Jana tłumačyć «za Biełaruś», jon — pra niuansy palityki va Ukrainie. «Sprečki jość, ale biez hetaha było b dziŭna»
Biełaruska Natalla zrazumieła, što ŭ Biełarusi zastavacca niebiaśpiečna vielmi chutka paśla vybaraŭ 2020 hoda. Jana pracuje ŭ IT, i ofis jaje kampanii jakraz pavinien byŭ adkrycca ŭ Kijevie. Tak źjaviłasia mahčymaść dla rełakacyi, i Natalla joj skarystałasia.
«Ja zachaplajusia spartyŭnym aryjentavańniem i trejł-raninham — heta bieh pa pierasiečanaj miascovaści. Kali praź miesiac paśla pierajezdu ŭbačyła na fejsbuku publikacyju pra biehavy kemp u Karpatach, vyrašyła pajechać, — raskazyvaje Natalla. — U dzień adjezdu stała viadoma pra śmierć Ramana Bandarenki, i ŭ mianie ŭžo nie było nastroju na Karpaty ŭvohule. Ale valizka sabranaja. Tam i sustreła budučaha muža, jon ukrainiec. Praz hod paśla toj pajezdki my ažanilisia».
Fota: asabisty archiŭ pary
Muž Natalli — Mychajła — dadaje, što ich adnosiny stroilisia na adnolkavych temach i zachapleńniach. Maładyja ludzi lubiać hory, bieh, kavu. Pa słovach Mychajły, ich paru abjadnała toje, što Natalla była aktyŭnaj udzielnicaj pratestaŭ u Biełarusi, a jon — udzielnikam Revalucyi hodnaści ŭ 2014 hodzie va Ukrainie.
«Nie toje, kab my abmiarkoŭvali palityčnyja pohlady, prosta razumieli, što my za demakratyju i svabodu. Ale ja bolš radykalny», — zaŭvažaje Mychajła.
Natalla praciahvaje:
«Jašče ź pieršych dzion vajny ŭ nas z mužam absalutna identyčnyja pohlady na situacyju. Spačatku jaho «šarachnuła» ŭ razy bolš, jon vielmi chacieŭ viarnucca va Ukrainu i ŭstupić u terabaronu (na toj momant my byli ŭ Ispanii i płanujem pakul tut zastacca). Potym vyrašyli, što biez bajavoha vopytu rabić tam niama čaho i lepš my budziem dapamahać u tyle dabračynnaściu i IT-aktyŭnaściami».
Takoje adzinstva Natalla tłumačyć dla siabie tym, što z mužam jany hladziać adny i tyja ž jutub-kanały, čytajuć adnolkavyja miedyja i błohieraŭ.
«Biezumoŭna, byvajuć razychodžańni ŭ mierkavańniach nakont kankretnych ukidaŭ i sprečki farmatu «fejk ci praŭda», ale zusim biez hetaha było b dziŭna. Mnie čaściej davodzicca adukoŭvać muža pa situacyi ŭ Biełarusi, pra pratest, partyzanski ruch. Jon ža mnie tłumačyć niejkija niuansy ŭnutrypalityčnaha žyćcia Ukrainy, chto jość chto i hetak dalej», — kaža Natalla.
«Svarki praź siabroŭstva Biełarusi i Rasii ŭ nas byli. Maja pazicyja takaja, što my zmožam narmalna žyć, tolki kali Rasija spynić isnavańnie, a zaraz Biełaruś pakutuje ŭzamien na tanny haz dla nasielnictva,
— ličyć Mychajła. — Zatoje kali pačałasia vajna, žonka pahadziłasia, što ŭ vajnie vinavatyja ŭsie ruskija, i jany pavinny panieści pakarańnie. My možam svarycca, naprykład, ci pravilna zrabili kankretnyja ludzi, ci padkreślili svaju pazicyju nakont vajny. Žonka tady nahadvaje mnie, što Biełaruś pa sutnaści akupavanaja terytoryja i nielha pierakładać adkaznać na ludziej za rašeńni, pryniatyja Łukašenkam».
Fota: asabisty archiŭ pary
Natalla i Mychajła kažuć, što pamiž ich siemjami adnosiny dobryja. Ukrainca tolki ździviła, što baćki Natalli nie viedali ničoha pra Danbas, što jaho terytoryja była akupavana rasijskimi vajskoŭcami.
«Cikava, što siamja muža žyvie va Ukrainie niedaloka ad miažy z Polščaj i Biełaruśsiu, tamu śviokar navat nazyvaje siabie palešukom, — adznačaje Natalla. — Mnie chočacca vieryć, što siamja muža całkam pavažaje vybar syna i padtrymlivaje biełarusaŭ u situacyi, u jakoj my apynulisia. Praŭda, čamuści muž doŭha ciahnuŭ z abjaŭleńniem naviny pra naš šlub, tamu jaho baćki paznajomilisia sa mnoj užyvuju ŭžo paśla viasiella, chacia zavočna ja ich daŭno viedała».
Mychajła u svaju čarhu kaža, što jaho siamji prosta niavažna, jakoj nacyjanalnaści jaho žonka. Hałoŭnaje, što jany znajšli adno adnaho i ŭ baćkoŭ źjaviŭsia šans atrymać unukaŭ.
U šlubie amal dziesiać hadoŭ. «Svarki byvajuć, ale ŭ bytavym płanie, nie palityčnym»
Imiony hierojaŭ hetaj i nastupnych historyj źmienienyja pa ich prośbie.
Źmicier — biełarus, Alena — ukrainka. Jany paznajomilisia ŭ internecie bolš za dziesiać hadoŭ tamu. Źmicier niekalki razoŭ źjeździŭ da dziaŭčyny — pačalisia stasunki. Potym jaho, tady jašče maładoha śpiecyjalista, raźmierkavali ŭ nievialiki rajonny haradok u Biełarusi. Źmicier zaprasiŭ tudy žyć i Alenu. Z 2013 hoda jany aficyjna stali siamjoj. Zaraz u ich dvoje dziaciej, para čakaje treciaha. Usie hetyja hody jany pražyli ŭ Biełarusi.
«Tut nikoli nie było demakratyi, ale i prablem asablivych nie zaŭvažali. Ja spadziavaŭsia, što suprać pryrody nie papreš i Łukašenka pamre raniej za nas, a potym niešta dy źmienicca. U 2020 hodzie nadziej było šmat. Tady čaho źjazdžać, kali tut stolki dobrych ludziej?
— razvažaje Źmicier. — Paśla vybaraŭ mnie dali sutki, potym taksama płaciŭ štraf za repost. Zrazumieła, što i ja, i žonka suprać biełaruskaj ułady i suprać vajny. Na hety kont nie było nijakich kanfliktaŭ».
Alena paćviardžaje: z mužam nie svarylisia, bo padśviadoma byli hatovyja da taho, što zdaryłasia. Naviny bačyli, prapahandzie nie vieryli.
«Chacia pieršaja reakcyja, kali muž skazaŭ pra pačatak vajny — admaŭleńnie. Dvaccać pieršaje stahodździe ž! Banalna ludzi ŭmiejuć razmaŭlać, luby kanflikt daŭno vyrašajecca za kruhłym stałom, — kaža žančyna. — Ale akazałasia, što jašče zastaŭsia čałaviek z vajennymi ambicyjami».
Nijakaj zabarony na abmierkavańnie palityki ŭ siamji niama jašče z 2020 hoda. Biezumoŭna, byvajuć svarki ci roznahałośsi, ale vyklučna ŭ bytavym płanie. Źmicier dadaje, što ŭ jaho jość svajaki i ŭ Biełarusi, i va Ukrainie, i ŭ Rasii. Pohlady va ŭsich roznyja, u tym liku i supraćlehłyja. Ad taho bolšaść prablem uźnikaje ź imi, a nie z žonkaj.
«Kali ŭ pytańni vybaraŭ ŭ Biełarusi jašče byli niejkija «chataskrajniki», to zaraz niama nikoha bieź mierkavańnia. Adsiul i kanflikty. U Rasii ludzi apracavanyja prapahandaj, tamu vierać u vyzvaleńnie Ukrainy.
Maci žonki vielmi vieryć u Boha, tamu kaža, što tolki jon i dapamoža, a voś siabry Aleny pa-roznamu reahujuć. Niekatoryja, było i takoje, najazdžali, maŭlaŭ, što vy napadajecie, čamu ničoha nie robicie. Zrazumieć ich lohka, a voś niešta adkazać składana, — pryznajecca Źmicier. — Nu, vyjdu z płakatam, zapłaču jašče adzin štraf, praspansiruju dziaržmašynu, i siamja budzie niejki čas biez karmiciela. Kamu ad hetaha lahčej? U nas pakul aŭtamaty nie razdajuć».
Fota: AR
Alena zaŭvažaje, što z boku siamji muža nie adčuvaje niehatyvu da siabie, jak da ŭkrainki.
«A što pišuć u internecie, ja namahajusia nie čytać uvohule. Usio adno tam nierealna niešta dakazać ludziam. Muž tolki skardzicca na «jabaciek» z pracy — ich usio ž taki davodzicca słuchać», — raskazvaje žančyna.
Biełarus pryznajecca, što za miesiac pryzvyčaiŭsia da situacyi, bo ludziam «svaju hałavu nie pastaviš».
«Dzieści i pasvarycca mahu, dzieści prosta ruku nie pacisnu. Ale kali b z žonkaj byli takija roznyja mierkavańni, dumaju, moža, i pra razvod zahavaryli b, niahledziačy ni na što. Nu jak možna ŭ takim vypadku z čałaviekam, u jakoha supraćlehłyja paniaćci marali, žyć i dziaciej raścić? Dumaju, niemahčyma».
«Žadańnia źjechać ź Biełarusi zaraz u mianie niama, — kaža Alena. — Mnie padabajecca tut žyć. A toje, što zaraz adbyvajecca, rana ci pozna skončycca. I buduć jašče i ŭkraincy, i biełarusy žyć pa-čałaviečy».
Dajšło da zajavy na razvod. «Čałavieku byccam rezka pramyli mozh»
Śviatłana napałovu biełaruska, napałovu ŭkrainka. Zaraz amal usia jaje siamja žyvie va Ukrainie.
«Hramadzianstva ŭ mianie biełaruskaje, chacia ja zaŭsiody padkreślivaju, što ja ŭkrainka. U dziacinstvie ja žyła ŭ babuli va Ukrainie, tamu pieršaja mova, jakuju ja zasvoiła, była mienavita ŭkrainskaja. Biełaruskuju ja vyvučyła ŭžo ŭ škole, kali pajšła vučycca ŭ Minsku», — raspaviadaje žančyna.
Z mužam-biełarusam Śviatłana paznajomiłasia piać hod tamu. Vielmi chutka maładyja ludzi pačali sustrakacca, a ŭ śniežni 2021 hoda ažanilisia.
«Kali pačałasia vajna, pieršyja niekalki dzion ja była ŭ dzikim stresie, pastajanna na suviazi ź siamjoj, pieražyvała. Muž tym časam nie kazaŭ ničoha, ale kali padniałasia hetaja tema, jon zajaviŭ, što «va Ukrainie nacysty i chutčej by ich tam usich papierabivali», — Śviatłana cytuje muža. — Ja sprabavała pahavaryć, patłumačyć situacyju, ale ŭ adkaz čuła tolki pra «bambili Danbas», ukrainskich nacystaŭ, NATA i svastyki. Karaciej, čałavieku byccam rezka pramyli mozh».
Śviatłana nie pakidała sproby znajści parazumieńnie, ale arhumienty z druhoha boku zastavalisia tymi ž samymi. U vyniku jaje muž padaŭ na razvod — šlub nie pratrymaŭsia i paŭhoda.
«Raniej my, biezumoŭna, abmiarkoŭvali palityku, ale adkrytych kanfliktaŭ nie było. Naprykład, padčas vybaraŭ 2020 hoda muž byŭ suprać Łukašenki, ale ličyŭ, što vychodzić na pratesty biessensoŭna, bo heta ničoha nie vyrašyć. A zaraz jon kaža: «Ja suprać vajny, ale Pucin usio robić pravilna». Pryčym muž zaŭsiody, u lubym zručnym vypadku, padkreślivaŭ, jak jamu paščaściła, što jaho žonka ŭkrainka. Jak jon moža zaraz padtrymlivać Pucina? Ni ja, ni maje siabry nie razumiejem», — ździŭlajecca žančyna.
Fota: AR
Z baćkami muža Śviatłana nie razmaŭlaje pra palityku jašče z 2020 hoda: jany vielmi staryja i hladziać biełaruskaje telebačańnie, tamu całkam vierać prapahandzie.
«Z majho boku pra razvod viedaje tolki mama. Jana vielmi zasmučanaja i nie viedaje realnaj pryčyny. Maja maci ž ukrainka, ja prosta nie viedaju, jak skazać joj, — dzielicca žančyna. — Taksama ŭžo viedajuć niekalki blizkich siabrovak, jakija mianie padtrymlivajuć. Cikava, što na maim boku taksama i lepšy siabar muža, jaki nie razumieje jaho pazicyju».
Siamja, u jakoj vajna pačałasia ŭ 2014-m. «Muž ličyć, što vypluchvać ahresiju na biełarusaŭ niespraviadliva»
Kaciaryna rodam ź Biełarusi. Svajho muža sustreła na Novy — 2019-y — hod, jon byŭ u kampanii jaje ŭkrainskich siabrovak. Niahledziačy na adlehłaść, adnosiny pamiž maładymi ludźmi raźvivalisia, bo da pandemii jeździć ź Minska ŭ Kijeŭ i naadvarot było lohka.
«U sakaviku 2020 Ukraina zakryła miažu, i paśla my zmahli ŭbačycca tolki ŭ červieni. Što dalej, było niezrazumieła, tamu moj ciapier užo muž i zrabiŭ prapanovu, — uzhadvaje Kaciaryna. — Jašče da vybaraŭ 2020 hoda mužu spadabaŭsia Minsk, i jon dumaŭ šukać pracu tut. Ale jaho śfiera, choć heta i ŭ IT, davoli śpiecyfičnaja, vakansij mała. My padumali, što ŭ Kijevie bolš mahčymaściaŭ. A palityčnaja situacyja prosta paskoryła praces našaha adjezdu».
U vieraśni 2020-ha Kaciaryna z mužam pierajechała va Ukrainu, a užo ŭ listapadzie jany pabralisia šlubam. Ale chutka pryjšłosia znoŭ žyć na dźvie krainy: paśla insultu mama Kaciaryny stała lažačaj. Jaje stan byŭ ciažki, žančyna nie adzin tydzień praviała ŭ reanimacyi. Kaciaryna znoŭ pierajechała ŭ Minsk, a vosieńniu 2021-ha i jaje muž. Zaraz jany žyvuć u Biełarusi.
«Paśla pačatku vajny našy adnosiny nie źmianilisia. Muž užo pieražyŭ vajnu: jon i jaho siamja z Danbasa, i ŭ 2014 hodzie pierabralisia ŭ Kijeŭ.
Darečy, usie razmaŭlajuć pa-rusku. Svajaki muža staviacca da mianie cudoŭna, jaho mama i siastra — vydatnyja ludzi. My vielmi padtrymlivajem adno adnaho i zaŭsiody na suviazi. Z mužam nas zhurtavała spačatku pandemija, potym situacyja z majoj mamaj. Na palityku pohlady ŭ nas adnolkavyja — i na toje, što adbyvajecca ŭ Biełarusi, i na toje, jak usio pavinna być va Ukrainie. Tamu nie było ni svarak, ni kanfliktaŭ».
Fota: AR
Kaciaryna kaža, što zaŭvažyła: čaściej za ŭsio ŭkraincy, jakija «najazdžajuć» na biełarusaŭ, nie viedajuć, što ŭ nas zdaryłasia ŭ 2020-m.
«Muž ličyć, što takim ludziam prosta treba vypluchnuć svaju ahresiju na biełarusaŭ i što heta niespraviadliva, ale va ŭmovach vajny z hetym ničoha nie zrobiš. Ja zhodna, — raspaviadaje biełaruska. — Razumieju ŭkraincaŭ, ale, mahčyma, kali b suśvietnaja supolnaść źviarnuła na Biełaruś bolš uvahi dva hady tamu, usio skłałasia b inakš. Mnie taksama pryjšłosia troški patłumačyć situacyju ŭ 2020 hodzie dla siamji muža, i zaraz jany bolš razumiejuć, što adbyvajecca ŭ majoj krainie».
Svajaki Kaciaryny imknucca dapamahčy jaje mužu. Adzinaje što, ciotka trochi nahladziełasia telebačańnia, ale ŭ vyniku prysłuchałasia da samich ukraincaŭ.
«Samaje niepryjemnaje, što zdaryłasia, — heta situacyja z pracaj muža, jon pracuje na amierykanskuju kampaniju. Praź niekalki dzion paśla pačatku vajny mužu biez papiaredžańnia zabłakavali dostup da pracoŭnaha akaŭnta. Aficyjnaha adkazu ad firmy nie było, ale my zrazumieli, što heta z-za našaha znachodžańnia ŭ Biełarusi.
Muž nie pracavaŭ tydzień, ale jaho kalehi dabilisia, kab dostup viarnuli. Praŭda, papiaredzili, što zabłakujuć znoŭ, kali Biełaruś adkryta ŭstupić u vajennyja dziejańni. Źjechać adsiul my nie možam, tamu što nie možam kinuć maju mamu. My žyviem tut, bo dahladajem chvoraha čałavieka, a nie tamu što padtrymlivajem Łukašenku».
