr.ru
Praź niekatory čas kiraŭnika «Biełaruśfilma» Aleha Silvanoviča pačali padazravać u złoŭžyvańni słužbovymi paŭnamoctvami. Śledstva śćviardžała, što Silvanovič zaklučyŭ damovu z rasijskaj kampanijaj «Maskit» na pakaz filma pa ŭsim śviecie.
U 2014-m hodzie pieradaŭ im vyklučnyja pravy na film na 10 hod. Pry tym, što jany naležali Ministerstvu kultury i prybytak ad filma pavinien byŭ iści ŭ biudžet Biełarusi. Miž tym karcina pajšła ŭ rasijski i ŭkrainski prakat i sabrała kala $3 miljonaŭ.
Jak kažuć našy krynicy, biełaruski bok byŭ navat vymušany płacić za prava pakazu źniataha ŭ siabie ž filma. Kryminalnuju spravu tady zaviali pa artykule 424 «Złoŭžyvańnie ŭładaj ci słužbovymi paŭnamoctvami». Čym jana skončyłasia, tak i nieviadoma.
«U kancy 80-ch u Sajuzie zdymali našmat bolš śmiełyja tvory, čym toje, što robicca ŭ Biełarusi apošnija 20 hadoŭ»
«Naša Niva» źviarnułasia da ekśpiertaŭ, jakija adznačyli, što za datyčnaść da «niezapatrabavanych kinaprajektaŭ» u Biełarusi možna sudzić usiu śfieru i za mnohija hady, sprava nie ŭ Łatušku, a ŭ sistemie.
«Ahulnasuśvietnaja praktyka vymiareńnia zapatrabavanaści i paśpiachovaści filma — heta jaho kamiercyjny pośpiech padčas prakatu ci pry prodažy anłajn-płatformam, a taksama ŭdzieł u bujnych mižnarodnych fiestyvalach, kštałtu Kan, Taronta, Bierlinale, Vieniecyi i h. d. U hetym płanie dziaržaŭny kiniematohraf nie moža pachvalicca ni tym, ni inšym», — kaža adzin z našych surazmoŭcaŭ.
«U Biełarusi pośpiech mastackaha kino mierajecca pa vykanańni ideałahičnych metaŭ: naša situacyja padobnaja da situacyi savieckaj, chiba što ŭ kancy 80-ch u Sajuzie zdymali našmat bolš śmiełyja tvory, čym toje, što robicca ŭ Biełarusi apošnija 20 hadoŭ.
Z palitykaj «vychavańnia nasielnictva i moładzi srodkami kiniematohrafu» my zajšli ŭ tupik, — havoryć inšy surazmoŭca «NN». — Štohod na zdymki kino i sieryjałaŭ Minkult vydatkoŭvaje kala 10 miljonaŭ rubloŭ. Kab pretendavać na častku srodkaŭ, treba sa svajoj idejaj prajści ekśpiertnuju kamisiju pry Ministerstvie.
Tak paviałosia, što hadami biełaruskija režysiory chodziać pa Minsku ledź nie z praciahnutaj rukoj, nie majuć, nad čym pracavać i za što žyć. A ŭ hety ž čas rasijskija kampanii atrymlivajuć hrošy z zapłanavanaha biudžetu».
«Rasijskaja častka «inviestycyj», jak praviła, časta prachodzić pad vyhladam apłaty «kansultacyj»
Pa słovach našaha surazmoŭcy, tak skłałasia, što bolšaść kiniematahrafičnych zajavak na biudžetnyja srodki — heta sumiesnyja z ruskimi sieryjały.
U čym sens schiemy sumiesnych prajektaŭ? Na papiery jana nibyta vyhladaje dobra: rasijski bok damaŭlajecca z «Pieršym kanałam» ab nastupnym prakacie źniataha tvora, układajecca častkaj hrošaj, prybytak dzielicca.
Naturnaja placoŭka «Biełaruśfilma». Fota: Onliner.by
«Ale kab niešta źniać, treba, kab byli ludzi, miesca i technika. Tak «Biełaruśfilm» pieraŭtvaryŭsia ŭ palihon dla druhasnaha rasijskaha kino: u biełaruskich studyjach, u biełaruskich dekaracyjach, biełaruskimi kamierami, u biełaruskich mantažnych, za biełaruskija hrošy, ale pad kiraŭnictvam rasijskich režysioraŭ i z rasijskimi hałoŭnymi akciorami i robicca sieryjał ci film.
Rasijskaja častka «inviestycyj», jak praviła, časta prachodzić pad vyhladam apłaty «kansultacyj», «scenarnych płanaŭ», «hanararaŭ režysioraŭ», «kamandzirovak» i hetak dalej, — havoryć naš surazmoŭca. — Paśla taho, jak usio zroblena za naš rachunak, ruskija kažuć, što pradavać ža my budziem u Rasii, vy tam ničoha nie razumiejecie, z vami nichto nie havoryć, davajcie pravy na film vy daścio nam, a prybytak padzielim napałovu.
A potym hetaja ž rasijskaja kampanija pieradaje pravy treciaj rasijskaj kampanii, ź jakoj zaklučaje damovu taksama ab dzialožcy kasavych zboraŭ. I da Biełarusi dachodziać niejkija ślozy, usio nievialikaje, što jość, asiadaje ŭ działkoŭ. Na papierach u Minsku hety etap taksama vyhladaje pryhoža: rabić ničoha nie treba, a hrošy z dystrybjucyi kapajuć».
«Kali Łatuška daść publičnyja pakazańni, to prakuratury budzie čym zajmacca najbližejšyja niekalki hod»
U vyniku apytanyja nami ekśpierty pryhadvajuć masu prajektaŭ, ad jakich ničoha nie atrymaŭ ni biełaruski biudžet, ni biełaruskaje mastactva.
«Z akupnych prajektaŭ pryhadvajecca tolki sieryjał «Oj, mamočki!». Pieršaja častka siabie akupiła, bo byli prodažy na rasijskija kanały. Ale bolš ničoha i nie ŭspaminajecca.
Niejkija tam «Ślady na vadzie», naprykład, adnaznačnaja ličba pracenta akupnaści. Pry hetym, rasijanin Jahor Kančałoŭski maje sotni tysiač biełaruskich rubloŭ za jaho, — havoryć surazmoŭca. — Uspomnim takoha piersanaža, jak Dźmitryj Astrachan. Biełaruskija režysiory nie zdymajuć ničoha. A Astrachan zdymaje «Žizń pośle žiźni». Film navat blizka nie akuplajecca, a jon pačynaje adrazu zdymać druhi — «Sud́ba diviersanta». Nijakaha kamiercyjnaha patencyjału, nijakaj mastackaj jakaści».
Jon ličyć, što rasijskija režysiory ŭvachodziać siudy, bo viedajuć, z kim treba havaryć i jakuju matyvacyju vykarystoŭvać.
«Kali Łatuška daść publičnyja pakazańni, to prakuratury budzie čym zajmacca najbližejšyja niekalki hod», — kaža adzin z našych surazmoŭcaŭ. Jon dadaje, što jość šmat rečaŭ, jakija patrabujuć rasśledavańnia tut i ciapier.
«Jašče ŭ 2018-m kiraŭnictva «Biełaruśfilma» pierakanała ministra kultury, što treba ŭstupić u sumiesny prajekt z ruskimi i źniać sieryjał «Faina» pra Fainu Ranieŭskuju.
Hrošy dali, ažno pałovu hadavoha biudžetu — piać miljonaŭ rubloŭ na 10 sieryj, nichto daražej nie zdymaje ŭ rehijonie, — adznačaje naš surazmoŭca. — Tak, hetyja hrošy vydatkavali nie ŭsie, pieraličyli tysiač 800, ale ž kudy jany pajšli, nichto nie viedaje. Sieryjał zdymać tak i nie pačali, bo ruskija nie damovilisia z Ernstam, što zmohuć pradać jaho».
Reziumujučy temu paśpiachovych prajektaŭ, našy surazmoŭcy adznačajuć, što nazvać pośpiecham možna było b film «Kupała», jaki tak i nie vyjšaŭ na ekrany.
«Jaho navat nie pradali «Jandeksu», chacia tyja dakładna im cikavilisia, — adznačajuć našy surazmoŭcy. — Uvohule, sens u tym, što ciapier asnoŭny spažyviec biełaruskaha kiniematohrafu — heta čynoŭnik, jakomu važnaje niejkaje vykanańnie funkcyj vychavańnia. A hladač toje, što padabajecca čynoŭniku, hladzieć nie choča. U hetym sensie amal usio, što robicca ŭ kiniematohrafie, traplaje pad aznačeńnie hienieralnaj prakuratury ab «zaviedama niezapatrabavanych prajektach», usia halina maje patrebu ŭ refarmavańni».
