Arciom Šrajbman. Fota: DELFI / Šarūnas Mažeika
U śniežni sud pryznaŭ «ekstremisckaj» infarmacyjnuju pradukcyju telehram-kanała Šrajbmana, i ŭ kamientary «Filinu» jon acaniŭ nastupstvy dziejańniaŭ siłavikoŭ u tym liku i zychodziačy z ułasnaha vopytu:
«Ja dumaju, što vielmi składana vydzielić efiekt dziejańniaŭ ułady z ahulnaha trendu padzieńnia aŭdytoryi biełaruskich telehram-kanałaŭ. Naprykład, jość ustojlivy trend: niekalki miesiacaŭ, a pa niekatorych kanałach chutka ŭžo budzie hod, jak iduć adpiski čytačoŭ. Ludzi bajacca, depalityzujucca, adklučajucca ad kantentu, jaki prynosić im depresiŭnyja naviny».
Na dumku ekśpierta, paviedamleńni ab pryznańni miedyja ekstremisckim farmavańniem dadatkova adpužvaje niejkuju častku aŭdytoryi:
«Ale kazać pra toje, što biez hetych zapałochvańniaŭ kolkaść čytačoŭ zastałasia b na raniejšym uzroŭni, ja b nie staŭ».
Pavodle słoŭ Šrajbmana, paśla pryznańnia jahonaha kanała «ekstremisckim» u pieršyja dni naziraŭsia aktyŭny rost kolkaści prahladaŭ. A potym praciahnułasia tendencyja, jakaja była da hetaha: adpiski, źnižeńnie aŭdytoryi — pa vyšejzhadanych pryčynach.
«Na maju pracu heta nijak nie paŭpłyvała, tamu što ja znachodžusia nie ŭ Biełarusi i ŭ mianie niama padstavy pieražyvać adnosna padobnych dziejańniaŭ biełaruskich uładaŭ».
Ekśpiert nie vyklučaje, što bolšaść z tych, chto aścierahajecca adkaznaści za padpisku na «ekstremisckija» resursy, užo adpisalisia ad ich. I na ich novyja dziejańni ŭładaŭ užo nie padziejničajuć:
«Dumaju, my blizkija da vyčarpańnia efiektu strachu. Ale depalityzacyja budzie praciahvacca, jana doŭžycca ŭžo šmat miesiacaŭ. Heta abjektyŭny praces, jon nie źviazany z pracaj HUBAZiK i rašeńniami sudoŭ.
I kali na sumleńni rašeńniaŭ ab pryznańni ekstremisckimi materyjałami publikacyj «NN» lažyć 10% straty čytackaj aŭdytoryi — moža być, ale nie ŭpeŭnieny, što bolš.
Ja b nie pieraaceńvaŭ efiektu hetych dziejańniaŭ uładaŭ.
Pryznańnie miedyja «ekstremisckimi farmiravańniami» treba ŭładam, kab zrabić niezaležnyja krynicy infarmacyi maksimalna taksičnymi dla biełaruskaj aŭdytoryi. Kab ludzi bajalisia dzialicca infarmacyjaj u svaim kole znosin, u čatach i sacsietkach. Zrabić heta niebiaśpiečnym i źnizić aŭdytoryju ŚMI».
Pierśpiektyvy niezaležnaj presy całkam zaležać ad pierśpiektyŭ palityčnaj situacyi ŭ krainie, pierakanany Arciom Šrajbman. Pry zachavańni status-kvo budzie naziracca dalejšaje padzieńnie i depresija aŭdytoryi, dalejšaja depalityzacyja. A taksama radykalizacyja tych, chto praciahnie brać infarmacyju ź niezaležnych krynic:
«Ludzi apuskajucca ŭ infarmacyjnaje pole, u jakim jany znachodziacca z 2020-ha, nianaviść da ŭładaŭ tolki macnieje ŭ addanaj aŭdytoryi niezaležnych ŚMI».
Na dumku ekśpierta, heta budzie adbyvacca i dalej, pakul palityčnaja atmaśfiera ŭ krainie nie źmienicca:
«Kali heta adbudziecca i ŭ palityku viernucca masy biełarusaŭ, tyja ž, jakija ŭ joj byli ŭ 2020-m, kali depalityzacyja źmienicca novaj palityzacyjaj, my ŭbačym novy ŭsplosk aŭdytoryi. Ja dumaju, tut našmat važniej abjektyŭnyja, jakija nie zaležać ad presy faktary, čym namahańni ŭładaŭ pa błakavańni ŚMI.
Bo ŭ vyniku błakavać całkam płyni infarmacyi možna tolki adklučyŭšy Internet. U astatnim — pytańnie ŭ žadańni aŭdytoryi čytać ŚMI, pakul jość VPN, telehram-kanały i YouTube».
