Vital Vałačaj: U nas niama žadańnia pracavać z pradstaŭnikami krain, jakija moŭčki padtrymlivajuć ahresara ci adkryta vystupajuć «za». Fota: z archiva Vitala Vałačaja
«Naša Niva»: Śviet kibiersportu davoli časta nazyvajuć hetkaj rečču ŭ sabie. Maŭlaŭ, jon isnuje adasoblena ad realnych padziej. Jak adreahavaŭ hety śviet na vajnu va Ukrainie?
Vital Vałačaj: Nie pahadžusia, što kibiesport žyvie adarvana ad padziej śvietu — chacia b tamu, što jon banalna zaviazany na takich rečach, jak ekanomika krainy, vizavyja pytańni i hetak dalej. Kali ŭličyć, što našy turniry pravodziacca nie tolki ŭ siecivie, ale i ŭ afłajn-farmacie ŭ roznych kutkach płaniety, to bytavyja prablemy abrynulisia na nas ledźvie nie ź pieršaha dnia ŭvarvańnia. Spartoŭcy z Kitaja, Filipin albo Ukrainy nie mahli dalacieć u tyja ci inšyja harady, dzie adbyvalisia spabornictvy.
Taksama kibiersport istotna zaležyć ad ekanomiki i słaba raźvivajecca ŭ tych miaścinach, dzie abmiežavanyja markietynhavyja biudžety kampanij. Udar pa ekanomicy — udar pa kibiersporcie.
My ciapier sutyknulisia z hetaj navałaj: adbyŭsia mahutny ŭdar pa ekanomicy Ukrainy. Adpaviedna, udar pieražyła i ekanomika krainy-ahresara. Bližejšym časam heta surjozna paŭpłyvaje na kibiersport. Tamu ja b nie kazaŭ pra aŭtanomnaść: nam balić tak, jak i ŭsiamu śvietu.
«NN»: Ci viedaješ ty historyi, kali virtualnyja hulcy pajšli abaraniać Ukrainu z realnaj zbrojaj u rukach?
VV: Siońnia mnohija maje suajčyńniki, jakija majuć dačynieńnie da kibiersportu, bjucca za krainu va USU dy terytaryjalnaj abaronie. Da taho ž, kožny dzień u internet-prastory vy lohka ŭbačycie, jak usie bolš-mienš viadomyja kibierspartoŭcy Ukrainy i dziejačy z hetaj haliny padtrymlivajuć radzimu: udzielničajuć u vałanciorskim ruchu, a taksama aktyŭna vykarystoŭvajuć sacyjalnyja sietki ŭ infarmacyjnaj vajnie — siońnia heta adzin z samych važnych frantoŭ zmahańnia.
Usie biez vyklučeńnia pradstaŭniki našaj śfiery ŭ krainie abjadnalisia, kab być karysnymi vałancioram, ratavać biežancaŭ, prynosić karyść armii, zmahacca z prapahandaj dy kłapacicca pra kinutych žyvioł.
«NN»: Ci jość siońnia kultura admieny rasijan u kibiersporcie? I raspaviadzi padrabiaźniej, jak tam ciapier usprymajuć biełarusaŭ.
VV: Kali my kankretna viadziem havorku pra cancel culture, to jaje pa sutnaści niama. Uvohule nie razumieju, jak pra takuju źjavu možna kazać va ŭmovach vajny. Rasijskija kamandy i kłuby, jakija napramuju źviazanyja z patencyjnymi kampanijami, što spansujuć armiju ahresara i vajnu va Ukrainie, całkam łahična patrapili ŭ niamiłaść. Ich adusiul dyskvalifikujuć, nie dazvalajuć brać udzieł u spabornictvach. U niekatorych dyscyplinach baniać navat hulcoŭ z toj pryčyny, što niama času dy i realnych mahčymaściaŭ detalova daznacca, chto, jak i za kaho.
Vital Vałačaj: Jak tolki Rasija raspačała vajnu va Ukrainie, my razarvali ŭsie kantrakty z rasijskimi partniorami i bolej nie budziem ź imi supracoŭničać. Fota: z archiva Vitala Vałačaja
Adnak kali my źvierniem uvahu na samyja viadomyja lihi — takija, jak ESL Pro League u CS:GO albo spabornictvy pa Dota 2, to tut nijakaj kultury admieny niama. Nie dazvalajuć vystupać kłubam, a voś hulcoŭ, biełarusaŭ albo rasijan, nichto nie dyskvalifikuje. Jany majuć prava zmahacca ŭ niejtralnym statusie, biez łahatypaŭ kłubaŭ, što naležać raznastajnym strukturam.
Ja nie skazaŭ by, što kultura admieny ŭvohule charakternaja dla kibiersportu — jaje nikoli i nie było. Zrazumieła, kali maładyja ludzi dazvalajuć sabie va ŭnutrahulniavych čatach pisać «my vas tut razbambim», to ich imhnienna zabaniać i zakryjuć dostup da siervieraŭ. Adnak heta nijak nie źviazana z cancel culture — heta elemientarnaje hłupstva, za jakoje karajuć usich, a nie tolki rasijan albo biełarusaŭ.
«NN»: Ty, jak i mnohija kalehi, pravodziŭ efiry na ruskaj movie. Što ź joj budzie ŭ śviecie kibiersportu dalej? I jak ty bačyš intehracyju ruskamoŭnych ludziej u žyćcio Ukrainy paśla vajny?
VV: My ŭkrainskaja kampanija, jakaja pracuje na hetaj ziamli ŭvieś čas, jaki siabie pamiataju. I kibierspartyŭnyja padziei ŭ efirach «Mejnkasta» adnolkava naturalna aśviatlalisia jak na rodnaj dla krainy movie, tak i na ruskaj. U nas nikoli nie ŭźnikała prablem z tranślacyjami na ruskaj movie.
Adnačasova ŭnutry kampanii pracavali (i pracujuć) biełarusy z rasijanami, jakija absalutna spakojna žyli va Ukrainie i vykarystoŭvali ruskuju movu dla kamunikacyi. Nichto i nikoli za heta ich nie prynižaŭ albo nie karaŭ — dla našaj respubliki heta ŭvohule nie prablema, jaje naŭprost nie isnuje.
A voś ŚMI krainy-ahresara hetuju temu jak naviazvali jašče ŭ davajenny čas, tak i ciapier jaje raskručvajuć. Jak słušna adznačyŭ Uładzimir Zialenski ŭ adnym sa svaich niadaŭnich vystupaŭ, ahresary pryjšli da nas z metaj abarony ruskaj movy, kab spravakavać da jaje nianaviść z boku ŭkraincaŭ. Adnak u akupantaŭ heta nie atrymajecca, bo ruskaja mova nie naležyć Rasii jak dziaržavie, jaje armii albo Pucinu. Ludzi buduć razmaŭlać na toj movie, na jakoj pažadajuć.
Jak heta budzie pracavać u śviecie kibiersportu? Ruskamoŭnyja tranślacyi nie spyniacca, vidavočna. Adnak, napeŭna, usio bolšuju papularnaść pačnuć nabirać rehijanalnyja efiry — i ŭ hetym baču vielizarny plus. Stanuć papularnymi strymy na ŭkrainskaj, kazachskaj, azierbajdžanskaj movach i hetak dalej. Heta paŭpłyvaje na ruskamoŭny siehmient u kibiersporcie z punktu hledžańnia finansavaha składnika. Bo pakul što sponsary aryjentujucca na ruskamoŭny rynak.
«NN»: Ty kiruješ adnoj z samych krutych kibierspartyŭnych kampanij u SND. Jana bazujecca va Ukrainie. Raspaviadzi, jak vajna paŭpłyvała na biznes i jakija źmieny za saboj paciahnuła?
VV: Naš ofis znachodzicca ŭ Kijevie, jaki ź pieršaha dnia vajny bambardzirujuć — tudy prylatajuć rakiety, pastajanna hučyć sirena. Pa zrazumiełych pryčynach, kampanija prypyniła dziejnaść u ofisie, bo heta niebiaśpiečna. Jak, darečy, i lubaja praca u haradach Ukrainy, jakija znachodziacca pad abstrełami. Na hety momant pracujem u anłajn-režymie. Dla «Mejnkasta» — zvykłaja sprava, bo anałahična budavali svajo funkcyjanavańnie padčas pandemii.
Vital Vałačaj: My razumiejem, što biełarusam nie chapiła zusim krychu dla pieramohi, bo my byli takimi ž. Fota: z archiva Vitala Vałačaja
Miedyjnaja častka kibiersportu dazvalaje pracavać z domu — niekatoryja našy kamientatary dy analityki ŭklučajucca niepasredna sa svajho žytła. My razharnuli niekalki mabilnych studyj dy pracujem u palavych umovach — biez zvykłaj hrafiki dy techničnaha atačeńnia.
Viadoma, vajna paŭpłyvała na jakaść kantentu. Adnak bolš za ŭsio paciarpieła praca sa sponsarami.
Jak tolki Rasija raspačała paŭnamaštabnuju vajnu va Ukrainie, my razarvali ŭsie kantrakty z rasijskimi partniorami i bolej nie budziem ź imi supracoŭničać.
Na žal, ukrainskija sponsary siońnia isnujuć u takim ža farmacie, jak i my — u režymie vyžyvańnia. Adpaviedna, nie viadziecca anijakich razmoŭ pra markietynhavyja biudžety, i heta najvielizarniejšaja prablema dla nas. Praciahvajem supracoŭnictva ź mižnarodnymi brendami, kab praciahvać funkcyjanavańnie, płacić zarpłaty. Heta składany praces. Adnak spadziajomsia, što zdolejem heta pieražyć, kab «Mejnkast» praciahnuŭ viaščańnie.
«NN»: Ci źmienicca tvajo staŭleńnie jak pracadaŭcy da biełarusaŭ dy rasijan?
VV: Biezumoŭna. U nas niama anijakaha žadańnia pracavać z pradstaŭnikami nazvanych krain, jakija albo moŭčki padtrymlivajuć ahresara, albo adkryta vystupajuć «za». Heta tyčycca hramadzian absalutna ŭsich krain, što nie asudzili ahresiju, admaŭčalisia, nie vyjšli na pratesty. Tych, chto nie zrabiŭ ničoha, kak praduchilić, spynić vajnu, jakuju raspačała Rasija.
Jość cudoŭnaje vysłoŭje: vajna padkazvaje, chto jość spraŭdnym siabram, a chto voraham.
Budu z vami absalutna ščyry: my, ukraincy, ciapier bačym, chto našy braty dy siabry. Braty našy palaki dy krainy ES, jakija dali žytło, ježu dy naŭprost uratavali našych dziaciej dy žančyn. Na vialiki žal, našy susiedzi — jak jany sami siabie nazyvajuć, «braterski narod» — pieravažna maŭčać.
Adzinki vykazalisia, vystupili z pratestam, niahledziačy na toje, što ich pałochali i pahražali. Astatnija ž prosta maŭčać. Dla nas hetyja ludzi — takija ž ahresary, jak i astatni narod, 71 adsotak jakoha padtrymlivaje vajnu va Ukrainie. Voś ź imi my pracavać nikoli nie budziem.
U toj ža čas «Mejnkast» zrabiŭ aficyjnuju zajavu, što hatovy prapanavać svaju dapamohu dziejačam kibiersportu, jakija publična vystupajuć suprać vajny.
«NN»: Ty maješ nievierahodnuju papularnaść u Biełarusi jak kibierkamientatar. Davaj ujavim, što hetaje intervju pabačyć usia tvaja metavaja aŭdytoryja. Što im važna daviedacca pra Ukrainu ź pieršakrynicy — ad čałavieka, jaki ŭsiu vajnu pravioŭ u centry padziej?
VV: Vajna — heta strašna. Strašna kožny dzień, kožny raz, kali pačynajecca sirena. Kožny huk vybuchu. Kožnaja ranica, kali pišaš rodnym dy siabram, kab daviedacca, ci žyvyja ŭsie, ci zastaŭsia cełym horad. Heta sapraŭdy strašna — strach za ŭłasnaje žyćcio, žyćcio blizkich, za žyćcio ŭsich ukraincaŭ. Za žyćcio dziaciej, jakija hinuć z-za akupantaŭ. Hety strach stanovicca jašče bolšym, kali razumieješ: ludzi, jakija pryjšli siudy zabivać, robiać heta absalutna śviadoma. Ich padtrymlivaje kraina i narod, jaki ŭpeŭnieny — tut idzie niejkaja «vyzvalenčaja» vajna.
Kali b ja moh źviarnucca da hramadzian Biełarusi, to paprasiŭ by ŭ ich zrabić absalutna ŭsio, kab syny vašaj ziamli, vašy ludzi nie išli na hetuju vajnu. Zrabić absalutna ŭsio, kab rasijanie nie vykarystoŭvali Biełaruś jak płacdarm dla atak pa mirnych žycharach Ukrainy. Zrabić absalutna ŭsio, kab chacia b biełarusy nie pamirali — nie kažu ŭžo pra ratavańnie Ukrainy, bo na heta zdolnyja vyklučna USU, čym jany i zajmajucca.
Pavažanyja biełarusy! My bačyli, jak vy vychodzili na pratesty suprać režymu Łukašenki. My razumiejem, što vam nie chapiła zusim krychu dla pieramohi, bo my byli takimi ž. Ja ŭ pryvatnaści 20 dzion pravioŭ na Majdanie padčas «Revalucyi hodnaści» i razumieju, za što my tam stajali. My svajho damahlisia, adnak zapłacili za heta vielizarnuju canu. U baraćbie za našuju budučyniu, śvietłuju budučyniu, zahinuli ŭkraincy. I za toje, što my stali krainaj, jakaja nie zdałasia, siońnia pa Ukrainie laciać rakiety. Biełarusy, stojcie — stojcie za siabie i dumajcie pra svaich dziaciej, pra ich budučyniu. I tady ŭsio ŭ nas budzie cudoŭna. Słava Ukrainie!
«Naša Niva» adnaŭlaje zbor danataŭ — padtrymać prosta
